Πώς να τελειώνουμε με τον HIV μέχρι το 2030

Στα μηδέν περιστατικά ατόμων που ζουν με HIV και των ασθενών με AIDS στοχεύει η Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS, ένας από τους στόχους που έχει θέσει η διεθνής κοινότητα μέχρι το 2030.

Εντούτοις, τα περιστατικά αυξάνονται ολοένα και περισσότερο κάθε χρόνο στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι η αντιρετροϊκή αγωγή που παρέχεται στους ανθρώπους που ζουν με HIV λειτουργεί και ως πρόληψη, αφού δεν μπορούν να μεταδώσουν τον HIV μέσω σεξουαλικής επαφής, ακόμα και χωρίς τη χρήση προφυλακτικού.

Ο υπεύθυνος επικοινωνίας της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS, Χρίστος Κρασίδης, μιλώντας στο YgeiaWatch, αναφέρθηκε στη σημαντικότητα της πρόσβασης σε δύο μεθόδους πρόληψης, την PEP (Post Exposure Prophylaxis) που μπορεί να χορηγηθεί άμεσα μετά την έκθεση στον HIV και την PrEP (Pre exposure prophylaxis) που αφορά την προστασία πριν την έκθεση στον ιό.

Οι δύο στρατηγικές πρόληψης, μαζί με τη διανομή προφυλακτικών, την τακτική εξέταση και την αδυναμία μετάδοσης του ιού από ανθρώπους που λαμβάνουν την αγωγή τους, θα μπορούσαν συνδυαστικά να συμβάλουν για επιτευχθεί ο στόχος του 2030. Λείπει όμως η PrEP από την Κύπρο, και αφού δεν έχουν εγκριθεί ακόμα από τον Υπουργό Υγείας, η Κύπρος στερείται αυτή τη μέθοδο πρόληψης, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης όπου ήδη διατίθεται.

«Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος είναι χώρα χαμηλού επιπολασμού, τα στατιστικά των νέων διαγνώσεων σε HIV λοιμώξεις δείχνουν ότι υπάρχει συνεχής αύξηση. Δεν θα καταφέρουμε να έχουμε μείωση των νέων διαγνώσεων και τελικά να τελειώνουμε με τον HIV αν δεν γίνουν τρία σημαντικά βήματα άμεσα: Πρώτον να εγκριθεί η πρόσβαση στην PrEP από το Υπουργείο, δεύτερον αυτή να είναι δωρεάν για όποιον ή όποιαν επιλέγει αυτή τη μέθοδο πρόληψης, και τρίτον ο σχεδιασμός διάθεσης της PrEP σε ειδικές ομάδες πληθυσμού να γίνει μέσα από τις οργανώσεις της κοινότητας που μπορούν και παρέχουν ασφαλές περιβάλλον στους ανθρώπους αυτούς», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «διεκδικούμε αυτή την πρόσβαση στην PrEP από το 2018. Έχουμε ήδη αργήσει πολύ».

«Θα μπορούσαμε να είχαμε ήδη τα εργαλεία για να μειωθούν οι νέες διαγνώσεις, αλλά δεν τα έχουμε. Πέντε χρόνια αναμονής είναι πολλά και τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους», υπέδειξε.

Θα μειωθεί το κόστος για το κράτος

Ο κ. Κρασίδης, μεταξύ άλλων, επεσήμανε εξάλλου ότι «η χρήση της PrEP είναι και προς το συμφέρον των οικονομικών του κράτους. Εάν δεν εφαρμόσουμε τη στρατηγική αυτή πρόληψης του HIV (PrEP) στην Κύπρο το συντομότερο δυνατόν, το κόστος που επενδύουμε -και καλά κάνουμε- ως φορολογούμενοι πολίτες για την πρόληψη μέσα από την παροχή φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνουν εφόρου ζωής οι οροθετικοί συμπολίτες μας, θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά αν επενδύαμε ένα πολύ μικρότερο κόστος  στην πρόληψη μέσω της PrEP ώστε να προλαβαίνουμε τη μετάδοση και να μειώσουμε τις διαγνώσεις».

Σημείωσε ακόμη ότι «έχουμε δικαίωμα να έχουμε ένα κράτος που μεριμνά για την προστασία μας και να έχουμε πρόσβαση στην αγωγή που είναι προληπτική για τον HIV. Γιατί δεν γίνεται πέντε χρόνια τώρα; Γιατί μας στερεί το κράτος αυτή την προστασία; Γιατί δεν λαμβάνονται αποφάσεις που είναι οικονομικά συμφέρουσες; Γιατί αργούμε τόσο στη λήψη αποφάσεων που έχουν εφαρμοστεί αλλού με καταγεγραμμένη επιτυχία; Τα αποτελέσματα που έχουμε δεν δικαιολογούν την κωλυσιεργία».

Ίση πρόσβαση σε όλες τις ομάδες ανθρώπων

H Κίνηση πέραν από την έγκριση και την πρόσβαση στην προληπτική αγωγή PrEP στην Κύπρο, ζητεί και την ίση πρόσβαση σε αυτήν από όλες τις ομάδες ανθρώπων που βρίσκονται στην Κύπρο και επιλέγουν αυτή τη στρατηγική πρόληψης, μέσα από τη συνεργασία του κράτους με την κοινότητα.

«Διεκδικούμε την πρόσβαση στην PrEP για όλους, ανεξαρτήτως ταυτότητας και έκφρασης φύλου, εθνότητας, σεξουαλικού προσανατολισμού. Δεν είναι μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα που θα έπρεπε να είναι το πρώτιστο, αλλά είναι και το γεγονός ότι αν δεν έχουν πρόσβαση όλοι και όλες, δεν θα καταφέρουμε να μειώσουμε τις νέες διαγνώσεις», ανέφερε.

Όπως δήλωσε ο κ. Κρασίδης, «ιδανικά θα πρέπει να καλύπτεται το κόστος από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), ώστε να έχει πρόσβαση ο οποιοσδήποτε, ακόμη και εάν δεν είναι εγγεγραμμένος στο ΓεΣΥ. Θα ήταν αποτελεσματικότερο να συμμετέχει η κοινότητα στη διαδικασία επίσημης πρόσβασης, και όχι μόνο μέσω της επίσκεψης στον προσωπικό ιατρό (ΠΙ)».

«Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε σε αυτό τον σχεδιασμό. Έχουμε την τεχνογνωσία και την πρόσβαση σε ομάδες πληθυσμού που έχουν ανάγκη την PrEP.  Δεν έχουμε την απαίτηση να είναι δωρεάν συνολικά, αλλά για κάποιους πληθυσμούς πρέπει οπωσδήποτε να προνοήσουμε να είναι δωρεάν. Εάν δεν μπορεί να πληρώσει κάποιος, σημαίνει ότι δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση στην προστασία του», επεσήμανε.

Σύμφωνα με τον κ. Κρασίδη, «όταν αναφερόμαστε στην πρόσβαση της PrEP μέσω του ΓεΣΥ δεν εννοούμε ότι πρέπει η συνταγογράφηση να περιοριστεί στους προσωπικούς γιατρούς, γιατί έτσι η προσπάθεια θα αποτύχει», είπε. «Βλέπουμε πάρα πολύ κόσμο στο Cy Checkpoint που δεν έχει ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας με τον ΠΙ, ειδικά σε σχέση με τη σεξουαλική του δραστηριότητα. Εάν δεν νοιώθεις άνετα να μιλήσεις στον ΠΙ, και μόνο μέσω ΠΙ παρέχεται η PrEP, τότε δεν θα μπορείς να πάρεις την PrEP», εξήγησε.

«Όπου εφαρμόστηκε η PrEP στην Ευρώπη χωρίς τη συμβολή και ενεργή συμμετοχή των οργανώσεων της κοινότητας, αυτή απέτυχε. Έχουμε το παράδειγμα της Γαλλίας που στα πρώτα χρόνια που η PrEP ήταν διαθέσιμη, δεν την λάμβαναν εκείνοι που την είχαν περισσότερο ανάγκη. Από την άλλη, όπου εφαρμόστηκε και πέτυχε ήταν επειδή υπήρξε ένας συνδυασμός πολύ καλής συνεργασίας γιατρών και νοσηλευτών, συγκεκριμένων επαγγελματιών υγείας που ήταν ανοικτοί στο να εκπαιδευτούν για τα θέματα που αφορούν την κοινότητα, και γινόταν σε στενή συνεργασία με την κοινότητα», πρόσθεσε.

Ανέφερε, επίσης, ότι «θα μπορούσε να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί ένα σύστημα στo οποίo οι οργανώσεις της κοινότητας που έχουν καλή γνώση γύρω από την PrEP θα αποτελούν και τον προθάλαμο πρόσβασης, δηλαδή όταν κάποιος ενδιαφέρεται να πάρει PrEP, να έρχεται για να τον ενημερώνουμε πρώτα και αν τελικά θέλει να λάβει PrEP, να τον συνδέσουμε με συμβεβλημένους γιατρούς, οι οποίοι να έχουν εκπαιδευτεί για να χειριστούν αυτές τις ομάδες ανθρώπων σε ασφαλές μη-επικριτικό περιβάλλον. Μιλάμε για ομοφυλόφιλους, αμφισεξουαλικούς και άλλους άντρες που κάνουν σεξ με άντρες, για εργάτες και εργάτριες στο σεξ, για μετανάστες, αιτητές ασύλου, πρόσφυγες, ανθρώπους που κάνουν χρήση ουσιών, γυναίκες από κουλτούρες διαφορετικές από τις δικές μας, αλλά και για οποιονδήποτε επιθυμεί να χρησιμοποιήσει την PrEP. Αντίστοιχα μοντέλα υπάρχουν και εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες, όπως η Ουκρανία, όπου οι οργανώσεις της κοινότητας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, ακόμα και τώρα, μετά την εισβολή της Ρωσίας».

Διευκρίνισε επίσης ότι «έχουμε πολλά αιτήματα για την PrEP στο Cy Checkpoint, η οποία είναι διαθέσιμη, αλλά όχι επίσημα. Εμείς δεν πουλούμε την PrEP, ούτε είναι ο ρόλος μας αυτός. Ο ρόλος μας είναι να ενημερώσουμε κάποιον που τον ενδιαφέρει η PrEP, τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνει πριν ξεκινήσει τη λήψη της, τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνει ενώ την λαμβάνει, και ποιοι τρόποι λήψης είναι αποτελεσματικοί σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα και έρευνες που έχουμε στη διάθεση μας. Έχουμε μαζέψει αρκετή γνώση και υλικό για να ενημερώσουμε τον κόσμο που αποφασίζει να πάρει αυτή την αγωγή με δική του ευθύνη, και έχουμε δημιουργήσει ενημερωτικό υλικό για να παρέχουμε ενημερωμένες πληροφορίες για σωστή χρήση. Μην ξεχνάμε ότι η φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται για την PrEP έχει λιανική τιμή περίπου €25 για ένα μήνα (30 χάπια), που σημαίνει ότι το πραγματικό κόστος σε χονδρική τιμή θα πρέπει να είναι μονοψήφιο. Οτιδήποτε διαφορετικό αποτελεί αισχροκέρδεια. Η φαρμακευτική αγωγή άλλωστε είναι γενόσημη. Μήπως για αυτό δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα στην Κύπρο; Επειδή δεν έχει μεγάλο εμπορικό κέρδος; Ας μας εξηγήσουν τους λόγους».

Παραδείγματα άλλων χωρών που εφάρμοσαν την PrEP

Ένα παράδειγμα που έθεσε ο κ. Κρασίδης είναι ότι στην Γαλλία όπου εφαρμόστηκε η PrEP στο γενικό σύστημα υγείας μέσω νοσοκομείων, «ο πληθυσμός που δεν ένοιωθε άνετα να πάει στο νοσοκομείο για να πάρει PrEP, οι τρανς άνθρωποι, οι μετανάστες, μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, οι sex-workers, δεν πήγαιναν. Πήγαιναν μόνο οι Γάλλοι, που ήταν λευκοί, ηλικίας 35-45, και το σχέδιο πρόληψης αρχικά απέτυχε, ενώ ο στόχος δεν επετεύχθη».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ακολούθως, μετά από λίγα χρόνια, αφού τα νοσοκομεία συνεργάστηκαν με τις οργανώσεις της κοινότητας και την ‘AIDES’ - που αποτελεί έναν τεράστιο οργανισμό  των Checkpoints της Γαλλίας, στενός συνεργάτης μας στο AIDS Action Europe και στο Cobatest Network - τότε μόνο η PrEP κατάφερε να φτάσει εκείνους που πραγματικά την χρειάζονταν. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν σημαντικά οι νέες διαγνώσεις σε HIV και ο στόχος πέτυχε.

Επιπλέον, εκτός της Γαλλίας, η PrEP είναι προσβάσιμη μέσω του δημόσιου συστήματος υγείας και στη Σκωτία, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, και πρόσφατα ανακοινώθηκε από τον Υπουργό Υγείας ότι θα είναι προσβάσιμη και στην Ελλάδα. Εμείς, πότε;

Της Ουρανίας Στυλιανού