Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την υγεία των παιδιών

Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί και απειλή για τη δημόσια υγεία και πρωτίστως την υγεία των παιδιών.

Αυτό, όπως εξηγούν, συμβαίνει γιατί τα παιδιά εξαιτίας κυρίως της φυσιολογίας τους αλλά και της αυξημένης περιβαλλοντικής τους έκθεσης, είναι πιο ευάλωτα στις ασθένειες που σχετίζονται με το περιβάλλον.

Όπως αναφέρει σε έκθεσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), η εμφάνιση ποικίλων ασθενειών σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Στις ασθένειες αυτές περιλαμβάνονται οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, οι μολυσματικές ασθένειες, ο υποσιτισμός, αλλά και ψυχικές ασθένειες.

Όπως επισημαίνεται στην τελευταία έκθεση του ιατρικού περιοδικού Lancet (2023), την τελευταία δεκαετία συνολικά, κατά την οποία ο κόσμος έχει θερμανθεί κατά μέσο όρο 1,14 ºC σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, η θνησιμότητα που σχετίζεται με τη ζέστη σε άτομα άνω των 65 ετών, αυξήθηκε κατά 85% σε σύγκριση με την περίοδο 1991-2000.

Σε προηγούμενη έκθεση του Lancet (2019), οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι «αν τα πράγματα παραμείνουν ως έχουν, με αυξημένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και η κλιματική αλλαγή συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, ένα παιδί που γεννιέται σήμερα θα ζήσει σε έναν κόσμο πιο θερμό κατά 4 βαθμούς Κελσίου κατά μέσο όρο τα επόμενα 71 χρόνια, κάτι που θα απειλήσει την υγεία του σε όλα τα στάδια της ζωής του».

Η υγεία εξαρτάται από το περιβάλλον

Μιλώντας στο YgeiaWatch, η Παιδίατρος-Παιδοπνευμονολόγος και Λέκτορας Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ Πηνελόπη Αναγνωστοπούλου, εξηγεί ότι η υγεία των παιδιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννιούνται και μεγαλώνουν.

«Τα τελευταία χρόνια όλοι βιώνουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τόσο τις άμεσες, όσο και τις έμμεσες και είναι λογικό να ανησυχούμε για το αν και κατά πόσο αυτό το φαινόμενο επηρεάζει τα παιδιά μας», προσθέτει.

Στις άμεσες επιπτώσεις περιλαμβάνονται τα κύματα καύσωνα και ξηρασίας, οι πλημμύρες και οι καταστροφικές πυρκαγιές. Στις έμμεσες περιλαμβάνεται η διαταραχή στο οικοσύστημα, η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των αλλεργιογόνων και η διάδοση νοσημάτων μέσω εντόμων-φορέων.

«Η υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ (United States Environmental Protection Agency) έχει κατατάξει τα παιδιά στις ευάλωτες ομάδες των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής αφού αναλογικά με το μέγεθός τους καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα τροφής και νερού και αναπνέουν περισσότερο αέρα και περνούν περισσότερη ώρα σε εξωτερικούς χώρους.  Επιπλέον η άμυνα του οργανισμού τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως», σημειώνει.

Σύμφωνα με την Δρ Αναγνωστοπούλου, υπάρχουν πλέον επιστημονικά δεδομένα τα οποία συσχετίζουν την κλιματική αλλαγή με επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, όπως για παράδειγμα η έκθεση της εγκύου σε αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση και σε ακραία υψηλές θερμοκρασίες, έχει συσχετιστεί με πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης και μεγαλύτερο αριθμό αυτόματων αποβολών.

Αυξάνεται το παιδικό άσθμα και οι αλλεργίες

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται γενικά αύξηση του παιδικού άσθματος αλλά και των ασθματικών κρίσεων που χρειάζονται νοσηλεία, σε περιοχές με αυξημένους ατμοσφαιρικούς ρύπους, σε επεισόδια σκόνης στην ατμόσφαιρα, αλλά και σε μέρες με ακραία υψηλές θερμοκρασίες.

«Επίσης η επιμήκυνση της περιόδου ανθοφορίας σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική ρύπανση, φαίνεται ότι ευθύνονται για τα αυξημένα περιστατικά αλλεργικών εκδηλώσεων σε παιδιά αλλά και η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών διευκολύνει την επικράτηση εντόμων που μεταδίδουν νοσήματα όπως για παράδειγμα η νόσος του Δυτικού Νείλου στη περιοχή μας», τονίζει.

Παράλληλα, όπως αναφέρει η επιστήμονας, οι ακραία υψηλές θερμοκρασίες ευθύνονται για μεγάλα ποσοστά θερμοπληξίας και σοβαρής αφυδάτωσης, ειδικά σε βρέφη, σε παιδιά που αθλούνται σε εξωτερικούς χώρους και σε παιδιά με χρόνια νοσήματα.

Την ίδια ώρα, οι φυσικές καταστροφές αποτελούν απειλή για τη σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία των παιδιών. Συγκεκριμένα, ο ΠΟΥ το 2023 ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 10 εκατομμύρια παιδιά αναγκάζονται κάθε χρόνο να εγκαταλείψουν το σπίτι τους μόνιμα ή προσωρινά λόγω φυσικών καταστροφών.

Μέτρα προφύλαξης

Ερωτηθείσα η Δρ Αναγνωστοπούλου για τους τρόπους προφύλαξης, υπογράμμισε τη σημαντικότητα του περιορισμού στην έκθεση σε μολυσμένο αέρα.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται για την ποιότητα του αέρα ( https://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/)  και να αποφεύγουν την παραμονή και την έντονη σωματική δραστηριότητα των παιδιών σε εξωτερικούς χώρους όταν υπάρχους αυξημένες τιμές ρύπανσης/σκόνης στην ατμόσφαιρα», σημειώνει.

Επιπλέον, όπως υποδεικνύει η γιατρός, μια πρόσφατη μελέτη σε ασθματικά παιδιά στην Κύπρο έδειξε ότι όταν τα παραπάνω συνδυάζονται με χρήση καθαριστών αέρα σε εσωτερικό χώρο, παρέχουν καλύτερη προστασία ( https://www.life-medea.eu/).

Περαιτέρω, η Δρ Αναγνωστοπούλου συμβουλεύει όπως οι γονείς μειώνουν τον χρόνο της έκθεσης των παιδιών σε ακραίες θερμοκρασίες, φροντίζουν όπως τα παιδιά να ενυδατώνονται καλά και να φορούν φαρδιά, ανοιχτόχρωμα και βαμβακερά ρούχα όταν εκτίθενται στον ήλιο.

Για την καλύτερη προστασία των παιδιών, σημειώνει η γιατρός, θα πρέπει τα παιδιά να εμβολιάζονται σύμφωνα με τις οδηγίες του παιδιάτρου και οι γονείς να παρέχουν προστασία για τσιμπήματα από κουνούπια.

«Το να μεγαλώνουμε υγιή παιδιά σημαίνει ότι παραδίδουμε στην κοινωνία υγιείς ενήλικες. Η κατανόηση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής πάνω στα παιδιά μας μπορεί να λειτουργήσει σαν κινητήριος δύναμη για να λάβουμε δράση για τη σωτηρία του πλανήτη», καταλήγει.

Της Μόνικας Μακρυγιάννη