Προκλήσεις σε θέματα ισότητας των φύλων

Το νομοθετικό πλαίσιο στην Κύπρο συνεχίζει να αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις στο ζήτημα της ισότητας των φύλων, υπογράμμισε η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Αννίτα Δημητρίου στο συνέδριο «Φύλο και Εκπαίδευση: Θεωρία, Πολιτική, Πρακτικές» που πραγματοποιείται σήμερα.

Στον χαιρετισμό της η κ. Δημητρίου, σημείωσε ότι αν και οι γυναίκες της Κύπρου δεν υστερούν σε επίπεδα εκπαίδευσης και μόρφωσης, δεν συμμετέχουν ισότιμα στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου.

Επίσης, ανέφερε, οι θέσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι κατεξοχήν ανδροκρατούμενες και οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και στις τρεις μορφές εξουσίας, εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική, αλλά και στα πολιτικά κόμματα, όπου και η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας εξακολουθεί να μην είναι ισότιμη, το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα συνεχίζει να υφίσταται, ενώ τα ποσοστά ανεργίας και φτώχιας των γυναικών είναι διαχρονικά υψηλότερα.

Δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στις γυναικοκτονίες οι οποίες αποτελούν το αποκορύφωμα της ανισότητας των φύλων  και τα φαινόμενα βίας και κακοποίησης γυναικών και κοριτσιών που ταλανίζουν, τόσο την Κύπρο, όσο και την παγκόσμια κοινότητα, επισημαίνοντας ότι τα περιστατικά διακρίσεων -στη βάση του φύλου και της διαφορετικότητας- που παρατηρούνται δείχνουν ότι απομένουν πολλά βήματα ακόμη για επίτευξη του στόχου της ισότητας στον τόπο μας.

Συνεπώς, «όλα αυτά επιβεβαιώνουν εύγλωττα πως τα όποια μέτρα και πολιτικές έχουν ληφθεί και εφαρμοστεί μέχρι στιγμής κρίνονται ανεπαρκή και αναποτελεσματικά στο να αμβλύνουν τις υπονομευτικές επιδράσεις που δημιουργούν οι κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις για τον καταμερισμό των ρόλων και τη δυναμική των διαφυλικών σχέσεων», τόνισε.

Εκπαιδευτικό σύστημα μακριά από στερεότυπα

Σύμφωνα με την κ. Δημητρίου, ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον αποδεσμευμένο από στερεότυπα μπορεί να θέσει τα γερά θεμέλια, ώστε τα παιδιά να μεγαλώσουν ελεύθερα και να καλλιεργήσουν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ταλέντα τους.

Ακόμη, μπορεί να οικοδομήσει την ισότιμη και δίκαιη κοινωνία και πολιτεία του μέλλοντος. «Συναφώς, η εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέσα ενδυνάμωσης των αυριανών πολιτών, παρέχοντάς τους παιδεία, δεξιότητες και αυτοπεποίθηση, στοιχεία απαραίτητα για την ισότιμη και ενεργό συμμετοχή τους στην ανάπτυξη και την ιστορία ενός κράτους», πρόσθεσε.

Επεσήμανε ακόμη ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει θέσει ανάμεσα στις προτεραιότητές της την προώθηση της ισότητας των φύλων στις κοινοβουλευτικές της δράσεις και την οικοδόμηση για την υλοποίηση του στόχου αυτού σχετικών συνεργασιών με αρμόδιους φορείς καθώς και με την κοινωνία των πολιτών.

«Ως κράτος δικαίου και ως κράτος μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε αναλάβει και εφαρμόζουμε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες καθορίζουν πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προστασίας των βασικών ελευθεριών», δήλωσε, συμπληρώνοντας ότι «ταυτόχρονα, μας δεσμεύουν οι στόχοι της Αειφόρου Ανάπτυξης 2030, οι οποίοι δημιουργούν μια σταθερή σύνδεση μεταξύ της ειρήνης, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οικονομικής ανάπτυξης, της συμμετοχικής διακυβέρνησης και των θεσμών, καθώς και της ισότητας των φύλων».

Ουσιαστική και στοχευμένη εκπαίδευση

Όπως ανέφερε, οι γενικευμένες και στερεότυπες απόψεις και προκαταλήψεις λειτουργούν εις βάρος των φύλων και ευθύνονται για την άνιση μεταχείρισή τους.

Ως εκ τούτου, αυτό που επιβάλλεται να γίνει δεν είναι περισσότερη, αλλά πιο ουσιαστική και στοχευμένη εκπαίδευση. Δηλαδή, εκπαίδευση η οποία να ενσωματώνει στη φιλοσοφία και την πρακτική της τη διάσταση του φύλου, να επαναδιαπραγματευθεί το ρόλο και την εικόνα των φύλων στον δημόσιο βίο, να αντιστρέψει τη γνώση, τις αξίες και τα στερεότυπα που οδηγούν στην ανισότητα, να συνιστά πράξη διεκδίκησης αλλαγής των πατριαρχικών και ανδροκρατούμενων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών μας δομών και νοοτροπιών.

Έκανε αναφορά επίσης στον καταλυτικό ρόλο του εκπαιδευτικού που αναδεικνύεται μέσα από τον σύγχρονο προβληματισμό για τα ζητήματα του φύλου στην εκπαίδευση ως προς την εκπλήρωση του βασικού στόχου της παιδείας, δηλαδή της ολόπλευρης ολοκλήρωσης των ατόμων και του ανασχηματισμού της κοινωνίας με άξονες την ελευθερία και την ισότητα των ανθρώπων.

«Για να μπορέσουν όμως οι εκπαιδευτικοί να ανταποκριθούν με επιτυχία σε αυτό τον κοινωνικό ρόλο χρειάζεται πρώτα απ’ όλα να συνειδητοποιήσουμε με ποιο τρόπο ο καθένας και η καθεμιά από εμάς επιδρούμε στη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου», είπε.

Επεσήμανε ακόμη ότι η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην εκπαιδευτική πρακτική με τη στήριξη της πολιτείας, των θεσμών και της κοινωνίας των πολιτών, με τη δική σας συνδρομή, αποτελεί ουσιαστικό και απαραίτητο μέσο ενίσχυσης της δημοκρατίας.

Κλείνοντας η κ. Δημητρίου, κήρυξε την έναρξη των εργασιών του σημερινού συνεδρίου με την ευχή να είναι παραγωγικές, ουσιαστικές και πολύτιμες για όλες και όλους, προσθέτοντας «να μην ξεχνάμε ότι τα πάντα είναι θέμα εκπαίδευσης και ας διερωτηθούμε λοιπόν ποιο μέλλον θέλουμε να διαμορφώσουμε με τα παιδιά μας, για τα παιδιά μας».

Το σχολείο μπορεί και οφείλει να είναι φορέας αλλαγής, και χρειάζεται να λειτουργεί ως μηχανισμός άρσης έμφυλων στερεοτύπων και διακρίσεων, σημείωσε από πλευράς του ο Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Πρόδρομος Προδρόμου, στον χαιρετισμό του, τον οποίο ανέγνωσε η αναπληρώτρια Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, Έλενα Χατζηκακού.

Ο κ. Προδρόμου ανέφερε ότι, η ισότητα των φύλων συνιστά βασική αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεμελιώδες δικαίωμα και κεφαλαιώδη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Για τον λόγο αυτό, πρόσθεσε, έχει αναπτυχθεί στρατηγική για την ισότητα των φύλων για την περίοδο 2020-2025 προκειμένου να δημιουργηθεί μια Ευρώπη που να διασφαλίζει την ισότητα των φύλων, όπου η έμφυλη βία, οι διακρίσεις λόγω φύλου και η διαρθρωτική ανισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών θα αποτελούν παρελθόν.

Συμπλήρωσε ότι, παρά την σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί στην προώθηση της ισότητας των φύλων σε πολλαπλούς τομείς, όπως οι τομείς της εργασίας, της αμοιβής, της γνώσης, της εξουσίας, της υγείας και της εκπαίδευσης, οι έμφυλες ανισότητες και οι διακρίσεις αποτελούν μια πραγματικότητα και χρειάζονται αλλαγές.

Το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, συνέχισε, με βαθιά συναίσθηση της αποστολής του για προώθηση της έμφυλης ισότητας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με συνέπεια και προσήλωση, δίνει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση του θέματος στα σχολεία όλων των βαθμίδων.

Ο Υπουργός, υπογράμμισε στην ομιλία του ότι, προωθείται ένα σχολείο «στο οποίο κανένα παιδί δεν αποκλείεται, δεν περιθωριοποιείται, δεν στιγματίζεται, δεν περιφρονείται και δεν δυστυχεί εξαιτίας κάποιας ιδιαιτερότητας».

Είπε ακόμη ότι προς αυτή την κατεύθυνση το αναλυτικό πρόγραμμα οργανώνεται και εφαρμόζεται με επίκεντρο την πρόνοια αποτελεσματικής πρόληψης και εξάλειψης των αρνητικών συνεπειών που συχνά συνοδεύουν παιδιά με οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα όσον αφορά στο φύλο, την αναπηρία, δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον, οικονομική δυσπραγία και διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο.

Σημείωσε, επίσης, ότι μέσω του αναλυτικού προγράμματος αγωγής υγείας γίνεται μια πιο συστηματοποιημένη προσπάθεια για αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων, εκείνων των στερεοτύπων δηλαδή που αγκυλώνουν τα παιδιά σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και ταυτότητες τις οποίες επιβάλλει η κοινωνική κατασκευή του φύλου.

Παράλληλα, αναφέρθηκε και στην αντιρατσιστική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας καθώς και στην πολιτική για πρόληψη και διαχείριση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού, σύμφωνα με τις οποίες ο σεξισμός, η έμφυλη βία, η ομοφοβία και η τρανσφοβία καταδεικνύονται ως είδη ρατσισμού ή ρατσιστικού εκφοβισμού, τα οποία τα σχολεία οφείλουν να διαχειρίζονται με μηδενική ανοχή.

Επιπλέον, πρόσθεσε, στο Υπουργείο Παιδείας λειτουργεί ειδική διατμηματική επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των διευθύνσεων και υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας υπό το συντονισμό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Η επιτροπή αυτή συντονίζει όλα τα θέματα ισότητας φύλου που αφορούν στις δράσεις του Υπουργείου, και αναπτύσσει και υλοποιεί, ανά τριετία, σχέδια δράσης για την έμφυλη ισότητα στοχεύοντας στην καταπολέμηση και άρση στερεοτύπων και προκαταλήψεων μέσα και έξω από το εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Εξάλλου, δήλωσε ότι, παρακολουθώντας τους αγώνες γυναικών σε όλο τον κόσμο ενάντια σε απολυταρχικά καταπιεστικά καθεστώτα, για διεκδίκηση δικαιωμάτων που στον ευρωπαϊκό χώρο ίσως να θεωρούνται αυτονόητα, «δεν θα μπορούσαμε παρά να εμπνευστούμε και να συνεχίσουμε με περαιτέρω βελτιώσεις και στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα».