Σπατάλη τροφίμων: Καμία στρατηγική στην Κύπρο

Ένας από τους κύριους στόχους της Ε.Ε. για την περίοδο 2018–2030, που αφορά τα απόβλητα τροφίμων είναι η έμφαση στη χωριστή συλλογή και μείωση τους κατά 50%, έως το 2030.

Στην Κύπρο, αν και υπάρχει το σχέδιο πρόληψης αποβλήτων 2015-2021, που περιλαμβάνει μια ποικιλία μέτρων, δεν υπάρχει συγκεκριμένη εθνική στρατηγική για τα απόβλητα τροφίμων, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει το FOODprint.

Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή αστικών στερεών, αλλά και βιολογικών αποβλήτων, σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, μεγάλο μέρος των οποίων εκτιμάται ότι είναι απόβλητα από τρόφιμα, τα οποία τυγχάνουν μειωμένης επεξεργασίας.

Η Στρατηγική και το Σχέδιο Πρόληψης για τη Διαχείριση Αστικών Αποβλήτων αναμένεται να αναθεωρηθούν μέσω της τεχνικής βοήθειας της Ε.Ε. και να συμπεριλάβουν αναθεωρημένες δράσεις για τα απόβλητα τροφίμων.

Ψηλά η Κύπρος στην παραγωγή αποβλήτων

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η εκστρατεία FOODprint, η κατά κεφαλήν παραγωγή οικιακών απορριμμάτων στην Κύπρο είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, ενώ στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν ότι η κατά κεφαλή παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) το 2020 έφτασε τα 609 κιλά, που είναι ένα από τα υψηλότερα επίπεδα, μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.

Συγκεκριμένα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Δανία έχει την υψηλότερη παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων ανά κάτοικο (845 κιλά), ακολουθούμενη από το Λουξεμβούργο (790 κιλά), τη Μάλτα (643 κιλά), τη Γερμανία (632 κιλά) και την Κύπρο (609 κιλά).

Συνολικά, στην Ευρωπαϊκή Ένωση παράγονται κατά μέσο όρο 505 κιλά αστικών στερεών αποβλήτων ανά κάτοικο, εκ των οποίων τα 127 κιλά αφορούν σπατάλη τροφίμων.

Βιολογικής προέλευσης τα μισά απόβλητα στην Κύπρο

Όπως αναφέρεται, τα τελευταία επίσημα στοιχεία για την Κύπρο από το Τμήμα Περιβάλλοντος καταδεικνύουν ότι 42% των αστικών στερεών αποβλήτων, αποτελούν βιολογικά απόβλητα (2016–2017).

Επίσης, σε τελευταία ανεπίσημη μέτρηση που έγινε από τον Δήμο Αγλαντζιάς (Μάιος 2019) διαπιστώθηκε υψηλότερη ποσότητα βιολογικών αποβλήτων, στο 50 - 52% των συνολικών Αστικών Στερεών Αποβλήτων που συλλέγονται στο Δήμο.

Μια άλλη μελέτη για την ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των στερεών αστικών απορριμμάτων στις δύο μεγαλύτερες γεωγραφικές και πληθυσμιακές πόλεις του νησιού, τη Λευκωσία και τη Λεμεσό, έδειξε ότι τα απορρίμματα κουζίνας και εστιατορίων υπερβαίνουν το 50% της σύνθεσης των αστικών στερεών απορριμμάτων (IACO 2016).

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η ομάδα του έργου θεωρεί ως ασφαλή υπόθεση ότι τα βιολογικά απόβλητα αποτελούν περίπου το 47% των αστικών στερεών αποβλήτων που παράγονται στην Κύπρο.

Ακόμη, με βάση τα στοιχεία του 2020 για τα παραγόμενα αστικά στερεά απόβλητα, το ποσοστό 47% των βιολογικών αποβλήτων μεταφράζεται σε 423.410 τόνους οργανικών αποβλήτων.

Μειωμένη η επεξεργασία

Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του FOODprint, από τα βιολογικά απόβλητα, μόνο το 30% ή 127,120 τόνοι διαχωρίστηκαν και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία (συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής που μοιάζει με κομπόστ από μονάδες ΟΕΔΑ).

Επιπρόσθετα, περίπου το 60% των βιολογικών αποβλήτων εκτιμάται ότι είναι απόβλητα τροφίμων.

Ως εκ τούτου, υπολογίζεται ότι το 2020 δημιουργήθηκαν περίπου 254.000 τόνοι απορριμμάτων τροφίμων στην Κύπρο, που αντιπροσωπεύουν το 46,8% του το σύνολο των αστικών στερεών αποβλήτων που παρήχθησαν για το ίδιο έτος.

Κατά συνέπεια, σχεδόν το ένα τρίτο του κόστους υποδομής και λειτουργίας για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Κύπρο, εξοδοποιείται για την αντιμετώπιση των απορριμμάτων τροφίμων.

Η σπατάλη τροφίμων επιδρά στο περιβάλλον

Η εκστρατεία FOODprint σημειώνει ότι η σπατάλη τροφίμων δεν είναι μόνο οικονομικό και ηθικό πρόβλημα, αλλά και περιβαλλοντικό, ασκώντας αυξανόμενη πίεση στους φυσικούς πόρους της γης.

«Στην Κύπρο, εκτιμάται ότι τα στερεά απόβλητα συμβάλλουν περίπου στο 14% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030)», αναφέρεται.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Υπογραμμίζεται επίσης, ότι τα απόβλητα τροφίμων είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που συμβάλλει στις εκπομπές GHG που προέρχονται από αυτά τα απόβλητα.

Ως εκ τούτου, η ελαχιστοποίηση της σπατάλης τροφίμων, εκτιμάται ότι θα έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στο ισοζύγιο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της χώρας.

Της Ουρανίας Στυλιανού