Σωρεία κενών για τη δωρεάν νομική αρωγή σε θύματα βίας

02 Μαΐου 2022, 14:24

Στο μικροσκόπιο τέθηκε σήμερα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το θέμα της παροχής δωρεάν νομικής αρωγής σε αναγνωρισμένα θύματα έμφυλης και οικογενειακής βίας, με την πρόεδρο της Επιτροπής Ειρήνη Χαραλαμπίδου να κάνει αναφορά σε σωρεία κενών τα οποία θα πρέπει να τύχουν νομοθετικής ρύθμισης.

Σε δήλωση της μετά τη συνεδρίαση, η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι «σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ δύσκολες για αρκετούς συνανθρώπους μας, για μια γυναίκα θύμα βίας που δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητη, είναι ακόμα πιο δύσκολο να σπάσει τον κλοιό βίας αν δεν έχει στήριξη από την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς».

Επεσήμανε ακόμη ότι είναι θέμα κοινωνικής ευθύνης η παροχή νομικής αρωγής χωρίς οικονομικά κριτήρια στις περιπτώσεις των αναγνωρισμένων από την αστυνομία θυμάτων βίας, ώστε να δημιουργηθεί κουλτούρα ασφάλειας μεταξύ των θυμάτων και να παταχθεί αποτελεσματικά η έμφυλη και οικογενειακή βία.

Όπως τόνισε, «όσες εκστρατείες και να κάνουμε για να ενθαρρυνθούν οι γυναίκες να καταγγείλουν τη βία που υφίστανται, αν δεν νιώσουν ότι έχουν πραγματική στήριξη, δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε τον στόχο μας».

Σωρεία κενών για επίλυση

Η κ. Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι μέσα από τη σημερινή συζήτηση διαπιστώθηκε σωρεία από κενά τα οποία θα πρέπει να τύχουν νομοθετικής ρύθμισης.

Αρχικά, σημείωσε, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι αυτό της καθυστέρησης στην εκδίκαση των υποθέσεων. «Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης είναι μια παράμετρος που λειτουργεί δυστυχώς αποτρεπτικά αφού με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται σε αρκετές περιπτώσεις απροθυμία στο να δοθεί μαρτυρία», συμπλήρωσε.

Ακόμη, διαπιστώθηκε ότι το διαθέσιμο κονδύλι για δωρεάν νομική αρωγή δεν αξιοποιείται πλήρως, αφού ένας μεγάλος αριθμός αιτήσεων απορρίπτεται, χωρίς μάλιστα να δίνεται επαρκής αιτιολόγηση για την απόρριψη.

Σχετικά με αυτό η κ. Χαραλαμπίδου εξήγησε ότι «η μη αιτιολόγηση μιας απόφασης είναι λόγος έφεσης, αλλά πώς θα μπορεί μια γυναίκα που αιτείται νομική αρωγή, λόγω οικονομικών δυσκολιών να εφεσιβάλει την απόρριψη της αίτησης της, με ότι αυτό συνεπάγεται από πλευράς κόστους αλλά και χρόνου που θα χρειαστεί μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία». Επομένως, «θα πρέπει να γίνει μια χαρτογράφηση των προβλημάτων, σε συνεργασία και με τα δικαστήρια για να δούμε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση».

Αναφέρθηκε επίσης σε πιθανές νομοθετικές ρυθμίσεις οι οποίες επηρεάζουν ζητήματα προϋπολογισμού και απαιτούν τη συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και με τον πρόεδρο του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών για καλύτερη διαχείριση.

Από εκπρόσωπο του Δικηγορικού Συλλόγου επισημάνθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, η απόρριψη αιτήματος για νομική αρωγή μπορεί να μην αιτιολογείται επαρκώς, κάτι που θα μπορούσε να υποστηρίξει έφεση εναντίον της απόφασης, με τη διαφορά ότι οι αιτήτριες δεν έχουν ούτε οικονομική, ούτε άνεση χρόνου, για να προχωρήσουν σε μία τέτοια διαδικασία. Επισημάνθηκε, άλλωστε, ότι η εξέταση των αιτήσεων είναι τόσο χρονοβόρα, ώστε να οδηγεί τις γυναίκες σε εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων.

Συνέπεια της κατάστασης αυτής, όπως αναφέρθηκε, είναι να μένουν αδιάθετα τα κονδύλια εκατομμυρίων, που προορίζονται για την παροχή νομικής αρωγής. Εκπρόσωπος του ΣΠΑΒΟ (Σύνδεσμος για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια), ανέφερε χαρακτηριστικά ότι από τις 23 αιτήσεις για νομική αρωγή που κατατέθηκαν το 2021, ικανοποιήθηκαν μόνο οχτώ. Ενώπιον της Επιτροπής αναφέρθηκε επίσης ότι όσον αφορά περιπτώσεις εμπορίας προσώπων, δεν παραχωρήθηκε νομική αρωγή σε καμία γυναίκα θύμα trafficking κατά την περίοδο 2015-2019.

Σε δηλώσεις του για το ίδιο θέμα, ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, εστίασε στις μακροχρόνιες και δαιδαλώδεις διαδικασίες και στα νομικά κενά, όσον αφορά τα προβλήματα που προκύπτουν κατά την παροχή νομικής αρωγής σε γυναίκες που είναι θύματα βίας. «Ως ΔΗΠΑ θεωρούμε ότι πρέπει να παρέχεται νομική αρωγή χωρίς χρηματοοικονομικά κριτήρια. Από τη στιγμή που μια γυναίκα καταγγέλλει την όποια μορφή βίας στην αστυνομία, αμέσως πρέπει να της παρέχεται νομική αρωγή, για να καθοδηγείται σε όλη τη διαδικασία», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να χάνονται ζωές λόγω βίας, αξιώνοντας αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής για τις γυναίκες με ίσες ευκαιρίες. «Η βία είναι βία και δεν κατηγοριοποιείται με οικονομικά κριτήρια και κοινωνικές τάξεις», κατέληξε.

Τροποποίηση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου

Η προτεινόμενη τροποποίηση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, αφορά στη νομική αρωγή σε θύματα εμπορίας ανθρώπων και σε παιδιά-θύματα άγρας για σεξουαλικούς σκοπούς, παιδικής πορνογραφίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης ή/και σεξουαλικής κακοποίησης, ούτως ώστε πέραν από τα θύματα εμπορίας και τα παιδιά που υφίστανται σεξουαλική κακοποίηση, να συμπεριληφθούν όλες οι περιπτώσεις στα θύματα βίας.

Επίσης, προτείνεται συμπερίληψη στη νομοθεσία, όλων των μορφών κακοποίησης ενηλίκων και παιδιών, στη βάση των νόμων περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) και περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, ώστε να μην υπάρχει διάκριση ανάμεσα στα θύματα.

Όπως αναφέρει σε επιστολή της προς τους αρμόδιους φορείς η Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόληψης και Καταπολέμησης της Βίας στην Οικογένεια (ΣΕΠΚΒΟ) Σουσάνα Παύλου, θεωρεί το ζήτημα άκρως σημαντικό και καλεί όλους τους εμπλεκομένους όπως προωθήσουν τις εν λόγω τροποποιήσεις, ώστε ο νόμος για τη νομική αρωγή να είναι σύμφωνος και με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και να καθίσταται προσβάσιμος σε όλες τις γυναίκες θύματα βίας και τα εξαρτώμενα τους.

Ο.Σ.