Διεθνής Ημέρα για εξάλειψη βίας κατά γυναικών - Καμπανάκι και στην Κύπρο

Η 25η Νοεμβρίου έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1999, για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση και να  ευαισθητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα για το κοινωνικό φαινόμενο της έμφυλης βίας.

Όπως αναφέρει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο ανησυχητικός αριθμός των γυναικοκτονιών, είναι μια έντονη υπενθύμιση ότι η ανθρωπότητα εξακολουθεί να παλεύει με βαθιά ριζωμένες ανισότητες και βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Στη Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Αστυνομία Κύπρου, για το έτος 2022 σημειώθηκαν 3082 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.

Ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της  Βίας στην Οικογένεια, καταγράφει περίπου 8 περιστατικά την ημέρα ενώ οι γυναικοκτονίες ανέρχονται στις 40 μέσα σε μια δεκαετία.

Πατριαρχικές αντιλήψεις και σεξιστικές συμπεριφορές

Σε δηλώσεις της η Γενική Γραμματέας της Γυναικείας Κίνησης Οικολόγων, Μόνικα Πιερίδου αναφέρει πως «το πρόβλημα έχει όνομα, συμβαίνει και οφείλουμε να το κοιτάξουμε στα μάτια. Να το αντιμετωπίσουμε με στόχο να το καταπολεμήσουμε. Θα πρέπει η κάθε μία και ο κάθε ένας από εμάς να βοηθήσει στον αγώνα για την εξάλειψη του φαινομένου, μπαίνοντας ως ασπίδα προστασίας μπροστά σε θέματα βίας».

Παράλληλα, η Παγκύπρια Ομοσπονδία Γυναικείων Οργανώσεων (ΠΟΓΟ), με σύνθημα «Δε θα σωπάσουμε! Προστατέψτε τα θύματα έμφυλης βίας», κάνει λόγο για πατριαρχικές αντιλήψεις και σεξιστικές συμπεριφορές, αδράνεια στη λήψη μέτρων, γραφειοκρατία, χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες και έλλειψη εξειδίκευσης στους αρμόδιους λειτουργούς που συχνά βιώνουν οι επιζώσες της έμφυλης βίας όταν αποταθούν στην Αστυνομία και στο Δικαστικό Σύστημα για να αναζητήσουν προστασία και δικαιοσύνη έναντι των δραστών.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ομοσπονδίας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, απαιτούν μεταξύ άλλων:

• Συστηματική εκπαίδευση των αστυνομικών για εξάλειψη των πατριαρχικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων καθώς και για την ορθή εφαρμογή των πρωτοκόλλων
• Άμεση ανταπόκριση στις καταγγελίες των θυμάτων και ολοκλήρωση των ερευνών το συντομότερο για την καταχώρηση της καταγγελίας/λήψη κατάθεσης
• Κατανόηση της ευαλωτότητας των γυναικών, ιδιαίτερα όσων αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις, όπως μονογονιοί, γυναίκες υπό το όριο της φτώχειας, γυναίκες ΑΜΕΑ, προσφύγισσες και μετανάστριες.
• Δημιουργία ειδικών χώρων, φιλικών προς τα θύματα έμφυλης βίας, για λήψη καταθέσεων και εγκληματολογικών δεδομένων όπου θα διασφαλίζεται η εμπιστευτικότητα της υπόθεσης καθώς και η διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων.
• Καταγραφή εγκληματολογικών δεδομένων ακόμα και αν τα θύματα δεν είναι έτοιμα να προχωρήσουν σε καταγγελία
• Διορισμός περισσότερων ιατροδικαστών και εξειδίκευση τους σε θέματα έμφυλης βίας και βιασμών. Ενίσχυση αυτής της υπηρεσίας από γυναίκες ιατροδικαστές καθότι τα θύματα τείνουν να νιώθουν πιο ασφαλή με άτομα του ίδιου φύλου.
• Tαχεία εκδίκαση των υποθέσεων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.
• Εφαρμογή των διαταγμάτων απομάκρυνσης των θυτών και διασφάλιση της ασφάλειας των θυμάτων
• Νομική αρωγή σε όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας.

Ρεκόρ στις δολοφονίες γυναικών

Σύμφωνα με την έκθεση του Οργανισμού, ο αριθμός των γυναικών και των κοριτσιών που δολοφονήθηκαν παγκοσμίως το 2022, έχει αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών.

Κατά μέσο όρο, 137 γυναίκες ανά το παγκόσμιο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφο τους ή κάποιον συγγενή τους, ενώ 1 στις 3 γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως θα ξυλοκοπηθούν, θα βιαστούν ή θα υποστούν βία σε κάποια στιγμή της ζωής της.

Περισσότερες από τις μισές δολοφονίες όπου τα θύματα είναι γυναίκες και κορίτσια, διαπράχθηκαν από μέλη της οικογένειας ή συντρόφους, σε σύγκριση με περίπου 12%, που αποδεικνύεται ότι είναι ο αριθμός των ανδρών θυμάτων από φόνους.

Ο μεγαλύτερος αριθμός δολοφονιών γυναικών και κοριτσιών ήταν το 2022, περίπου 20.000, και καταγράφηκε στην Αφρική και στην Ασία.

«Κάθε χαμένη ζωή είναι μια έκκληση για δράση, μια έκκληση για την επείγουσα αντιμετώπιση των δομικών ανισοτήτων, για τη βελτίωση των απαντήσεων της ποινικής δικαιοσύνης, ώστε καμία γυναίκα ή κορίτσι να μην φοβάται για τη ζωή της λόγω του φύλου της», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του UNODC, Γκάντα Γουάλι.

Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 600.000 γυναίκες στην Ευρώπη και 200 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Εάν η πρακτική συνεχιστεί με τον σημερινό ρυθμό, 68 εκατομμύρια κορίτσια θα έχουν υποστεί ακρωτηριασμό μεταξύ του 2015 και του 2030 σε 25 χώρες όπου αυτή η αποτρόπαια πρακτική είναι συνήθης και υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Δέσμευση ΕΕ για προστασία γυναικών

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει τη δέσμευσή της για την προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από τη βία.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να μάχεται εναντίον κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Εξακολουθούμε να στηρίζουμε ανυποχώρητα τις γυναίκες και τα κορίτσια που έχουν υποστεί βία, ως θύματα και επιζώσες, και καταδικάζουμε τη χρήση της σεξουαλικής και της έμφυλης βίας ως όπλου πολέμου», σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση.

Φέτος, προστίθεται, η ΕΕ προσχώρησε στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, κάνοντας έτσι ένα σημαντικό βήμα προόδου για να καταστεί η Ευρώπη ασφαλέστερος τόπος για τις γυναίκες και τα κορίτσια.

«Η ΕΕ δεσμεύεται πλέον από φιλόδοξα και πλήρη πρότυπα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας.  Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα όπως η κατάρτιση των επαγγελματιών που έρχονται σε στενή επαφή με θύματα βίας, η διεξαγωγή εκστρατειών ευαισθητοποίησης ή η διασφάλιση αποτρεπτικών κυρώσεων για τους δράστες», σημειώνεται.

Στις 8 Μαρτίου 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας, η οποία ποινικοποιεί τις σοβαρότερες μορφές βίας κατά των γυναικών σε ολόκληρη την ΕΕ και προβλέπει ολοκληρωμένα μέτρα για την προστασία των θυμάτων, τη στήριξη και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, καθώς και για την πρόληψη αυτού του είδους βίας.  

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Την 1η Οκτωβρίου 2023 η Επιτροπή προσχώρησε στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας — της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Το 2024 η Επιτροπή θα εκδώσει σύσταση για την πρόληψη και την καταπολέμηση επιβλαβών πρακτικών κατά των γυναικών και των κοριτσιών, όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, η αναγκαστική στείρωση, η αναγκαστική άμβλωση και ο πρόωρος και καταναγκαστικός γάμος.

 Της Μόνικας Μακρυγιάννη