Είναι τα φώτα LED βλαβερά για τα μάτια μας;

Οι λάμπες  LED  έχουν μπει για τα καλά στην ζωή μας προσφέροντας ενεργειακά οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον φωτισμό. Κάποιοι ερευνητές όμως βάζουν ερωτηματικά για ενδεχόμενες βλαβερές συνέπειες στην υγεία των ματιών.

Η συζήτηση ξεκίνησε από μια ισπανική μελέτη του 2012 η οποία διαπίστωσε ότι η πηγή φωτός LED μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη βλάβη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Οι ειδικοί υποπτεύονταν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει επειδή για να επιτύχουν το λευκό φως τους οι λάμπες αυτές, χρησιμοποιούν ως βάση μικρά μήκη κύματος του φάσματος του ορατού φωτός (380-500 nm) που έχουν υψηλή ενέργεια. 

Πειράματα σε ζώα έχουν δείξει  ότι η έκθεση στις συχνότητες αυτές προκαλεί βλάβες στον αμφιβληστροειδή. Αντίστοιχα πειράματα στον άνθρωπο δεν υπάρχουν και όποια συμπεράσματα έχουμε μέχρι στιγμής, έχουν εξαχθεί από έκθεση ανθρώπινων κυττάρων σε φως αυτών των συχνοτήτων και δεν θεωρούνται ασφαλή.

Η πρώτη μελέτη η οποία εξέτασε την επίδραση των LED σε κύτταρα του ανθρώπινου αμφιβληστροειδούς που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Photochemistry and Photobiology φαίνεται να ενισχύει τις ανησυχίες των επιστημόνων. Σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης αυτής, η παρατεταμένη έκθεση σε ακτινοβολία LED, όχι μόνο από τις λάμπες αλλά και από οθόνες τηλεόρασης, υπολογιστή ή κινητού, μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στον αμφιβληστροειδή. 

Ο συγκεκριμένος χιτώνας του ματιού λειτουργεί σαν «ψηφιοποιητής» του οπτικού σήματος και το μεταδίδει στον εγκέφαλο για επεξεργασία. Αποτελείται από εξελιγμένα νευρικά κύτταρα που έχουν χάσει την ικανότητα ανάπλασης και άρα οποιαδήποτε βλάβη τους είναι μη αναστρέψιμη. Οι ερευνητές της μελέτης πρότειναν και λύση: Η χρήση φίλτρων κάποιων συχνοτήτων είτε πάνω στα γυαλιά οράσεως, είτε πάνω στις ίδιες τις λυχνίες, θα μπορούσε να αποτρέψει την όποια βλαπτική επίδραση.

Μια έκθεση του 2019 από τη Γαλλική Υπηρεσία Τροφίμων, Περιβάλλοντος, Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ANSES) προειδοποίησε για τις «φωτοξικές επιδράσεις» της έκθεσης σε μπλε φως, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου κινδύνου για εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία. Η έκθεση σημείωσε όμως ότι τα γυαλιά και τα φίλτρα που εμποδίζουν το μπλε φως ενδέχεται να μην προστατεύουν από αυτά και άλλα επιβλαβή αποτελέσματα.

Πώς επηρεάζονται τα μάτια των παιδιών;

Τα παιδιά στις μέρες μας εκτίθενται όλο και περισσότερο σε ακτινοβολία από οθόνες υπολογιστών, τηλεοράσεων κλπ . Ένας επιπλέον λόγος ανησυχίας είναι ότι τα μάτια των μικρών παιδιών (κάτω από 15-16 ετών) δεν φιλτράρουν το μπλε φως, όπως κάνουν τα μάτια των ενηλίκων.

Από το 1971, ο αριθμός των παιδιών που πάσχουν από μυωπία στις ΗΠΑ έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Μια πρόσφατη μελέτη επιβεβαίωσε ότι ο χρόνος μπροστά σε οθόνη φέρει μέρος της ευθύνης. Γι’ αυτό τα παιδιά καλό να κάνουν διακοπτόμενη χρήση οθόνης και να ενθαρρύνονται σε δραστηριότητες στο ύπαιθρο και σε φυσικό φωτισμό.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Όλα αυτά που ακούγονται εγείρουν ανησυχίες, αλλά η εξέλιξη δεν γυρίζει πίσω. Καθώς η χρήση των φωτεινών πηγών LED θα αυξηθεί, και βάσει νομοθεσίας, αναμένεται ότι οι κατασκευαστές θα ενσωματώσουν φίλτρα των βλαβερών συχνοτήτων σ’ αυτές.  Μέχρι τότε δεν είναι άσκοπη η αποφυγή έκθεσης των ματιών στην άμεση πηγή της ακτινοβολίας. Παράλληλα, σε όσους βρίσκονται για πολλές ώρες μπροστά σε οθόνες τα ειδικά κίτρινα γυαλιά πιθανόν προσφέρουν κάποια παραπάνω ασφάλεια .