Προληπτική αναδιάρθρωση και δεύτερη ευκαιρία
01 Φεβρουαρίου 2021, 08:25
Από τις 17 Ιουλίου 2021 τίθεται σε ισχύ η Ευρωπαϊκή Οδηγία περί του πλαισίου για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και την ανικανότητα ή την έκπτωση οφειλετών - καθώς και περί των μέτρων βελτίωσης των διαδικασιών αυτών. Σε μια κρίσιμη χρονικά συγκυρία ενόψει της νέας οικονομικής κρίσης λόγω πανδημίας, επιβάλλεται η έγκαιρη μεταφορά της εν λόγω οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, καθότι αναμένεται ότι θα λειτουργήσει υποστηρικτικά του υφιστάμενου πλαισίου αφερεγγυότητας, προσφέροντας ένα χρήσιμο εργαλείο σε όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και ενώ πράγματι η χρησιμότητα της Οδηγίας έχει αναγνωριστεί εγκαίρως και βρίσκονται σε εξέλιξη διεργασίες για την παρουσίαση νομοσχεδίου, με το άρθρο αυτό επιδιώκεται η αναγνώριση των κυριότερων αρχών επί των οποίων εδράζεται η Οδηγία.
Ο σκοπός της νέας Οδηγίας είναι να συμβάλει, μεταξύ άλλων, στη διασφάλιση ότι οι βιώσιμες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικά εθνικά πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης, τα οποία τους επιτρέπουν να συνεχίσουν να λειτουργούν, διασώζοντας έτσι την επιχειρηματική δραστηριότητα και τις θέσεις εργασίας. Με αυτό τον τρόπο, η Οδηγία αποσκοπεί επίσης στη μείωση του αριθμού των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στους ισολογισμούς των τραπεζών, καθώς και στην αποτροπή συσσώρευσης ΜΕΔ στο μέλλον.
Και ενώ στη νομοθεσία έχουν ήδη εισαχθεί από το 2015 (έτος που τροποποιήθηκε το πλαίσιο αφερεγγυότητας) οι έννοιες της εξέτασης αναφορικά με εταιρείες, των προσωπικών σχεδίων αποπληρωμής χρεών για φυσικά πρόσωπα και το διάταγμα απαλλαγής οφειλών, η σημασία της εν λόγω Οδηγίας εδράζεται κυρίως στην υποχρέωση όπως εισαχθεί εντός της νομοθεσίας σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και επιγραμμικής ενημέρωσης, με την οποία θα επισημαίνεται τυχόν κίνδυνος αφερεγγυότητας και θα ενεργοποιούνται κατ’ επιλογή οι προαναφερόμενες διαδικασίες του πλαισίου αφερεγγυότητας.
Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης μπορεί να περιλαμβάνει ειδοποιήσεις σε περίπτωση μη εκτέλεσης ορισμένων πληρωμών, πρόνοιες για πρόσβαση σε δημόσιες ή ιδιωτικές συμβουλευτικές υπηρεσίες και παροχή κινήτρων προς τρίτους για να επισημαίνουν πιθανά προβλήματα, όπως για παράδειγμα λογιστές, το Τμήμα Φορολογίας και το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο στόχος είναι όπως ο οφειλέτης λάβει έγκαιρα μέτρα για αντιμετώπιση των οικονομικών του προβλημάτων κατά το πρώιμο στάδιο της αφερεγγυότητας και πριν την αδυναμία επαναφοράς του σε βιώσιμη θέση. Με λίγα λόγια, το σύστημα δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στους οφειλέτες προκειμένου να ανασυνταχθούν, εκμεταλλευόμενοι μία περίοδο προστασίας από το δικαστήριο, κατά την οποία αναστέλλονται οι νομικές διαδικασίες, νοουμένου ότι κατά την περίοδο αυτή υποβάλλονται και εγκρίνονται σχέδια αναδιάρθρωσης.
Επισημαίνεται ότι μία από τις βασικές αρχές της Οδηγίας αφορά την ευθύνη των διευθυντών (όπου η διαδικασία αφορά εταιρεία) να μεριμνούν για τα συμφέροντα των πιστωτών, των μετόχων και άλλων ενδιαφερομένων. Η ευθύνη είναι ουσιαστική και περιλαμβάνει την υποχρέωση για λήψη μέτρων για την αποφυγή της αφερεγγυότητας, μια ευθύνη η οποία πάντοτε υπήρχε, αλλά με την εισαγωγή θεσμοθετημένου συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης οι διευθυντές δύσκολα θα μπορούν να την αρνηθούν ή να την αποφύγουν. Νοείται σε κάθε περίπτωση ότι οι διευθυντές οφείλουν να απέχουν από πράξεις με πρόθεση ή βαριά αμέλεια που απειλούν τη βιωσιμότητα της επιχείρησης και κατ’ επέκταση των πιστωτών της, μια αρχή που έχει ιδιαίτερη σημασία αν κάποιος λάβει υπόψη ότι οι πιστωτές περιλαμβάνουν και τους υπάλληλους μιας εταιρείας.
Κατά τη μεταφορά της Οδηγίας στο κυπριακό δίκαιο αναμένεται ότι θα επιδιωχθεί η τροποποίηση των σχετικών υφιστάμενων διατάξεων που αφορούν την υπαγωγή εταιρειών σε καθεστώς εξέτασης με τον διορισμό εξεταστή, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν οι διαδικασίες. Δυστυχώς, και ενώ η διαδικασία εξέτασης εταιρειών εισήχθη στο κυπριακό δίκαιο από το 2015, εντούτοις μέχρι σήμερα καμιά διαδικασία εξέτασης δεν έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς είτε διότι, μεταξύ άλλων, η πραγματική σημασία αυτού του εργαλείου δεν έχει γίνει αντιληπτή από όλους όσοι δυνητικά θα μπορούσαν να το εκμεταλλευτούν, είτε διότι μέχρι κάποιος να αιτηθεί τη χρήση του, η εταιρεία έχανε κάθε εύλογη προοπτική επιβίωσης.
Εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η σημασία όχι μόνο της εισαγωγής ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης το οποίο θα είναι κατανοητό και προσβάσιμο, αλλά και της διόρθωσης των οποιωνδήποτε αδυναμιών του υφιστάμενου εργαλείου εξέτασης, ούτως ώστε το πλαίσιο να είναι εφαρμόσιμο στην ολότητά του. Στη τελική, με την εισαγωγή της Οδηγίας περί του πλαισίου για την προληπτική αναδιάρθρωση, θα ενισχυθεί το πλαίσιο αφερεγγυότητας, σε μια ομολογουμένως δύσκολη για την οικονομία περίοδο.
Παναγιώτα Γεωργίου, Principal, KPMG Limited, 25 869 000, panayiota.georgiou@kpmg.com.cy
Στέλλα Γεωργίου, Assistant Manager, KPMG Limited, 25 869 000, stella.georgiou@kpmg.com.cy
