Ποινικοποίηση bullying στο σχολείο, εργασία, στρατό και αθλητισμό

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών τίθεται σήμερα πρόταση νόμου που αποσκοπεί στη θέσπιση ιδιώνυμων αδικημάτων εκφοβισμού ( «bullying») και ειδικότερα του σχολικού, εργασιακού και εκφοβισμού στο στράτευμα και στον αθλητισμό, η οποία θα επισύρει ποινές φυλάκισης μέχρι δύο χρόνια ή χρηματική ποινή μέχρι €5 χιλιάδες ή και τις δύο ποινές μαζί.

Την σχετική πρόταση συνυπογράφουν η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου και ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Αντρέας Πασουρτίδης, οι οποίοι είχαν καταθέσει αρχικά ξεχωριστές προτάσεις για το ζήτημα και τέθηκαν ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, όπου λήφθηκε και η απόφαση ενοποίησης τους σε μία.

Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης νόμου, αναφέρουν οι εισηγητές ότι, ο εκφοβισμός ως φαινόμενο προσλαμβάνει στις σημερινές κοινωνίες ολοένα και πιο ανησυχητικές διαστάσεις σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριοποίησης και τούτο παρά τη διά νόμου υποχρέωση σε κάποιες περιπτώσεις λήψης προληπτικών μέτρων, όπως λ.χ. στο σχολείο και στον αθλητισμό.

Ειδικότερα, επισημαίνουν ότι ο εκφοβισμός σε σχολικούς ή/και άλλους συναφείς χώρους όπου συναθροίζονται μαθητές αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, το οποίο χρήζει κατασταλτικής αντιμετώπισης.

Η σχολική βία, όπως σχετικά τονίζεται (Olweus), διαφέρει από το «πείραγμα» μεταξύ φίλων στο πλαίσιο του παιγνιδιού, το οποίο δεν αποσκοπεί στην πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου, εν αντιθέσει με τον σχολικό εκφοβισμό στον οποίο εμπλέκονται μαθητές που δεν έχουν φιλικές σχέσεις και που μεταξύ τους παρουσιάζουν ανισορροπία δυνάμεων όσον αφορά τα ατομικά, κοινωνικά ή άλλα χαρακτηριστικά.

Συναφώς, ο σχολικός εκφοβισμός αποσκοπεί στην πρόκληση φόβου, αναστάτωσης, απομόνωσης, βλάβης και σωματικού ή ψυχολογικού πόνου ή άλλων ανάλογων καταστάσεων, όπως προσθέτουν.

Αναφέρουν ότι, «κρίνεται λοιπόν ότι, πέραν των διάφορων προληπτικών μέτρων τα οποία η πολιτεία βάσει της ήδη θεσπισθείσας νομοθεσίας, ήτοι του περί της Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Ενδοσχολικής Βίας Νόμου του 2020, οφείλει να λάβει προς αποτροπή της εκδήλωσης του εν λόγω φαινομένου νεανικής παραβατικότητας, είναι αναγκαία και η ποινικοποίηση των πράξεων που συνιστούν σχολικό εκφοβισμό ως κατασταλτικού μέτρου».

Σημειώνεται ότι, η ποινικοποίηση του σχολικού εκφοβισμού και η διασύνδεση της καταδίκης του μαθητή που ασκεί εκφοβισμό και έχει κριθεί ένοχος από αρμόδιο δικαστήριο με την επιβολή αναμορφωτικών μέτρων, θα δώσει το αναγκαίο υπόβαθρο προς αναμόρφωση των προσώπων που εμπλέκονται σε πράξεις άσκησης σχολικού εκφοβισμού, δεδομένου ότι έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί ότι τα ανήλικα πρόσωπα που εμπλέκονται σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού στην ενήλικη τους ζωή παρουσιάζουν εγκληματικές τάσεις.

Αύξηση περιστατικών εκφοβισμού 

Πέραν όμως του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού παρουσιάζονται με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση φαινόμενα εργασιακού εκφοβισμού, εκφοβισμού στο στράτευμα και εκφοβισμού στον αθλητισμό, τα οποία επίσης χρήζουν αντιμετώπισης με τη λήψη κατασταλτικών μέτρων, καθότι προκαλούν ψυχικό πόνο και ταλαιπωρία όχι μόνο στον στόχο αλλά και στους οικείους του θύματος, οι οποίοι στις πλείστες των περιπτώσεων δεν έχουν τρόπο να αντιδράσουν, προσθέτουν οι δύο εισηγητές της πρότασης νόμου.

Εργασιακός εκφοβισμός 

Όσον αφορά ειδικότερα τον εργασιακό εκφοβισμό, αναφέρουν ότι η κατ' εξακολούθηση σε εργασιακό χώρο εκδηλούμενη ηθική παρενόχληση (mobbing) και ψυχολογική χειραγώγηση (gas/ighting), όροι οι οποίοι έχουν τεκμηριωμένα καθιερωθεί ως όροι αποδίδοντες τον εργασιακό εκφοβισμό, είτε με πράξεις είτε με άλλες μεθόδους, συστηματικά και με πρόθεση συνήθως από θέση εξουσίας, προκαλεί ανυπολόγιστες συνέπειες σε όλα τα επίπεδα.

Προστίθεται ότι στις πλείστες των περιπτώσεων τέτοια συμβάντα παραμένουν εν κρυπτώ από ντροπή και δημιουργία αισθημάτων αυτοενοχοποίησης του θύματος.

Ως εκ τούτου, σημειώνουν πως ο εκφοβισμός κάθε είδους χρήζει αποτελεσματικής κατασταλτικής αντιμετώπισης και προς τούτο προτείνεται η ποινικοποίηση τέτοιων πράξεων, νοουμένου ότι η οικεία πράξη δεν τιμωρείται, βάσει των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα ή άλλου ειδικού νόμου, με ποινή βαρύτερη της προβλεπόμενης από τις διατάξεις του προτεινόμενου με την παρούσα πρόταση νόμου.

Οι ποινές

Σύμφωνα με την πρόταση Νόμου, οποιοσδήποτε μαθητής ασκεί σχολικό εκφοβισμό είναι ένοχος του αδικήματος του σχολικού εκφοβισμού και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης μέχρι δώδεκα μήνες ή σε χρηματική ποινή μέχρι δύο χιλιάδες ευρώ ή και στις δύο αυτές ποινές υπό την επιφύλαξη της μη τιμωρίας της συγκεκριμένης πράξης σχολικού εκφοβισμού βάσει των διατάξεων των υπόλοιπων σχετικών Νόμων.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Όσον αφορά τον εκφοβισμό σε χώρο εργασίας, ο προτεινόμενος νόμος προβλέπει πως, όποιος ως εκ της θέσεως του ως εργοδότης, προϊστάμενος, επικεφαλής τμήματος ή κλάδου ή υπηρεσίας, εργοδοτούμενος, ασκεί εργασιακό εκφοβισμό οποιουδήποτε είδους κατά εργοδοτουμένου, είναι ένοχος του αδικήματος του εργασιακού εκφοβισμού και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης μέχρι δύο έτη ή σε χρηματική ποινή μέχρι πέντε χιλιάδες ευρώ ή και στις δύο αυτές ποινές.

Επίσης, οποιοδήποτε στέλεχος, μέλος της Δύναμης ή μέλος του Στρατού και οποιοσδήποτε οπλίτης ή εθνοφρουρός, ασκεί εκφοβισμό κατά εθνοφρουρού, είναι ένοχος του αδικήματος του εκφοβισμού στο στράτευμα και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης μέχρι δύο ετών ή σε χρηματική ποινή μέχρι πέντε χιλιάδες ευρώ ή και στις δύο αυτές ποινές.

Ακόμα, ίδιες ποινές προνοούνται για πρόσωπο εμπλεκόμενο στον αθλητισμό, το οποίο ασκεί εκφοβισμό στον αθλητισμό και κρίνεται ένοχο του αδικήματος του εκφοβισμού στον αθλητισμό.

Της Ελένης Χαραλάμπους