Απειλούν τα συστήματα υγείας οι υψηλές τιμές φαρμάκων

Οι υψηλές τιμές των φαρμάκων, κυρίως των εξειδικευμένων, απειλούν τα συστήματα υγείας των χωρών, όπως καταδεικνύεται από έκθεση της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Κοινωνικής Ασφάλισης (ESIP) και της Επιτροπής Αξιολόγησης Ιατρικής (MEDEV).

Όπως αναφέρεται, η είσοδος νέων φαρμάκων, που συχνά συνοδεύεται από υψηλές τιμές και περιορισμένα στοιχεία θεραπευτικού οφέλους, εγείρει κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την αποζημίωση εν μέσω περιορισμένων προϋπολογισμών και ανταγωνιστικών προτεραιοτήτων.

Η έκθεση των ESIP-MEDEV εξετάζει τις πρόσφατες τάσεις στις φαρμακευτικές δαπάνες σε ολόκληρη την ΕΕ, βασιζόμενη σε εθνικά δεδομένα. Όχι μόνο εντοπίζει μια κοινή τάση ραγδαίας αύξησης του φαρμακευτικού κόστους, αλλά εμβαθύνει και στους υποκείμενους παράγοντες αυτής της ανάπτυξης.

Τονίζεται ότι οι φαρμακευτικές δαπάνες αυξάνονται σταθερά, τόσο για τα νοσοκομειακά, όσο και για τα κοινοτικά φαρμακευτικά φάρμακα.

Υποδεικνύεται ότι οι αυξήσεις των τιμών και όχι ο όγκος είναι οι πρωταρχικοί μοχλοί των φαρμακευτικών δαπανών, ενώ παράλληλα, οι δαπάνες συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες θεραπευτικές ομάδες σε όλη την περιοχή.

Η αναπτυξιακή τάση είναι ιδιαίτερα έντονη στον τομέα των σπάνιων ασθενειών.

Ο Γιάννης Νάτσης, Διευθυντής του ESIP, παρατηρεί ότι «τα δεδομένα χρησιμεύουν ως ζωτική υπενθύμιση του γιατί οι υψηλές τιμές των φαρμάκων αποτελούν συστημικό πρόβλημα στην Ευρώπη. Τα μέλη μας, ως δημόσιες αρχές, προσπαθούν να εξασφαλίσουν βέλτιστα αποτελέσματα για την υγεία εντός των περιορισμών των εθνικών προϋπολογισμών. Ως εκ τούτου, η καινοτομία πρέπει να βασίζεται σε στοιχεία και να είναι οικονομικά προσιτή. Διαφορετικά, κινδυνεύει η οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας και πρόνοιας».

Σταθερή η αύξηση

Σύμφωνα με την έκθεση, τα τελευταία χρόνια, καταγράφηκε σταθερή αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, τόσο για τον τομέα των ενδονοσοκομειακών (νοσοκομεία και νοσοκομειακά φαρμακεία) όσο και για τα εξωτερικά ιατρεία (συνταγογραφούμενα φάρμακα που πωλούνται στα φαρμακεία). Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη το 2023, με υψηλότερους ρυθμούς διαχρονικής ανάπτυξης σε σύγκριση με το 2022, που κυμαίνονται από 3,9 έως 13%.

Δεν αναφέρθηκαν αρνητικές τάσεις ή μείωση των δαπανών και οι δαπάνες αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται τα επόμενα χρόνια.

Η πραγματική αύξηση των δαπανών μερικές φορές υπερβαίνει ακόμη και την πρόβλεψη αύξησης σε εθνικό επίπεδο στους ετήσιους προϋπολογισμούς.

Η φαρμακευτική δαπάνη εξωτερικών ασθενών το 2023 ανήλθε σε περίπου €4,3 δισ. ευρώ έναντι €4,0 δισ. το 2022 (τιμές καταλόγου), που αντιστοιχεί σε αύξηση 7,1%.

Τα τελευταία 10 χρόνια (από το 2013) ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά €1,6 δισ. Στα πρόσφατα τρία έτη (2021-2023) ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης ήταν 7,1%, σχεδόν διπλάσιος σε σύγκριση με 3,6% την τριετία πριν (2018-2020).

Στα €273 εκατ. οι δαπάνες στην Κύπρο

Όσον αφορά την Κύπρο, όπως αναφέρεται στην έκθεση, από το 2020, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε από €165 εκατ. σε €273 εκατ., εν μέρει λόγω της ενσωμάτωσης των νοσοκομειακών φαρμάκων και των φαρμάκων που διανέμονται από τα νοσοκομειακά φαρμακεία.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΓΕΣΥ) στην Κύπρο εισήχθη το 2019 και περιλάμβανε στην αρχή μόνο προϊόντα που διανέμονται από τα κοινοτικά φαρμακεία (εξωνοσοκομειακή περίθαλψη). Από τον Σεπτέμβριο του 2020, το σύστημα καλύπτει επίσης νοσοκομειακά φάρμακα (εσωτερική φροντίδα) και φάρμακα που χορηγούνται από νοσοκομειακά φαρμακεία.

Το 2023, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 13% σε σύγκριση με το 2022 για φάρμακα εξωτερικών ασθενών και ενδονοσοκομειακών φαρμάκων, εξαιρουμένων των νοσοκομειακών φαρμάκων που δεν χρηματοδοτούνται από το σύστημα σχετικών ομάδων διάγνωσης (DRG). Η αύξηση από το 2021 έως το 2022 ήταν μόνο 4%. Προς το παρόν δεν μπορεί να εκτιμηθεί εάν αυτή η σημαντική ετήσια αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης αποτελεί ένδειξη ταχείας αναπτυξιακής τάσης, λόγω αλλαγών στον υπολογισμό των δαπανών: μέχρι το 2021 λαμβάνονταν υπόψη μόνο οι τιμές καταλόγου, ενώ οι καθαρές τιμές για νοσοκομειακά φάρμακα εισήχθησαν από το 2022.

Τα ενδονοσοκομειακά φάρμακα που δεν χρηματοδοτούνται από το σύστημα DRG, αντιπροσωπεύουν μικρότερο μέρος (περίπου 15%) της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης. Η αύξηση των δαπανών από το 2022 έως το 2023 είναι πιο σημαντική και ανέρχεται στο 23%.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Παράγοντες αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης

Η αύξηση του όγκου των φαρμάκων που επιστρέφονται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας προσδιορίζεται ως ο κύριος μοχλός της αύξησης των φαρμακευτικών δαπανών, μαζί με την εισαγωγή από του στόματος αντιπηκτικού μη ανταγωνιστή της βιταμίνης Κ (NOACs) και συν-γλυκόζης νατρίου, αναστολείς μεταφορέα-2 (SGLT2-i) στον διαβήτη το 2022, η εισαγωγή του SGLT2-I για καρδιακή ανεπάρκεια και ανοσοθεραπείες σε νέες ογκολογικές ενδείξεις.

Της Γεωργίας Χαννή