Προωθούν δικαιώματα γυναικών - Οδικό χάρτη αναμένει η Επ. Ισότητας

Στοχευμένα συμπεράσματα που θα οδηγήσουν στη δημιουργία ενός οδικού χάρτη που θα υιοθετηθεί σε υπουργικό επίπεδο και θα εφαρμοστεί από τα κράτη μέλη της Ένωσης για τη Μεσόγειο, αναμένει η Επίτροπος Ισότητας, Τζόζη Χριστοδούλου από το Συνέδριο Υψηλού Επιπέδου με τίτλο «Γυναίκες για τη Μεσόγειο», που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη και την Παρασκευή στη Λευκωσία.

Σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ, ανέφερε ότι το Συνέδριο συνδιοργανώνει η Ένωση για τη Μεσόγειο με το Γραφείο της Επιτρόπου Ισότητας, και αναμένεται να συμμετέχουν και να το παρακολουθήσουν Υπουργοί, αξιωματούχοι και εκπρόσωποι διεθνών και πολυμερών οργανισμών καθώς και τα σημεία επαφής της Ένωσης για τη Μεσόγειο στα κράτη μέλη της.

«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό συνέδριο, υψίστης σημασίας, διότι θα συζητηθούν, σε υψηλό επίπεδο, τα θέματα που αφορούν την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ερχόμαστε να εξετάσουμε τι συμβαίνει στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής και να δούμε ποια είναι τα επόμενα βήματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη τα κράτη μέλη για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών», είπε η κ. Χριστοδούλου.

Υπογράμμισε τη σημασία της πραγματοποίησης του Συνεδρίου στη Λευκωσία, καθώς, όπως επισήμανε, φαίνεται ότι η Κύπρος έχει να παίξει ρόλο και σε αυτά τα θέματα που αφορούν την προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, κάτι που, όπως είπε, φαίνεται μέσα «από την ολιστική προσέγγιση της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη».

Αναφερόμενη για τα θέματα που θα συζητηθούν στο Συνέδριο, είπε ότι αυτό θα επικεντρωθεί σε 3+1 προτεραιότητες. Η πρώτη αφορά την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών, «διότι είναι ξεκάθαρο πλέον, το 2024, ότι δεν διασφαλίζονται ακόμα τα δικαιώματα των γυναικών εξολοκλήρου, σε καμία περιοχή, ούτε στον δυτικό κόσμο, παρόλο που είναι πολύ καλύτερη η κατάσταση των γυναικών απ’ ό,τι σε άλλες χώρες», διευκρίνισε.

«Βλέπουμε ότι όπου ενδυναμώνονται οι γυναίκες, ενδυναμώνονται και οι κοινωνίες και οι οικονομίες. Προς αυτή την κατεύθυνση θέλουμε να συζητήσουμε καλές πρακτικές, ανταλλαγή πολιτικών και δράσεων που μπορούν να υιοθετηθούν σε διαφορετικές κουλτούρες, σε διαφορετικές περιοχές, για την προώθηση της ισότητας», ανέφερε.

Επιπλέον, αποκάλεσε «παγκόσμια μάστιγα» τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, που αποτελεί τη δεύτερη θεματική προς συζήτηση. «Στην Κύπρο, όπως και στην περιοχή που εξετάζει το Συνέδριο, μία στις τρεις γυναίκες θα πέσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή της θύμα μίας οποιασδήποτε μορφής βίας», είπε, σημειώνοντας ότι κατά την άποψή της ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς δεν βγαίνουν όλα τα περιστατικά στην επιφάνεια.

«Την ίδια στιγμή ίσως να πρέπει να αλλάζουμε το αφήγημα και να διερωτηθούμε αν ένας στους τρεις άντρες γύρω μας είναι θύτης», είπε.

Άλλο θέμα που θα εξεταστεί στο Συνέδριο είναι το φύλο και η κλιματική αλλαγή. Όπως είπε η κ. Χριστοδούλου, φαίνεται ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει διαφορετικά τις γυναίκες από τους άντρες. «Θα εξετάσουμε ποιες είναι οι πολιτικές αυτές, που πρέπει να είναι έμφυλες, ώστε να έχουν τον ίδιο και ισότιμο αντίκτυπο στις γυναίκες και στους άντρες όταν συζητούμε για την κλιματική αλλαγή».

Το τέταρτο θέμα αφορά τα ΜΜΕ και το φύλο, και πώς τα ΜΜΕ παρουσιάζουν τα θέματα ισότητας των φύλων, αν προωθούν στερεότυπα και προκαταλήψεις και ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος τους στην αντιμετώπιση ή και στην πρόληψη της βίας και στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων που αφορούν τις ανισότητες, είπε η Επίτροπος.

«Είναι μία αλυσίδα. Δεν μπορείς να συζητάς το ένα θέμα χωρίς να συζητάς το άλλο. Μέσα από αυτά τα συμπεράσματα θα δημιουργηθεί ένας οδικός χάρτης για τα κράτη μέλη της Ένωσης για τη Μεσόγειο, ο οποίος θα πρέπει να υιοθετηθεί και να ακολουθηθεί αργότερα σε υπουργικό επίπεδο», είπε.

Ερωτηθείσα ποιο ρόλο έχει να διαδραματίσει η κυπριακή προεδρία της ΕΕ, το πρώτο εξάμηνο του 2026, στα θέματα ισότητας των φύλων, η Επίτροπος είπε ότι το ζήτημα της ισότητας μεταξύ γυναικών και αντρών είναι ένα οριζόντιο θέμα και προς αυτή την κατεύθυνση «θα κινηθούμε μαζί με την Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων». Επιπλέον, πρόσθεσε ότι, μαζί με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, την Πολωνία και τη Δανία που είναι το τρίο της Προεδρίας, «συζητάμε τις διαφορετικές προτεραιότητες που αφορούν την ισότητα και σκεφτόμαστε κατά πόσο θα κατευθυνθούμε για θέματα, όπως η βία κατά των γυναικών και συγκεκριμένα στο διαδίκτυο».

Απαντώντας σε ερώτηση για τους τομείς στους οποίους παρατηρούνται ανισότητες μεταξύ γυναικών και ανδρών στη Μεσόγειο, η Επίτροπος είπε ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο θέμα περιφερειακό ή εθνικό, αλλά παγκόσμιο, σε διαφορετικά επίπεδα και διαφορετικές μορφές.

Σημείωσε ότι πέραν των θεμάτων που θα συζητηθούν στο Συνέδριο, «προσπαθούμε να προωθήσουμε θέματα που αφορούν τις γυναίκες και την τεχνολογία», καθώς, όπως είπε, είναι ένας εργασιακός χώρος ανδροκρατούμενος, στον οποίο πρέπει να εξεταστεί γιατί συμβαίνει αυτό και «να δούμε πώς μπορούν να προωθηθούν και οι γυναίκες σε αυτά τα επαγγέλματα».

Άλλο θέμα, ανέφερε, είναι ότι οι γυναίκες εργάζονται κυρίως στη μερική απασχόληση, πληρώνονται λιγότερο, γι’ αυτό προκύπτει και το χάσμα αμοιβών που είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, ενώ, την ίδια ώρα, οι γυναίκες ασχολούνται πολύ περισσότερο στη λεγόμενη «οικονομία της φροντίδας», την αόρατη εργασία, δηλαδή τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία. «Πρέπει να σπάσουν τα στερεότυπα που προωθούν και κρατούν τις γυναίκες σε αυτούς τους τομείς και την ίδια ώρα να δημιουργούνται οι δομές που θα στηρίξουν γονείς, όχι μόνο μητέρες, στην προσωπική και επαγγελματική ζωή».

Δράσεις κυπριακής κυβέρνησης για προώθηση της ισότητας των φύλων

Προς αυτή την κατεύθυνση, είπε η Επίτροπος Ισότητας, η κυπριακή κυβέρνηση έχει κάνει κάποια βήματα. Ενδεικτικά, αναφέρθηκε στην αύξηση της άδεια μητρότητας στις 22 βδομάδες και για το πρώτο παιδί, καθώς και στην υιοθέτηση της υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων ετών. «Αυτό σημαίνει ότι πιο εύκολα ξεδένουμε χέρια γονιών, ώστε οι γυναίκες να ενταχθούν στην πλήρη απασχόληση», είπε.

Σημείωσε ακόμα, ότι το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, μέσα από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχει αρχίσει να δημιουργεί βρεφονηπιακές δομές και δομές για ηλικιωμένους και για άτομα με αναπηρία, αναφέροντας ότι προγραμματίζεται η ανέγερση συνολικά 36 δομών.

«Παράλληλα, προχωρούμε μαζί με την Υπουργό Παιδείας και το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας, καθημερινά, να μιλάμε για την αποδόμηση των στερεοτύπων και την ενίσχυση των γυναικών, ώστε, μέσα από ολιστικές προσεγγίσεις να σπάσουμε τα στερεότυπα, να δημιουργήσουμε ολιστικές δομές, για να προχωρήσουμε σε μια πιο ισότιμη συμμετοχή γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς της ζωής».

Ερωτηθείσα για τυχόν βελτιώσεις που έχει παρατηρήσει στα διάφορα Υπουργεία μετά τον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης, είπε ότι προωθείται η αναβάθμιση του ρόλου του Γραφείου του Επιτρόπου Ισότητας των φύλων και μέσα από την απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούσε το συντονισμό, την αξιολόγηση, την παρακολούθηση και την ετοιμασία της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα 2024-2026, κάτι για το οποίο ορίστηκαν λειτουργοί Ισότητας σε όλα τα Υπουργεία και τα Υφυπουργεία, για σκοπούς καλύτερου συντονισμού. Την ίδια στιγμή έχει κατατεθεί νομοσχέδιο, «ο Περί Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων» νόμος, για να θεσμοθετηθεί ο θεσμός της/του Επιτρόπου.

Όπως είπε, «προς αυτή την κατεύθυνση έχει γίνει μια ευρεία διαβούλευση με τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, ο οποίος είναι ένας θεσμός που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ’90» και μέσα από το νομοσχέδιο θεσμοθετείται και αυτός.

«Ένα χρόνο μετά, βλέπουμε αποτελέσματα», είπε, καθώς έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται αριθμός δράσεων από τη στρατηγική, σημειώνοντας ότι ίσως μια από τις πιο σημαντικές δράσεις που θα αρχίσει μέχρι το τέλος του 2024 είναι ο έμφυλος κρατικός προϋπολογισμός. «Έχουμε ζητήσει την τεχνική στήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να καταφέρουμε να ενσωματώσουμε τη διάσταση του φύλου στον κρατικό προϋπολογισμό και σε πρώτο στάδιο φαίνεται να έχει προεγκριθεί και αναμένουμε την τελική έγκριση για να προχωρήσουμε στην υπογραφή σύμβασης για να αρχίσουμε την εφαρμογή του», ανέφερε.

Σε αυτό, σημείωσε, σημαντικό ρόλο θα παίξει και η Στατιστική Υπηρεσία, «διότι χρειαζόμαστε συγκεκριμένες στατιστικές ανά φύλο. Η Υπηρεσία ετοιμάζει ήδη τις έμφυλες στατιστικές και τις αναθεωρεί συνεχώς», ενώ, πρόσθεσε, αυξάνονται οι τομείς στους οποίους θέλουμε να έχουμε συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία, τα οποία θα βοηθήσουν και σε πιο στοχευμένες πολιτικές για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

«Ένα χρόνο μετά, εκείνο που βλέπουμε και αναγνωρίζεται και από τον κόσμο, είναι ότι έχουμε δώσει μια ορατότητα στα θέματα ισότητας. Βρισκόμαστε συνεχώς προς τα έξω για να γίνεται συζήτηση, να γίνεται η αποδόμηση των στερεοτύπων. Θέλουμε να δημιουργούμε στους νέους και τις νέες κριτική σκέψη, να μην είναι όλα δεδομένα, ώστε να καταφέρουμε να φτάσουμε σε έναν καλύτερο βαθμό, όσον αφορά την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών», είπε.

Πρόοδος κυπριακών ΜΜΕ στα θέματα ισότητας

Η Επίτροπος εντόπισε ότι έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα, όσον αφορά τα κυπριακά ΜΜΕ και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Όπως είπε, πριν δέκα χρόνια, όταν γινόταν μια γυναικοκτονία, παρουσιαζόταν πολύ στερεοτυπικά και σεξιστικά, με τίτλους «τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε», «τον τύλφωσε το πάθος», ενώ, βλέπουμε πια, ότι, αν υπάρξει βία κατά των γυναικών ή γυναικοκτονία, «παρουσιάζεται το θέμα ως έχει».

Ωστόσο, ανέφερε, υπάρχουν ακόμη κάποια ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν τα θέματα με στερεοτυπικούς τρόπους. Δίνοντας παράδειγμα από τον αθλητισμό, είπε ότι το περασμένο καλοκαίρι πραγματοποιήθηκε το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου γυναικών «και παρακολουθούσα ότι δεν καλύφθηκε καθόλου από τα ΜΜΕ, ούτε τηλεοπτικά, ούτε στον έντυπο Τύπο. Όμως, όταν έγινε σεξουαλική παρενόχληση από τον προπονητή στην αρχηγό της ομάδας, γέμισαν τα ΜΜΕ με την παρενόχληση».

Διευκρίνισε ότι «πολύ σωστά» πρέπει να ενημερώνουμε τον κόσμο για την παρενόχληση, ως μέτρο πρόληψης, όμως την ίδια στιγμή, ενώ δεν είχαν παρουσιαστεί αυτές οι αθλήτριες ως παγκόσμιες πρωταθλήτριες, «παρουσιάζουμε τη γυναίκα ως θύμα, στέλνοντας το μήνυμα και σε νεαρότερες γυναίκες ότι αν εμπλακείτε στον αθλητισμό, το πιο πιθανόν είναι να είστε ένα θύμα παρενόχλησης».

«Υπάρχει δρόμος, όμως θεωρώ ότι έχουν γίνει βήματα και το Γραφείο μας είναι ανοιχτό για συνεργασίες, εκπαιδεύσεις, που αφορά τη σεξιστική γλώσσα και πώς παρουσιάζονται οι γυναίκες και οι άντρες στα ΜΜΕ».

Τι αναμένεται από το Συνέδριο

Ερωτηθείσα τι αναμένει από το Συνέδριο, είπε ότι περιμένει ότι θα βγουν στοχευμένα συμπεράσματα, τα οποία θα υιοθετηθούν σε υπουργικό επίπεδο, ώστε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης για τη Μεσόγειο να τα υιοθετήσουν, «αλλά κυρίως να τα εφαρμόσουμε».

Σημείωσε ότι «έφτασε η ώρα να μιλούμε για τα θέματα της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών ως η λύση και όχι ως ακόμα ένα πρόβλημα που πρέπει να λύσουμε και επιτέλους να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε πολιτικές στοχευμένες, όχι μόνο στην Κύπρο, ανά το παγκόσμιο και κυρίως στη Μεσόγειο, ώστε να αναβαθμίσουμε τη ζωή των γυναικών. Όταν αναβαθμίζεται και ενισχύεται και ενδυναμώνεται η γυναίκα ενισχύονται οι κοινωνίες και η οικονομία μας», επανέλαβε.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου

Το συνέδριο θα ανοίξουν με χαιρετισμό τους το απόγευμα της Πέμπτης ο Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, η Επίτροπος Ισότητας, Τζόζη Χριστοδούλου, ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης για τη Μεσόγειο, Nasser Kamel, η Ευρωπαία Επίτροπος Ισότητας, Helena Dalli.

Θα ακολουθήσουν τρεις συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Οικονομική Ενδυνάμωση των Γυναικών», «Ισότητα των φύλων και κλιματική αλλαγή», «Βία ενάντια στις γυναίκες και τα κορίτσια».

Θα προηγηθεί το πρωί της Πέμπτης συζήτηση δημοσιογράφων με τίτλο «ΜΜΕ και ισότητα των φύλων – αλλάζοντας το αφήγημα».

Την Παρασκευή θα συζητηθούν τέσσερις θεματικές ενότητες, με τίτλο «Οικονομική Ενδυνάμωση των γυναικών στο πλαίσιο της περιφερειακής κρίσης», «Γυναικεία επιχειρηματικότητα», «Δίκαιη ως προς την ισότητα των φύλων απάντηση στην κλιματική κρίση» και «Βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών».