Θ. Χριστοδουλίδης: Αυξημένες καρδιοπάθειες λόγω Covid-19

Στην αύξηση των καρδιοπαθειών λόγω της έξαρσης του Covid-19, καθώς και στα κενά της κάλυψης φαρμακευτικών θεραπειών πρώτης γραμμής αναφέρεται ο Πρόεδρος της Καρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου και Καρδιολόγος, Δρ Θεόδωρος Χριστοδουλίδης.

Σε συνέντευξή του στο YgeiaWatch, ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρει ότι στην Κύπρο υπολογίζεται ότι πάσχουν από κάποιου είδους καρδιοπάθεια 45-46 χιλιάδες άτομα προσθέτοντας ότι οι καρδιοπάθειες αποτελούν την πιο συχνή ομάδα παθήσεων παγκοσμίως.

O επιπολασμός των καρδιοπαθειών υπολογίζεται 5137/100 000 πληθυσμού για την Κύπρο σύμφωνα με το European Society of Cardiology Cardiovascular Statistics 2021.

Αναφερόμενος στην επίδραση που έχει η πανδημία του Covid-19 στους καρδιοπαθείς, δήλωσε ότι «σύμφωνα με όσα μαθαίνουμε τα τελευταία 2 χρόνια, οι καρδιοπάθειες αναμένεται να αυξηθούν με ταχύτερο ρυθμό λόγω της πανδημίας COVID-19».

«Από τη μία, η έκθεση στον ιό έχει καταδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών στο μέλλον. Από την άλλη, η στροφή του ενδιαφέροντος του κοινού και των συστημάτων υγείας περισσότερο προς την πανδημία και λιγότερο προς άλλες παθήσεις όπως οι καρδιοπάθειες φαίνεται να οδήγησε στην καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση καταστάσεων με συνέπεια την εμφάνιση σήμερα και τα επόμενα χρόνια περισσότερων και σοβαρότερων καρδιοπαθειών», πρόσθεσε.

Συμπλήρωσε ότι η θνησιμότητα ασθενών με καρδιοπάθειες σε συνάρτηση με την εμφάνιση του covid-19 δυστυχώς είναι αυξημένη. «Από τη μία οι ασθενείς με καρδιοπάθειες παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες εφόσον νοσήσουν με COVID-19 να παρουσιάσουν σοβαρότερου βαθμού συμπτώματα ενώ έχουν και αυξημένη θνητότητα. Από την άλλη, η νόσηση με COVID-19, ακόμα και με ελάχιστα συμπτώματα, έχει φανεί ότι αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιολογικών επιπλοκών και τη θνητότητα στους καρδιοπαθείς και όχι μόνο, τουλάχιστον για 1 χρόνο μετά τη νόσηση».

Θεραπείες καρδιοπαθών και ΓεΣΥ

Ερωτηθείς για το εάν υπάρχει κάποιο κονδύλι ή επιχορήγηση από το κράτος που να διευκολύνει τους ασθενείς με καρδιοπάθειες στο κόστος των επεμβάσεων, μεταμοσχεύσεων ή/και θεραπειών, ο κ. Χριστοδουλίδης σχολίασε ότι οι πλείστες επεμβάσεις καλύπτονται είτε από το Γενικό Σύστημα Υγείας είτε από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

«Για τις επεμβάσεις που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε αυτά τα πλαίσια, υπάρχει ειδική επιτροπή του Υπουργείου Υγείας που αξιολογεί τα περιστατικά και αποφασίζει την επιχορήγηση των επεμβάσεων αυτών, συμπεριλαμβανομένων και των μεταμοσχεύσεων», πρόσθεσε.

Ως προς τις θεραπείες, συμπλήρωσε, υπάρχει και σε αυτή την περίπτωση επιτροπή του Υπουργείου Υγείας που εξετάζει αιτήματα για τη χορήγηση θεραπειών οι οποίες δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ ή κάποιου άλλου είδους ασφάλιση.

Ακολούθως, δήλωσε ότι κάποια από τα σημαντικότερα κενά στην κάλυψη των καρδιοπαθών σήμερα αφορούν φαρμακευτικές θεραπείες πρώτης γραμμής που δεν καλύπτονται ή καλύπτονται με προϋποθέσεις που περιορίζουν τη χρήση τους από το ΓεΣΥ.

Ο κ. Χριστοδουλίδης, σημείωσε ότι η Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Καρδιοπαθών, την Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ) και τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ), κάνει προσπάθειες εισαγωγής των φαρμάκων αυτών στο σύστημα υγείας ή τροποποίησης των πρωτοκόλλων με τρόπο που να συνάδουν με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας των σχετικών καρδιοπαθειών.

Κληθείς να σχολιάσει εάν υπάρχει προοπτική βελτίωσης στον τομέα της καρδιολογίας στην Κύπρο, δήλωσε ότι παρά το πολύ υψηλό επίπεδο της καρδιολογίας στην Κύπρο, πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

Μεταμοσχεύσεις καρδιάς στην Κύπρο

Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι οι επεμβάσεις καρδιάς (χειρουργικές και ελάχιστα επεμβατικές) στην Κύπρο σήμερα παρουσιάζουν σημαντική εξέλιξη και επιδεικνύουν πολύ καλά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, οι καρδιοπάθειες οφείλονται σε πολλαπλά αίτια και για αυτό το λόγο είναι συχνές. Οι κυριότερες αιτίες αφορούν το σύγχρονο τρόπο ζωής (δηλαδή το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την κακή διατροφή, το στρες και την έλλειψη άσκησης).

Σημειώνει, επίσης, ότι πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι γενετικοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιακά προβλήματα είτε νωρίς είτε αργότερα στη ζωή.

Επιπλέον, πολλές καρδιακές παθήσεις οφείλονται επίσης στη γήρανση του πληθυσμού, κάνοντας αναφορά στις εξελίξεις της επιστήμης που έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων.

Ακόμη μία αιτία καρδιοπαθειών στην οποία δίνεται όλο και περισσότερη σημασία τα τελευταία χρόνια είναι η ρύπανση του περιβάλλοντος.

Της Ουρανίας Στυλιανού

Η συνέντευξη:

 - Υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που να δείχνουν πόσα άτομα στην Κύπρο πάσχουν από καρδιοπάθειες;

Οι καρδιοπάθειες αποτελούν την πιο συχνή ομάδα παθήσεων παγκοσμίως. Στην Κύπρο, υπολογίζεται ότι πάσχουν από κάποιου είδους καρδιοπάθεια 45-46 χιλιάδες άτομα (ο επιπολασμός των καρδιοπαθειών υπολογίζεται 5137/100 000 πληθυσμού για την Κύπρο σύμφωνα με το ο European Society of Cardiology Cardiovascular Statistics 2021).

- Σε ποια αίτια οφείλονται οι καρδιοπάθειες;

Οι καρδιοπάθειες οφείλονται σε πολλαπλά αίτια και για αυτό το λόγο είναι συχνές.

Οι κυριότερες αιτίες αφορούν το σύγχρονο τρόπο ζωής (δηλαδή το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την κακή διατροφή, το στρες και την έλλειψη άσκησης).

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης γενετικοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιακά προβλήματα είτε νωρίς είτε αργότερα στη ζωή. Η σημασία των γενετικών παραγόντων πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα αφού αρκετά σοβαρά προβλήματα μπορούν να προληφθούν και να αποτραπεί η εκδήλωση καρδιοπάθειας. Για να γίνει αυτό πρέπει οι άνθρωποι να λαμβάνουν υπόψη το οικογενειακό τους ιστορικό και να προχωρούν σε διερεύνηση και αντιμετώπιση των προβλημάτων πολύ πριν εμφανιστούν συμπτώματα. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν οι μυοκαρδιοπάθειες, η οικογενής υπερχοληστερολαιμία αλλά και πολλές άλλες παθήσεις.

Πολλές καρδιακές παθήσεις οφείλονται επίσης στη γήρανση του πληθυσμού. Οι εξελίξεις της επιστήμης έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι ζουν πλέον περισσότερο είναι μεν ευχάριστο αλλά έχει οδηγήσει στην αύξηση της συχνότητας των καρδιοπαθειών που συνδέονται με τη φυσική φθορά της καρδιάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν κάποιες βαλβιδοπάθειες για τις οποίες εφαρμόζονται σήμερα θεραπευτικές παρεμβάσεις που αναπτύχθηκαν κυρίως για χρήση σε άτομα μεγάλης ηλικίας.

Μία αιτία καρδιοπαθειών στην οποία δίνεται όλο και περισσότερη σημασία τα τελευταία χρόνια είναι η ρύπανση του περιβάλλοντος. Πρέπει να σημειωθεί ότι η χώρα μας κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με αυξημένη έκθεση σε κινδύνους λόγω της περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Τέλος, σύμφωνα με όσα μαθαίνουμε τα τελευταία 2 χρόνια, οι καρδιοπάθειες αναμένεται να αυξηθούν με ταχύτερο ρυθμό λόγω της πανδημίας COVID-19. Από τη μία η έκθεση στον ιό έχει καταδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών στο μέλλον. Από την άλλη η στροφή του ενδιαφέροντος του κοινού και των συστημάτων υγείας περισσότερο προς την πανδημία και λιγότερο προς άλλες παθήσεις όπως οι καρδιοπάθειες φαίνεται να οδήγησε στην καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση καταστάσεων με συνέπεια την εμφάνιση σήμερα και τα επόμενα χρόνια περισσότερων και σοβαρότερων καρδιοπαθειών.

- Οι επεμβάσεις και οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς στην Κύπρο χρήζουν επιτυχίας;

Οι επεμβάσεις καρδιάς (χειρουργικές και ελάχιστα επεμβατικές)στην Κύπρο σήμερα παρουσιάζουν σημαντική εξέλιξη και επιδεικνύουν πολύ καλά αποτελέσματα. Συνέπεια της εξέλιξης αυτής είναι ότι σήμερα, σε αντίθεση με το τι συνέβαινε πριν από μερικά χρόνια, ελάχιστοι συμπολίτες μας χρειάζεται να μεταβούν στο εξωτερικό για να υποβληθούν σε κάποια καρδιολογική επέμβαση. Το γεγονός αυτό πέραν του ότι μας κάνει περήφανους ως Κύπριους καρδιολόγους, είναι πολύ σημαντικό για τους Κύπριους ασθενείς αφού έχουν ταχύτερη και ευκολότερη πρόσβαση στις επεμβάσεις που χρειάζονται, αποφεύγουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους την ταλαιπωρία του να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για αυτό το λόγο και κυρίως έχουν κοντά τους τους γιατρούς που τους έκαναν την εκάστοτε επέμβαση για να τους συμβουλευτούν για ό,τι χρειαστεί κατά την περίοδο ανάρρωσης αλλά και αργότερα.

Φυσικά, λόγω του μικρού μεγέθους της χώρας μας, πάντα θα υπάρχουν επεμβάσεις που γίνονται πολύ σπάνια και δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρχει γιατρός που να τις πραγματοποιεί αρκετά συχνά για να διατηρεί την εμπειρία του στην Κύπρο. Για αυτές τις λιγοστές περιπτώσεις, εφόσον προκύψει ανάγκη, οι ασθενείς μεταβαίνουν στο εξωτερικό ή φιλοξενούμε ειδικούς από το εξωτερικό για να τις πραγματοποιήσουν.

Για το λόγο αυτό δεν γίνονται μεταμοσχεύσεις καρδιάς στην Κύπρο αφού το μέγεθος μας προς το παρόν δεν θα μπορούσε να συντηρήσει ένα κέντρο μεταμοσχεύσεων. Ευελπιστούμε όμως ότι σύντομα θα μπορούμε να έχουμε στην Κύπρο τη δυνατότητα πραγματοποίησης επεμβάσεων για την τοποθέτηση συσκευών LVAD (Left Ventricular Assist Device, συσκευή υποβοήθησης αριστερής κοιλίας). Οι συσκευές αυτές τοποθετούνται σε άτομα με σοβαρού βαθμού καρδιακή ανεπάρκεια οι οποίοι χρήζουν μεταμόσχευσης καρδιάς, είτε ως γέφυρα για να τους κρατήσει στη ζωή μέχρι να βρεθεί κάποιο μόσχευμα είτε ως μακροχρόνια θεραπεία εφόσον δεν μπορούν για οποιοδήποτε λόγο να μεταμοσχευθούν.

- Υπάρχει κάποιο κονδύλι ή επιχορήγηση από το κράτος που να διευκολύνει τους ασθενείς με καρδιοπάθειες στο κόστος των επεμβάσεων, μεταμοσχεύσεων ή/και θεραπειών;

Οι πλείστες επεμβάσεις καλύπτονται είτε από το Γενικό Σύστημα Υγείας είτε από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Για τις επεμβάσεις που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε αυτά τα πλαίσια, υπάρχει ειδική επιτροπή του Υπουργείου Υγείας που αξιολογεί τα περιστατικά και αποφασίζει την επιχορήγηση των επεμβάσεων αυτών, συμπεριλαμβανομένων και των μεταμοσχεύσεων.

Ως προς τις θεραπείες, υπάρχει και σε αυτή την περίπτωση επιτροπή του Υπουργείου Υγείας που εξετάζει αιτήματα για τη χορήγηση θεραπειών οι οποίες δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ ή κάποιου άλλου είδους ασφάλιση.

- Υπάρχει προοπτική βελτίωσης στον τομέα της καρδιολογίας στην Κύπρο;

Παρά το πολύ υψηλό επίπεδο της καρδιολογίας στην Κύπρο, πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Θα αναφέρω δύο από τα πολλά παραδείγματα: Η δημιουργία κέντρου εμφύτευσης συσκευών LVAD που ανέφερα προηγουμένως για την αντιμετώπιση ασθενών με σοβαρού βαθμού καρδιακή ανεπάρκεια. Ένα άλλο παράδειγμα τομέα όπου χρειαζόμαστε βελτίωση είναι η αποκατάσταση των καρδιοπαθών. Ο τομέας αυτός υστερεί σήμερα για διάφορους λόγους όπως ή έλλειψη αρκετών υποδομών αλλά και η κουλτούρα παραπομπής από εμάς τους καρδιολόγους των ασθενών που παρουσιάζουν μία σοβαρή καρδιοπάθεια για αποκατάσταση. Σημαντικότερος όμως λόγος κατά τη γνώμη μου είναι η έλλειψη πρωτοκόλλων παραπομπής και επαρκούς χρηματοδότησης των υπηρεσιών αυτού του είδους. Εάν υπάρξουν οι δύο αυτοί παράγοντες είναι βέβαιο ότι και οι παραπομπές και οι υποδομές θα αυξηθούν.

- Πιστεύετε ότι ικανοποιούνται τα δικαιώματα και καλύπτονται οι ανάγκες των καρδιοπαθών στην Κύπρο;

Τα δικαιώματα και οι ανάγκες των καρδιοπαθών στην Κύπρο καλύπτονται σε κάποιο βαθμό αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι καρδιοπαθείς σήμερα χρειάζονται περισσότερα από όσα τους παρέχονται. Κάποια από τα σημαντικότερα κενά στην κάλυψη των καρδιοπαθών σήμερα αφορούν φαρμακευτικές θεραπείες πρώτης γραμμής που δεν καλύπτονται σήμερα ή καλύπτονται με προϋποθέσεις που περιορίζουν τη χρήση τους από το ΓεΣΥ. Συγκεκριμένα αναφέρομαι στα νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα (Apixaban, Dabigatran, Rivaroxaban), στις θεραπείες για την καρδιακή ανεπάρκεια (Sacubitril/Valsartan, Empagliflozin, Dapagliflozin), αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (Ticagrelor) και στα φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας (Alirocumab, Evolocumab και Inclisiran). Η Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Καρδιοπαθών, την ΟΣΑΚ και τον ΠΙΣ κάνει προσπάθειες εισαγωγής των φαρμάκων αυτών στο σύστημα υγείας ή τροποποίησης των πρωτοκόλλων με τρόπο που να συνάδουν με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας των σχετικών καρδιοπαθειών. Αναμένουμε τη συνεργασία όλων των υπολοίπων φορέων όπως του ΟΑΥ, του Υπουργείου Υγείας αλλά και των υπόλοιπων κυβερνητικών μηχανισμών ούτως ώστε να ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια υπάρχουν στην απρόσκοπτη πρόσβαση των καρδιοπαθών σε αυτές τις πολύ σημαντικές θεραπείες.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

- Η θνησιμότητα ασθενών με καρδιοπάθειες σε συνάρτηση με την εμφάνιση του covid-19 είναι αυξημένη;

Δυστυχώς ισχύει αυτό. Από τη μία οι ασθενείς με καρδιοπάθειες παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες εφόσον νοσήσουν με COVID-19 να παρουσιάσουν σοβαρότερου βαθμού συμπτώματα ενώ έχουν και αυξημένη θνητότητα. Από την άλλη, η νόσηση με COVID-19, ακόμα και με ελάχιστα συμπτώματα, έχει φανεί ότι αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιολογικών επιπλοκών και τη θνητότητα στους καρδιοπαθείς και όχι μόνο, τουλάχιστον για 1 χρόνο μετά τη νόσηση. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τό πόσο σημαντικό είναι ο κάθε ένας από εμάς να λαμβάνει όσο το δυνατόν καλύτερα μέτρα πρόληψης, συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού, για την αποτροπή της νόσησης από COVID-19.