Αδιευκρίνιστος ο ρόλος φαρμακοποιών στη διαχείριση ληγμένων φαρμάκων
14 Μαρτίου 2023, 06:00
Σε έξι μήνες αναμένεται να εφαρμοστεί η νομοθεσία που προϋποθέτει την απόρριψη απορριμμάτων φαρμάκων σε ειδικούς κάδους που θα τοποθετηθούν στα φαρμακεία, ωστόσο παρουσιάζεται κενό στη νομοθεσία αναφορικά με τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι φαρμακοποιοί σε αυτή την εφαρμογή.
Συγκεκριμένα, η Βουλή ενέκρινε ομόφωνα την περασμένη Πέμπτη τους κανονισμούς με τίτλο «Οι περί Αποβλήτων (Διαχείριση Αποβλήτων Φαρμακευτικών Προϊόντων Οικιακής Προέλευσης) Κανονισμοί του 2021», οι οποίοι εξετάστηκαν από την αρμόδια επιτροπή Περιβάλλοντος με σκοπό τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης.
Με τους κανονισμούς αυτούς οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να παραδίδουν τα φαρμακευτικά απόβλητα δωρεάν σε προσιτά σημεία παραλαβής, όπως είναι τα σημεία πώλησης ή προμήθειας φαρμακευτικών προϊόντων, δηλαδή τα φαρμακεία.
Η πρόεδρος του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), Ελένη Πιέρα – Ισσέγιεκ, ανέφερε στο κρατικό ραδιόφωνο ότι ο Σύλλογος χαιρετίζει τη ψήφιση των κανονισμών, καθώς όπως δήλωσε «ίσως να είμαστε η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει σύστημα διαχείρισης των ληγμένων φαρμάκων, άρα είμαστε θετικοί σε αυτή την απόφαση».
Διευκρίνισε ότι αφορά τη διαχείριση των ληγμένων φαρμάκων και όχι την ανακύκλωση, εφόσον καταστρέφονται τα φάρμακα γιατί δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.
Σύμφωνα με την κ. Ισσέγιεκ, «ο κόσμος έρχεται καθημερινά στα φαρμακεία με σακουλάκια και μας ρωτά τι να τα κάνουμε, αλλά δεν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος εκτός από να τα πετάξουν στα σκουπίδια».
Εντούτοις, ανέφερε ότι ο ΠΦΣ προσκλήθηκε μόνο μία φορά στην Επιτροπή για αυτό το θέμα, προσθέτοντας «θεωρώ ότι είμαστε οι πιο σημαντικοί παίκτες σε αυτό το θέμα αφού η συλλογή των ληγμένων φαρμάκων θα γίνεται στα φαρμακεία, άρα είναι κάτι που μας προβληματίζει, γιατί δεν μας δόθηκε η ευκαιρία να εκφράσουμε τις επιφυλάξεις μας, παρόλο που συμφωνούμε με τον κανονισμό».
«Είναι και λίγο προκλητικό για τους συναδέλφους, θα συλλέγουν και θα κάνουν αυτή τη δουλειά δωρεάν στη βάση μίας πολιτικής του κράτους. Δεν καθορίζεται ο τρόπος συμμετοχής, μας αφήνουν κάπως εκτεθειμένους και δημιουργεί μία ανασφάλεια», σημείωσε.
Η κ. Ισσέγιεκ δήλωσε ότι ο ΠΦΣ θα προγραμματίσει άμεσα μία συνάντηση με τη νέα Υπουργό Υγείας, ευελπιστώντας σε μία κατανόηση.
Πρόσθεσε ότι «το να καλείται ο φαρμακοποιός να προβεί σε ένα διαχωρισμό και μάλιστα για δοκιμαζόμενα φαρμακευτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες ή ελεγχόμενα φάρμακα, να μην τα δέχεται και να παραπέμπει τον πελάτη για αυτά στα νοσοκομειακά φαρμακεία για απόρριψη, αυτό προϋποθέτει μία δουλειά από τον φαρμακοποιό και αντιλαμβάνεστε ότι δεν υπάρχει χρόνος».
«Νομίζω όλοι ξέρετε την πίεση που δέχεται ο φαρμακοποιός καθημερινά, μετά την εφαρμογή του σχεδίου υγείας. Άρα όλες αυτές οι εξαιρέσεις που έγιναν χωρίς να είμαστε εκεί, χωρίς να έχουμε λόγο στη βουλή με ξενίζουν και θα βάλω ένα ερωτηματικό, περιμένοντας να δούμε πώς θα γίνει η συζήτηση σε επίπεδο υπουργείο υγείας, όπου ελπίζουμε να υπάρξει κατανόηση», συμπλήρωσε.
Εξήγησε ακόμη ότι ανάμεσα στα θέματα που προβληματίζουν τους φαρμακοποιούς είναι το πώς θα είναι οι κάδοι, η συχνότητα της συλλογής. «Είναι μικρά τα φαρμακεία, τη στιγμή που είναι στενάχωροι οι χώροι με πολλά είδη», είπε.
«Η νομική μας υποχρέωση προϋποθέτει εάν θα έχει και πρόστιμα για μια εθελοντική δουλειά που γίνεται από τον φαρμακοποιό», αναφέρει.
Όπως δήλωσε, «όλα αυτά δεν έχουν καθοριστεί, για αυτό θα παραμείνω επί της ουσίας θετική με ένα μεγάλο ερωτηματικό, που ελπίζω ότι θα γίνει με τον σωστό τρόπο, και σίγουρα φαίνεται να έχουμε τρόπο, και πρέπει να το επικοινωνήσουμε αυτό στον κόσμο, ο οποίος θα πάει στα φαρμακεία με σακουλάκια γιατί όπως το έχω θέσει, ξεκινά από τώρα».
Δεν θα υπάρξει αύξηση κόστους στους πολίτες
Μιλώντας στο κρατικό ραδιόφωνο, ο πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, βουλευτής Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, ανέφερε ότι «υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά», για να εφαρμοστούν οι κανονισμοί.
Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «το επόμενο θέμα είναι να βρεθεί μία μη κερδοσκοπική εταιρεία η οποία θα πηγαίνει να τα παίρνει, και επίσης να βρεθούν οι εταιρείες οι οποίες θα τα παραλαμβάνουν για καταστροφή».
Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να κανονιστούν συμφωνίες για τα αυτοκίνητα που θα κάνουν τον γύρο να μαζεύουν τα φάρμακα από τα σημεία περισυλλογής και συμφωνίες για το πού θα καταλήγουν αυτά τα φάρμακα.
«Στο εξωτερικό είναι παντού σε φαρμακεία, είτε μέσα είτε έξω ένας μικρός κάδος στον οποίο ρίχνουν όσοι βρίσκονται στο φαρμακείο παλιά φάρμακα. Θα έρχεται κάποιος να τα παίρνει σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο», εξήγησε.
Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, «μας δίνει ένα επιπλέον πλεονέκτημα, ότι πέραν το ότι δεν θα καταλήγουν αυτές οι επικίνδυνες ουσίες στα υπόγεια νερά, στη θάλασσα και στη φύση, είναι μία πολύ καλή ένδειξη εάν υπάρχει σπατάλη μέσα στα σπίτια των κατοίκων, που είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που θα φανεί τις πρώτες ημέρες». Για αυτό «θα πρέπει να δει ο ΟΑΥ και ο ΟΚΥπΥ με ποιο τρόπο θα το αντιμετωπίσουν», είπε.
Ερωτηθείς εάν το κόστος της εταιρείας θα μεταφερθεί στους καταναλωτές, ο κ. Θεοπέμπτου σχολίασε ότι «αυτό έχει γίνει σε πάρα πολλά πράγματα, και σε παλιά ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις και άλλες ηλεκτρικές συσκευές κλπ.».
Συμπλήρωσε ότι «επειδή ο αριθμός των εταιρειών είναι μεγάλος, δεν νομίζω να φανεί αύξηση σε οτιδήποτε γιατί είναι τόσοι πολλοί που μαζεύονται και πληρώνουν οπόταν είναι λίγα τα λεφτά. Οπόταν δεν νομίζω να δούμε οποιαδήποτε διαφορά».
Έλεγχος από τον Δήμο και την κυβέρνηση
Κληθείς να σχολιάσει πώς θα ελέγχεται η τήρηση του κανονισμού που απαγορεύει την απόρριψη φαρμακευτικών προϊόντων στα σκύβαλα και στις αποχετεύσεις, ο κ. Θεοπέμπτου δήλωσε ότι με την αλλαγή της νομοθεσίας που έγινε πέρσι, από τον Ιούνιο του 2024 την ευθύνη για την ανακύκλωση θα την αναλάβουν οι Δήμοι και η κυβέρνηση.
«Αυτοί είναι υπεύθυνοι πλέον για να βεβαιώνονται ότι παντού στην Κύπρο θα έχουμε ανακύκλωση και για τα αποφάγια και για το χαρτί, τις συσκευασίες, και για τα φάρμακα και για όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά», είπε, προσθέτοντας ότι «η τοπική αρχή θα επιβλέπει σε συνεργασία με τις μη κερδοσκοπικές εταιρείες».
Σημείωσε ακόμη ότι «μέσα στη νομοθεσία, επειδή ακριβώς συζητήθηκε πώς θα γίνει υποχρεωτική η νομοθεσία με πρόστιμο σε όσους δεν ανακυκλώνουν, μετά από πολλή συζήτηση δώσαμε ορισμένα δικαιώματα στους ανθρώπους της τοπικής αρχής ούτως ώστε να ψάχνουν και να βρίσκουν μέσα στα σκουπίδια εάν κάνουν ανακύκλωση ή όχι».
Όσον αφορά την απόρριψη των φαρμάκων που λήγουν από τα φαρμακεία στους κάδους, ο κ. Θεοπέμπτου ανέφερε ότι «εξαρτάται από τη συμφωνία που θα κάνει η εταιρεία με τους κάδους μαζί με την μη κερδοσκοπική εταιρεία. Οι έμποροι επαγγελματίες του κλάδου, συνήθως δεν εμπίπτουν κάτω από τέτοιες πρόνοιες, αλλά θα πρέπει να λύσουν το πρόβλημα γιατί και αυτοί απαγορεύεται να πετάνε τα φάρμακα».
«Επομένως, θα πρέπει να έρθουν σε συνεργασία με την εταιρεία που θα συσταθεί για να κάνουν τη διαχείριση των φαρμάκων τους, τα οποία λέμε ότι θα ανακυκλώνονται αλλά κατ’ ακρίβεια πηγαίνουν για καταστροφή», συμπλήρωσε.
Αντίκτυπος στο περιβάλλον και στον άνθρωπο
Η λειτουργός του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αθηνά Παπαναστασίου, μιλώντας στον Alpha, σημείωσε ότι τα φάρμακα περιέχουν δραστικές ουσίες οι οποίες μπορούν να ρυπαίνουν τα νερά και το έδαφος και να δοθούν μέσω της τροφικής αλυσίδας πίσω στον άνθρωπο.
Όπως ανέφερε η κ. Παπαναστασίου, αυτή η νομοθεσία θα εφαρμοστεί σε έξι μήνες, η οποία καθορίζει το νομικό πλαίσιο διαχείρισης με βάση την παραγωγή.
«Δηλαδή, όσοι βγάζουν στην αγορά αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τη διαχείριση τους όταν γίνουν απόβλητα και να παρέχουν στον κόσμο τα κατάλληλα σημεία όπου εύκολα μπορεί να παραδώσει ο κόσμος στα φαρμακεία», εξήγησε.
«Τα κύρια σημεία είναι τα φαρμακεία», είπε, σημειώνοντας ότι «η υποχρέωση για χωριστή συλλογή των επικινδύνων ορίζεται μέσω των περί αποβλήτων νόμου από την 1/1/2025, δηλαδή από τότε θα υπάρξει ποινή για τον κόσμο».
Σημαντική είναι η εκπαίδευση του κόσμου και η ενημέρωση για τα σημεία πώλησης, για τις επιλογές που έχουν να παραδίδουν πίσω τα φάρμακα τους στη στοιχειώδη συσκευασία, καθώς αφορά οτιδήποτε φάρμακα έχει στο σπίτι του ο πολίτης.
«Οι πολίτες ήδη μπορούν να οδηγήσουν τα φάρμακα τους στα πράσινα σημεία για διαχείριση και στη συνέχεια εντός έξι μηνών θα χωριστούν τα σημεία συλλογής και οι διαδικασίες ώστε τα φάρμακα να πάνε στην κατάλληλη διαχείριση», κατέληξε.
Της Ουρανίας Στυλιανού
