Τι είναι το ανεύρυσμα αορτής;

Το ανεύρυσμα της αορτής είναι μια διογκωμένη και εξασθενημένη περιοχή στην αορτή, δηλαδή στο μεγαλύτερο αιμοφόρο αγγείο που τροφοδοτεί με αίμα το σώμα. Η αορτή εκτείνεται από την καρδιά μέσω του θώρακα μέχρι την κοιλιακή χώρα. Επειδή η αορτή είναι ο κύριος προμηθευτής του αίματος σε όλο το σώμα, αν ένα ανεύρυσμα της αορτής σπάσει μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο αιμορραγία. Τα περισσότερα ανευρύσματα της αορτής έχουν αργή ανάπτυξη και δεν οδηγούνται σε ρήξη, αλλά αν είναι μεγάλα ή ταχέως αναπτυσσόμενα η πιθανότητα για ρήξη είναι μεγαλύτερη. Ανάλογα με το μέγεθος και το ρυθμό με τον οποίο το ανεύρυσμα της αορτής αυξάνεται, η θεραπεία μπορεί να ποικίλλει από την παρακολούθηση έως την επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Τα ανευρύσματα μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε σημείο κατά μήκος της αορτής, αλλά τα περισσότερα ανευρίσκονται στην κοιλιακή χώρα και ονομάζονται ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, ενώ αυτά που ανευρίσκονται στο θώρακα καλούνται ανευρύσματα θωρακικής αορτής.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα αορτικά ανευρύσματα συχνά αναπτύσσονται αργά και συνήθως χωρίς συμπτώματα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εντόπισή τους. Ορισμένα ανευρύσματα ποτέ δεν θα υποστούν ρήξη, ιδίως αν είναι μικρά σε μέγεθος και αναπτύσσονται αργά με την πάροδο του χρόνου. Άλλα όμως αορτικά ανευρύσματα αναπτύσσονται με ταχύτερο ρυθμό, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης. Ο ρυθμός ανάπτυξης / διάτασης του ανευρύσματος της αορτής είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Όταν το ανεύρυσμα της αορτής μεγαλώσει αρκετά, σε ορισμένα άτομα μπορεί να παρατηρηθεί:

• Ψηλαφητή παλλόμενη μάζα κοντά στον ομφαλό αν υπάρχει ανεύρυσμα στην κοιλιακή χώρα
• Ευαισθησία ή πόνος στην κοιλιά ή στο θώρακα
• Οσφυαλγία (πόνος χαμηλά στη μέση)

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

• Ηλικία (ανευρύσματα ανευρίσκονται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω)
• Κάπνισμα
• Αρτηριακή υπέρταση
• Αθηροσκλήρωση
• Φύλο (οι άνδρες αναπτύσσουν ανευρύσματα αορτής 5 έως 10 φορές πιο συχνά από τις γυναίκες)
• Φυλή (τα αορτικά ανευρύσματα είναι συχνότερα στη λευκή φυλή)
• Οικογενειακό ιστορικό. Τα άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό αορτικού ανευρύσματος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ανευρύσματα σε νεαρότερη ηλικία και βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ρήξη του ανευρύσματος.

Πού οφείλεται;

Ανευρύσματα κοιλιακής αορτής

Περίπου 75% όλων των ανευρυσμάτων βρίσκονται στην κοιλιακή αορτή. Τα πιθανά αίτια ανάπτυξής τους είναι:

• Κάπνισμα. Το κάπνισμα συμβάλλει στην αθηροσκλήρωση και προκαλεί υψηλή αρτηριακή πίεση, οδηγώντας έτσι στην ταχύτερη ανάπτυξη των ανευρυσμάτων.
• Αρτηριακή υπέρταση.
• Λοίμωξη στην αορτή (αγγειίτιδα). Σε σπάνιες περιπτώσεις, ανεύρυσμα αορτής μπορεί να προκληθεί από μόλυνση ή φλεγμονή (αγγειίτιδα) που αποδυναμώνει το τοίχωμα της αορτής.
• Γενετικοί παράγοντες.

Ανευρύσματα θωρακικής αορτής

Περίπου 25% όλων των ανευρυσμάτων βρίσκονται στη θωρακική αορτή. Στην ανάπτυξη θωρακικών ανευρυσμάτων μπορεί να συμβάλλουν ορισμένοι επιπλέον παράγοντες κινδύνου:

• Σύνδρομο Marfan. Οι άνθρωποι που γεννιούνται με το σύνδρομο Marfan, μια γενετική πάθηση που επηρεάζει το συνδετικό ιστό του σώματος, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στον κίνδυνο ανάπτυξης ανευρύσματος θωρακικής αορτής. Τα άτομα με σύνδρομο Marfan έχουν συχνά ορισμένα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά, όπως ψηλό ανάστημα, πολύ μακριά άκρα, παραμορφωμένο στέρνο και προβλήματα όρασης.
• Προηγούμενη βλάβη στην αορτή.
• Τραυματική βλάβη στην αορτή. Μερικά άτομα που τραυματίζονται στο θώρακα αναπτύσσουν ανευρύσματα αορτής.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Τα περισσότερα ανευρύσματα της αορτής διαπιστώνονται τυχαία κατά την ιατρική εξέταση για άλλο λόγο. Η διάγνωση γίνεται συνήθως με:

• Κλινική εξέταση
• Ακτινογραφία θώρακος
• Υπερηχογράφημα της καρδιάς
• Υπερηχογράφημα στην κοιλιά.

Εάν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι έχετε ανεύρυσμα αορτής, κάποιες εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση:

• Υπερηχογράφημα στην κοιλιά
• Αξονική τομογραφία θωρακικής ή κοιλιακής αορτής
• Μαγνητική τομογραφία θωρακικής ή κοιλιακής αορτής.

Πώς θεραπεύεται;

Στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη της ρήξης του ανευρύσματος. Γενικά, οι θεραπευτικές επιλογές είναι η παρακολούθηση και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής ή η χειρουργική επέμβαση. Η απόφαση εξαρτάται από το μέγεθος του ανευρύσματος και από το πόσο γρήγορα αυξάνεται σε μέγεθος. Σε γενικές γραμμές, μικρά ανευρύσματα (διαμέτρου περίπου 4 εκατοστών) αντιμετωπίζονται συντηρητικά με παρακολούθηση και ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου, καθώς ο κίνδυνος της χειρουργικής επέμβασης είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο ρήξης. Η παρακολούθηση του ανευρύσματος γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, συνήθως κάθε 6 έως 12 μήνες. Τα μετρίου μεγέθους ανευρύσματα (διαμέτρου περίπου 4 έως 5,5 εκατοστών) αποτελούν περιπτώσεις στις οποίες θα χρειαστεί να συζητηθούν τα οφέλη και οι κίνδυνοι της εγχείρησης και να ληφθεί μια απόφαση από κοινού με το γιατρό σας. Τα μεγάλα ανευρύσματα (>5,5 εκατοστών σε διάμετρο) ή αυτά που αυξάνονται σε μέγεθος με ταχείς ρυθμούς (άνω των 0,5 εκατοστών σε έξι μήνες) θα χρειαστούν κατά πάσα πιθανότητα χειρουργική επέμβαση. Τα τελευταία χρόνια, εκτός από τη χειρουργική επέμβαση, χρησιμοποιούνται σε ορισμένους ασθενείς ειδικά προθέματα (stents) προκείμενου να προφυλαχθούν τα τοιχώματα της αορτής.

Τι είδους επιπλοκές μπορεί να παρουσιαστούν;

• Διαχωρισμός της αορτής
• Θρόμβωση στο τοίχωμα της αορτής
• Ρήξη του ανευρύσματος που είναι συχνά θανατηφόρος.

Τα σημεία και συμπτώματα της ρήξης περιλαμβάνουν:

• Αιφνίδιο, έντονο και επίμονο πόνο στην κοιλιακή χώρα, πόνο στο στήθος ή στην πλάτη
• Πόνο που αντανακλάται στη μέση
• Εφίδρωση
• Ζάλη
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Ταχυκαρδία
• Απώλεια συνείδησης
• Δύσπνοια.

Πώς μπορεί να προληφθεί;

Δεν υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη αορτικού ανευρύσματος. Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης (στατίνες) και ορισμένα αντιυπερτασικά (όπως οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, π.χ. λοσαρτάνη) μπορούν να αναστείλουν την περαιτέρω διάταση του ανευρύσματος.

Γενικές οδηγίες για άτομα με ανεύρυσμα αορτής:

• Διατηρείτε υπό έλεγχο την πίεση αίματός σας.
• Μην καπνίζετε.
• Μειώστε τη χοληστερόλη και το λίπος στη διατροφή σας.
• Τακτική ιατρική παρακολούθηση.

Αν έχετε κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρονται ανωτέρω, θα πρέπει να δείτε το γιατρό σας. Όσον αφορά στους ασυμπτωματικούς ασθενείς μετά την ηλικία των 60 ετών, όσοι έχουν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ανευρύσματος αορτής θα πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο για ανεύρυσμα με υπερηχογράφημα κοιλιακής αορτής.

* Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτά τα κείμενα έχουν μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελούν θεραπευτική πρόταση, δεν υποκαθιστούν την ιατρική διάγνωση ή/και περίθαλψη, καθώς και τις οδηγίες που μόνο οι γιατροί έχουν την ευθύνη να δώσουν.