Με έλλειψη γιατρών κινδυνεύει η Κύπρος

Προκαταρκτικά αποτελέσματα της αξιολόγησης της καταγραφής περίπου 17.000 επαγγελματιών υγείας από τους οποίους το 63% αφορά ιατρούς και νοσηλευτές ,ανέδειξε κίνδυνο ελλείμματος σε ιατρικό προσωπικό μέχρι το τέλος της επόμενης πενταετίας, όπως προκύπτεςι από τα αποτελέσματα του έργου «Σχεδιασμός Αναγκών και Δυνατοτήτων (Capacity Planning) στον τομέα της υγείας στην Κύπρο».

Ο δε λόγος νοσηλευτών προς ιατρικό προσωπικό συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι σημαντικά μικρότερος γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα ανάπτυξης τακτικών "skills mix" ως βοηθητικό μέτρο σε περιπτώσεις περιορισμών στη διαθεσιμότητα ιατρικού προσωπικού.

Ο υπεύθυνος έργου στο Υπουργείο Υγείας, Αντώνης Κοντεμενιώτης, ο οποίος ανέλυσε το έργο, σημείωσε πως κατά την καταγραφή ανθρώπινου δυναμικού σε παγκύπρια βάση με σκοπό την αξιολόγησή της, προέκυψε ο κίνδυνος ελλείματος σε ιατρικό προσωπικό μέχρι το τέλος της επόμενης πενταετίας.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την υλοποίηση του capacity planning, ανέφερε, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε όλους του επιμέρους πυλώνες του έργου που είναι η ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου (Regulation) για την θεσμοθέτηση, εισαγωγή και εποπτεία προτύπων ποιότητας στον τομέα της υγείας, προώθηση νομοσχεδίου για τη θεσμοθέτηση, εισαγωγή και εποπτεία προτύπων ποιότητας στον τομέα της υγείας και τη δημιουργία νομικού πλαισίου για τη συλλογή σημαντικών δεδομένων για τους άλλους πυλώνες του έργου, προώθηση δημιουργίας μονάδας στη δομή του Υπουργείου Υγείας για την υποστήριξη της εν λόγω αρμοδιότητας, εκτίμηση Αναγκών Υγείας (Health Needs Assessment) για την συστηματική αξιολόγηση των αναγκών του πληθυσμού σε θέματα υγείας και παροχής υπηρεσιών υγείας.

Στους πυλώνες, πρόσθεσε, εντάσσονται επίσης: η σύνταξη νέας και επικαιροποιημένης έκθεσης αξιολόγησης των αναγκών υγείας του πληθυσμού, η οποία υπογραμμίζει τα βασικά ζητήματα δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός της Κύπρου όπως η γήρανση του πληθυσμού που συνοδεύεται με φτωχό επίπεδο υγείας των ηλικιωμένων και περιορισμένη πρόσβαση σε κατάλληλα διαμορφωμένα ιδρύματα, το κάπνισμα, η παχυσαρκία , ο διαβήτης, η αντιμικροβιακή αντοχή, ο μεγάλος αριθμός τοκετών με καισαρική και ο αριθμός των πρόωρων γεννήσεων και θνησιγένειας, οι συγκριτικά μειωμένοι πόροι σε θέματα πρόληψης και η ανάπτυξη Σύστηματος Δεδομένων Ποιότητας – Ελάχιστο Σύνολο Δεδομένων (Quality Data System – Minimum Data Set) για την παγκύπρια παρακολούθηση δεικτών ποιότητας στην παροχή φροντίδας υγείας.

Αναφέρθηκε επίσης στην επικείμενη ολοκλήρωση του Ελάχιστου Συνόλου Δεδομένων και προώθηση της ενσωμάτωσής του στο νέο σύστημα πληροφορικής για τα δημόσια νοσοκομεία, στον έλεγχο υποδομών Παροχής Υπηρεσιών Υγείας – Εγκαταστάσεις και Εξοπλισμός (Health Facilities Audit) ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες υγείας των πολιτών.

Στους πυλώνες, συνέχισε, εντάσσεται η ολοκλήρωση τεχνικών προδιαγραφών ηλεκτρονικού συστήματος πληροφορικής (ΗΣΠ) για την ανάπτυξη ηλεκτρονικού μητρώου συλλογής, αποθήκευσης, ανάλυσης και δημιουργίας συγκεντρωτικών εκθέσεων αναφοράς, η εφαρμογή Capacity Planning σε τοπικό επίπεδο (Πάροχοι) - Πιλοτική άσκηση για τον εντοπισμό οποιαδήποτε αναντιστοιχίας που πιθανόν υπάρχει σε σχέση με την παροχή και τη ζήτηση της υπηρεσίας αυτής.

Αναφέρθηκε επίσης στην πιλοτική εφαρμογή της μεθοδολογίας του Capacity Planning σε επίπεδο νοσηλευτηρίου με στόχευση τη βελτιστοποίηση κλινικής διαδρομής για διαχείριση εγκεφαλικών επεισοδίων και ολικής αρθροπλαστικής ισχίου και στην ανάπτυξη και σχεδιασμό Ανθρώπινου Δυναμικού του Τομέα της Υγείας για την ανάπτυξη στρατηγικών που να διασφαλίζουν την επάρκεια της Κύπρου σε ανθρώπινο δυναμικό που να καλύπτει τις ανάγκες υπηρεσιών υγείας.

Ο κ. Κοντεμενιώτης μίλησε για την ολοκλήρωση τεχνικών προδιαγραφών ηλεκτρονικού συστήματος πληροφορικής για την ανάπτυξη ηλεκτρονικού μητρώου συστηματικής συλλογής και αξιολόγησης του εν ενεργεία ανθρώπινου δυναμικού του τομέα της υγείας.

Το Υπουργείο Υγείας, είπε, έχει προβεί σε νέο αίτημα για περαιτέρω τεχνική υποστήριξη μέσω του TSI στα θέματα Ανάπτυξης Ρυθμιστικού πλαισίου, έλεγχος Υποδομών Παροχής Υπηρεσιών Υγείας και Ανάπτυξης και Σχεδιασμού Ανθρώπινου Δυναμικού, ενώ στο ίδιο αίτημα έχει συμπεριληφθεί και η επαναξιολόγηση και προσδιορισμός του μοντέλου παροχής υπηρεσιών υγείας.

Έξι πυλώνες για το έργο

Εκ μέρους της εταιρείας NICO, ο Colm Donaphy ανέλυσε την τεχνογνωσία που η εταιρεία παρήχε στο σχεδιασμό του έργου, καθως και τους έξι βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους εργάστηκαν κατά την διάρκεια της τριετούς συνεργασίας τους με το Υπουργείο Υγείας.

Σε χαιρετισμό της σε διάσκεψη Τύπου για το έργο «Σχεδιασμός Αναγκών και Δυνατοτήτων (Capacity Planning) στον τομέα της υγείας στην Κύπρο», που είναι συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, η Υπουργός Υγείας Πόπη Κανάρη ανέφερε ότι η ανάπτυξη συνεκτικού στρατηγικού σχεδιασμού και δράσεων στα θέματα υγείας οφείλει αναντίλεκτα να βασίζεται σε μηχανισμούς που να διασφαλίζουν τη συστηματική εποπτεία, καταγραφή και αξιολόγηση τόσο της αποτελεσματικότητας και απόδοσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, όσο και των αναγκών υγείας του πληθυσμού.

Η κ. Κανάρη πρόσθεσε ότι για την αξιολόγηση των παραπάνω, είναι σημαντικό να καθιερωθούν συγκεκριμένες διαδικασίες, εργαλεία εκτίμησης και μηχανισμοί για τη συλλογή, ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων και πληροφοριών για την επιτήρηση και διάγνωση απειλών υγείας.

«Ο στόχος αυτός γίνεται τώρα πιο προσιτός με την ολοκλήρωση της τεχνικής βοήθειας για το έργο «Σχεδιασμός Αναγκών και Δυνατοτήτων (Capacity Planning). Το Capacity Planning είναι μια διαδικασία η οποία αποσκοπεί στην αξιολόγηση και έγκαιρο σχεδιασμό των δυνατοτήτων του συστήματος υγείας, ώστε να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά και αποδοτικά στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού, διασφαλίζοντας την επάρκεια των απαιτούμενων πόρων». Η διαδικασία, συνέχισε, βοηθά στη χαρτογράφηση της προσφοράς και της ζήτησης, εντοπίζει κενά και σημεία αναντιστοιχίας προάγοντας την τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων για το σχεδιασμό και την παροχή υπηρεσιών, οι οποίες θα αναβαθμίσουν την ποιότητα της παροχής φροντίδας υγείας.

Η συστηματική καταγραφή του ανθρώπινου δυναμικού σε επαγγελματίες υγείας, της κατάρτισης και του τρόπου οργάνωσής τους, των υποδομών σε εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, δεικτών υγείας και αποτελεσματικότητας του συστήματος και των αναγκών υγείας, επιτρέπει την ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων για ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων στο χώρο της υγείας, σημείωσε η κ. Κανάρη.

Εξήγησε ότι μετά τις πρόσφατες ριζικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της υγείας, το Υπουργείο Υγείας, αξιοποιώντας τη γνώση που αποκτήθηκε στα πλαίσια αυτού του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου «Σχεδιασμός Αναγκών και Δυνατοτήτων» (Capacity Planning), προωθεί κομβικής σημασίας προσαρμογές προκειμένου να ενισχύσει ουσιαστικά τις δυνατότητές του στη ρύθμιση, την εποπτεία, τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους ασθενείς, χωρίς αποκλίσεις και όρια.

«Προς αυτή την κατεύθυνση το Υπουργείο Υγείας προχωρεί στην στελέχωση λειτουργικών μονάδων σε θέματα εποπτείας και σχεδιασμού αναγκών και δυνατοτήτων, παράλληλα με την υποβολή πρότασης για περαιτέρω τεχνική υποστήριξη μέσω Τεχνικής Βοήθειας (TSI) στα εν λόγω θέματα, συμπεριλαμβανομένης και της επαναξιολόγησης και προσδιορισμού του μοντέλου παροχής υπηρεσιών υγείας».

Επί του παρόντος, είπε η Υπουργός Υγείας, η υγειονομική περίθαλψη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, ενώ το Υπουργείο φιλοδοξεί να κινηθεί προς ένα μοντέλο που βασίζεται περισσότερο στην κοινότητα/πρωτοβάθμια περίθαλψη και γενικότερα σε θέματα πρόληψης, με δεδομένο το συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό γήρανσης του πληθυσμού και του επιδεινούμενου επιπολασμού χρόνιων παθήσεων και παραγόντων κινδύνου, όπως ο διαβήτης, η παιδική παχυσαρκία και το κάπνισμα.

Το Υπουργείο Υγείας, ανέφερε στο πλαίσιο του προγράμματος διακυβέρνησης, έχει κάνει τη δική του ενδοσκόπηση και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στον πολίτη, δηλώνει έμπρακτα την βούληση του για ενίσχυση του ρόλου που πρέπει να διαδραματίσει στο σχεδιασμό και προώθηση πολιτικών υγείας και της συστηματικής αξιολόγησης των δυνατοτήτων μας ως κράτος να αντιμετωπίζουμε τις εκάστοτε προκλήσεις στο χώρο της υγείας.

Μάριο Νόβα: Πολύ σημαντικό το έργο

Σε μήνυμά του που μεταδόθηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Μάριο Νάβα, Γενικός Διευθυντής Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σημείωσε ότι συμπληρώνονται τρία χρόνια συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας της ΚΔ για το έργο, το οποίο χαρακτήρισε πολύ σημαντικό και ως προς το αποτέλεσμα και ως προς τον πολιτικό διάλογο που έγινε. 

Σημείωσε ότι την περασμένη εβδομάδα κατά την παρουσία του στην Κύπρο συναντήθηκε με την Υπουργό Υγείας και συζήτησαν τα σχέδια του Υπουργείου για το έργο και την μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας και πρόσθεσε ότι η Διεύθυνση Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων στηρίζει τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις.

Το capacity planning στον τομέα της υγείας είναι κρίσιμο, δήλωσε, γιατί βοηθά ώστε οι ασθενείς να απολαμβάνουν υπηρεσίες υγείας υψηλών προδιαγραφών και βελτιστοποιεί πόρους που συχνά είναι περιορισμένοι. Δήλωσε περήφανος που μέσω της στήριξης της ΕΕ, το Υπουργείο Υγείας μπορεί να συμψηφίσει τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες του πληθυσμού με τους αναγκαίους πόρους όπως το εργατικό δυναμικό, εργαλεία κι εξοπλισμό, δομές κ.ά.

Αυτό το έργο, είπε, δίδει την δυνατότητα στο Υπουργείο υγείας να ετοιμάσει νομοθεσία που θα μπορεί να αντιμετωπίσει τις ανάγκες σε όλους τους τομείς της υγείας και να καλυτερεύσει την εποπτεία και τον έλεγχο.

Ο κ. Νάβα αναφέρθηκε και στην εκσυγχρονισμένη έκθεση αξιολόγησης των αναγκών υγείας η οποία περιλαμβάνει τα κύρια προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός στην Κύπρο. Θα βοηθήσουμε, συνέχισε, στον σχεδιασμό εξεύρεσης των πόρων για την αντιμετώπισή τους.  Αναφέρθηκε επίσης στην καταγραφή δεδομένων πληθυσμού που οριστικοποιείται τώρα, τα οποία θα ενσωματωθούν στο νέο σύστημα πληροφορικής των δημοσίων νοσηλευτηρίων και θα βοηθήσουν σημαντικά την διαθεσιμότητα, την προσφορά και την ποιότητα των δεδομένων στο σύστημα. «Ένα τέτοιο σύστημα είναι βασικό για να επιτρέψει τον επαρκή σχεδιασμό των πόρων που θα χρειαστούν», είπε.

Ο Μάριο Νάβα σημείωσε ότι με βάση το Ευρωβαρόμετρο της περασμένης άνοιξης, οι Κύπριοι – όπως και όλοι οι πολίτες στην ΕΕ – θεωρούν τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας αναγκαίες και τις επιθυμούν. «Αυτό ακριβώς έκανε αυτό το έργο», πρόσθεσε.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Στους επόμενους μήνες, συνέχισε, είναι κρίσιμο να υπάρξει σχεδιασμός με βάση τα αποτελέσματα αυτού του έργου, του capacity planning, και για το μομέντουμ που έχει δημιουργηθεί ώστε να πάει αυτό το έργο ακόμα παραπέρα ως διαδικασία. Ευχήθηκε επίσης, μιας και όπως μάθαμε στην πανδημία – όπως είπε – τα θέματα υγείας «μεταφέρονται μεταξύ των κοινοτήτων», από αυτό το έργο «να ωφεληθούν και οι δύο κοινότητες στο νησί».