Περίπου 7 χιλ. παιδιά με ΔΕΠΥ στην Κύπρο χωρίς στήριξη
15 Οκτωβρίου 2022, 06:00
Περίπου 7 χιλιάδες παιδιά παγκύπρια έχουν Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής με/χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), με το κράτος να μην παρέχει κάποιο βοήθημα στους γονείς των παιδιών αυτών για τα θεραπευτικά τους προγράμματα.
Η πρόεδρος του Συνδέσμου Στήριξης Ατόμων με ΔΕΠΥ,, Μαρίνα Γεωργίου, μιλώντας στο YgeiaWatch, ανέφερε ότι όπως έχει καταγραφεί από το Υπουργείο Υγείας, το 7% του μαθησιακού πληθυσμού πάσχει από ΔΕΠΥ, δηλαδή περίπου 7 χιλιάδες παιδιά τα οποία είναι διαγνωσμένα.
Εντούτοις, δήλωσε ότι για τους ενήλικες με ΔΕΠΥ δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση, όπως επίσης και για τα αδιάγνωστα άτομα και παιδιά.
Η κ. Γεωργίου, υπέδειξε ακόμη ότι παρόλο που υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ στην Κύπρο, και παρόλο που Σύνδεσμος είναι παγκύπριος, η στήριξη που έχουν από το κράτος είναι μηδαμινή.
«Δηλαδή, δημιουργούνται κέντρα για νευροαναπτυξιακές διαταραχές και για το ΔΕΠΥ που είναι νευροαναπτυξιακή διαταραχή δεν έχει συμπεριληφθεί μέσα», εξήγησε.
«Προσπαθούμε εμείς με όσους πόρους έχουμε ήδη σαν Σύνδεσμος, που δουλεύουμε όλοι εθελοντικά στον Σύνδεσμο, να παρέχουμε στα μέλη μας. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο από το κράτος, εκτός από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας», πρόσθεσε.
Ακόμη, «τα μέλη μας δεν παίρνουν ούτε κάποιο βοήθημα για τα παιδιά τους. Ένας γονιός παιδιού με ΔΕΠΥ ξοδεύει γύρω στα €600-€1000 το μήνα για να γίνουν αυτά τα θεραπευτικά προγράμματα», είπε.
Ο Σύνδεσμος είναι μέλος της Ομοσπονδίας Συνδέσμου Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ) και όπως ανέφερε η κ. Γεωργίου έχουν πολύ καλή συνεργασία. «Προσπαθούν να μας βοηθήσουν όσο μπορούν», ανέφερε.
Περισσότερο εμφανής η υπερκινητικότητα
Όπως ανέφερε η κ. Γεωργίου στο YgeiaWatch, το ΔΕΠΥ είναι μία αναπηρία.
Σύμφωνα με άρθρο της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα άτομα με αναπηρία, οτιδήποτε σου στερεί την πρόσβαση ή δεν σου δίνει την ίδια την δυνατότητα με τα υπόλοιπα άτομα ,είναι αναπηρία.
Υπάρχουν τρία είδη ΔΕΠΥ και αυτά είναι μόνο η διάσπαση προσοχής, η διάσπαση και η υπερκινητικότητα ή μόνο η υπερκινητικότητα.
Η κ. Γεωργίου εξήγησε ότι η διάσπαση προσοχής δεν είναι εμφανής και συμβαίνει ειδικότερα στα κορίτσια αντί στα αγόρια, για αυτό πολλά παιδιά μένουν αδιάγνωστα. Αντίθετα, η υπερκινητικότητα συμβαίνει συνήθως στα αγόρια και είναι πιο εμφανής. «Δηλαδή, ένα παιδί δεν μπορεί να καθίσει στην καρέκλα, σηκώνεται πολλές φορές, θα διακόψει το μάθημα. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι σε αυτή την περίπτωση είναι πιο εμφανές», είπε.
Διάγνωση σε μεγαλύτερη ηλικία
Κληθείσα να απαντήσει εάν η ΔΕΠΥ αφορά μόνο τις μικρές ηλικίες, η κ. Γεωργίου σχολίασε ότι συνεχίζει και στην ενήλικη ζωή.
«Δεν είναι κάτι που φεύγει. Είναι μία μόνιμη αναπηρία. Οπότε όταν κάποιος έχει ΔΕΠΥ, το έχει από την παιδική του ηλικία. Συγκεκριμένα η διάγνωση γίνεται γύρω στα 6-7 έτη και ο λόγος είναι για να αποκλείσουμε το γεγονός ότι είναι κάποια χαρακτηριστικά ανωριμότητας κλπ. ή ότι είναι κάτι άλλο», διευκρίνισε.
Το παιδί ελέγχεται σε διαφορετικά περιβάλλοντα, όπως στο σπίτι του και στο σχολείο, μέσω ενός διαγνωστικού τεστ για να διαπιστωθεί εάν πράγματι πάσχει από ΔΕΠΥ.
Από την άλλη, στην ενήλικη ζωή, τα χαρακτηριστικά αλλάζουν. Όπως εξήγησε η κ. Γεωργίου, υπάρχει η παρορμητικότητα, το άτομο μπορεί να μην έχει πολλή υπερκινητικότητα αλλά να μην μπορεί να κρατηθεί, δηλαδή θα πει αυτό που θέλει να πει χωρίς να σκεφτεί πριν να πει κάτι, σε σύγκριση με κάποιο άλλο άτομο.
«Άρα και αυτά τα πράγματα οδηγούν ένα ενήλικα με ΔΕΠΥ πολλές φορές σε κατάθλιψη. Ή επειδή έχει και την αναβλητικότητα και το ότι δεν αντιλαμβάνεται τον χρόνο», είπε.
Ένα παράδειγμα που έθεσε είναι το γεγονός να τυγχάνει να μην μπορεί να δουλεύει, γιατί κάποιος εργοδότης δεν θα τον προσλάβει επειδή την μία μέρα δεν θα πάει στις 7:30 στη δουλειά, αλλά μπορεί να πάει στις 8:00 ή 8 παρά. «Έχουν ένα θέμα με τον χρόνο. Άρα συνεχίζει και στην ενήλικη ζωή», δήλωσε.
Παρόλα αυτά, «αν κάποιος κάνει έγκαιρη και πρώιμη παρέμβαση με θεραπευτικά ζητήματα, θα είναι πιο λίγες οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίζει», είπε, προσθέτοντας ότι άλλο είναι ένα παιδί το οποίο από τα 6-7 του χρόνια ξεκινά να διαχειρίζεται τη ΔΕΠΥ σε σύγκριση με ένα ενήλικα στα 40 ή 50 του χρόνια, ή ακόμη και στα 60 του.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν ένας ενήλικας διαγνώστηκε και κατάλαβε ότι όλες οι δυσκολίες στη ζωή του οφείλονταν στο ότι έπασχε από ΔΕΠΥ.
«Είναι λίγο πιο δύσκολο να διαγνωστεί κάποιος μετέπειτα στη ζωή του, αλλά μπορεί. Για το λόγο ότι μπορεί κάποιος να έχει κάποιες δυσκολίες και να προσπαθεί να τις κρύψει ή να τις διαχειριστεί», ανέφερε.
«Ακόμη και το διαγνωστικό τεστ ίσως να ξεγελαστεί, αλλά πρέπει να γίνεται για να ξέρει το άτομο αν το έχει, όχι για να στιγματιστεί, αλλά για να συμβουλευτεί κάποιον πώς να το διαχειριστεί. Κάποια άτομα χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή αν είναι σε μεγάλο βαθμό οι δυσκολίες, αλλά πρέπει να γίνεται. Είναι πιο δύσκολο στην ενήλικη ζωή, προτιμούμε να γίνεται στην παιδική ηλικία για να γίνεται έγκαιρη παρέμβαση», σημείωσε.
Προκατάληψη στα άτομα με ΔΕΠΥ
Αναφορικά με το εάν υπάρχει προκατάληψη στα παιδιά με ΔΕΠΥ, η κ. Γεωργίου απάντησε καταφατικά, δηλώνοντας ότι «οι περισσότεροι μας λένε ότι δεν είναι τίποτα. Ειδικά για τα παιδιά μας λένε ότι είναι κακομαθημένα, άτακτα, ότι εμείς οι γονείς τους κακομαθαίνουμε».
«Στο σπίτι, για παράδειγμα, στο δικό μου παιδί όταν ήταν 5-6 χρονών, της έδινα κάποιες οδηγίες όπως θα τις έδινα κανονικά σε κάποιο άτομο το οποίο δεν έχει ΔΕΠΥ. Οπότε, τις έδινα 3-4 οδηγίες μαζί, από την ώρα που της έδινα τις οδηγίες μέχρι την ώρα που θα έκανε την οδηγία δεν θυμόταν να κάνει τίποτα. Γιατί τα άτομα με ΔΕΠΥ χρειάζεται να τους δώσεις μία-μία οδηγία να την υλοποιήσουν και μετά να κάνουν τη δεύτερη», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι «δεν μπορείς να τους πεις πήγαινε βούρτσισε τα δόντια σου, βάλε τις πιτζάμες σου και μετά πήγαινε στο κρεβάτι. Θα χαθούν. Πρέπει να τους πεις μία-μία τις οδηγίες. Άρα εμείς σαν γονείς βλέπουμε τις δυσκολίες και μαθαίνουμε να τις διαχειριζόμαστε».
Επίσης, τα παιδιά με ΔΕΠΥ συνήθως είναι δύσκολο να κάνουν φίλους, το ίδιο και οι ενήλικες γιατί υπάρχει ο αυθορμητισμός και η παρορμητικότητα. «Οπότε αν δεν μάθεις να τα ελέγχεις κάπως αυτά με κάποια θεραπευτικά συστήματα και κάποια προγράμματα είναι πολύ δύσκολο», είπε.
Τόνισε ακόμη ότι στο σχολείο δεν υπάρχει υποχρεωτική επιμόρφωση, ούτε για το ΔΕΠΥ ούτε για κάποια άλλη αναπηρία, παρόλο που το ζητούν οι εκπαιδευτικοί.
Τόσο ο Σύνδεσμος, όσο και το Υπουργείο Παιδείας, διενεργούν κάποια σεμινάρια, «αλλά δεν είναι υποχρεωτικό να έρθει κάποιος εκπαιδευτικός να τα μάθει», συμπλήρωσε.
Αιτία, διάγνωση και θεραπεία
Ερωτηθείσα για το πού οφείλεται η Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής με/χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), η κ. Γεωργίου απάντησε ότι είναι, είτε κληρονομικό, είτε υπάρχουν κάποιες άλλες αιτίες, όπως εάν υπήρχαν κάποια προβλήματα στην εγκυμοσύνη ή κατά τη γέννα του παιδιού.
Σχετικά με την πρόληψη, ανέφερε ότι «δεν είναι κάτι το οποίο εξαρτάται από τη μητέρα. Οι επιπλοκές σε μία γέννα δεν οφείλονται σε μία γυναίκα, αλλά είναι κάτι υπεράνω από εμάς και ούτε η κληρονομικότητα μπορεί να ελεγχτεί».
«Οπότε η έγκαιρη παρέμβαση γίνεται όταν ένα παιδί είναι μικρό. Αν βλέπουμε κάποια συμπτώματα σιγά-σιγά να τα διαχειριζόμαστε. Σε παιδική ηλικία μπορεί να διαγνωστεί από κλινικό ψυχολόγο, παιδοψυχίατρο, αναπτυξιολόγο ή σχολική εκπαιδευτική ψυχολόγο. Στην ενήλικη ζωή από ένα κλινικό ψυχολόγο ή ψυχίατρο», είπε.
Σημείωσε ακόμη ότι «το ΔΕΠΥ δεν θα φύγει ποτέ», ενώ «εάν όμως υπάρχει έγκαιρη και πρώιμη παρέμβαση, τότε πολλά παιδιά μαθαίνουν να ζουν με αυτό και πολλοί ενήλικες αν μάθουν πώς να τη διαχειρίζονται θα είναι πιο λίγες οι δυσκολίες».
Επιπλέον, κάποιοι από αυτούς πίνουν και φαρμακευτική αγωγή για να μπορούν να συγκεντρωθούν και να παραμείνουν προσηλωμένοι.
Η κ. Γεωργίου ανέφερε επίσης ότι η ΔΕΠΥ δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς, αλλά πρέπει να ενημερωθούν και να συμβουλευτούν τους κατάλληλους ειδικούς, έτσι ώστε να ξέρουν πώς να διαχειριστούν το παιδί τους και τις δυσκολίες του.
«Εμείς κάνουμε ομάδες αυτοβοήθειας γονέων, σεμινάρια, διαλέξεις, παρέχουμε πολλά πράγματα. Τώρα ανοίξαμε και το Συμβουλευτικό μας Κέντρο από τις 2 Οκτωβρίου, όπου κάποιος μπορεί να πάρει τηλέφωνο να ρωτήσει για τη ΔΕΠΥ. Επίσης, έχουμε ατομικές συναντήσεις γονέων για να μπορέσουν να διαχειριστούν αυτές τις δυσκολίες των παιδιών τους. Ακόμη, έχουμε και συναντήσεις, σεμινάρια και διαλέξεις για ενήλικες με ΔΕΠΥ», πρόσθεσε.
Ο Οκτώβριος μήνας ευαισθητοποίησης ΔΕΠΥ
Σύμφωνα με την κ. Γεωργίου, ο Οκτώβριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για το ΔΕΠΥ.
Ο Σύνδεσμος οργανώνει παγκύπριες εκδηλώσεις, μερικές από τις οποίες είναι:
Την Κυριακή 16 Οκτωβρίου στις 10:00 π.μ.-4:00 μ.μ.στο Πολυδύναμο Κέντρο Λακατάμιας, μία εκδήλωση υπό την αιγίδα της δημάρχου Λακατάμιας όπου θα υπάρχουν ειδικοί ψυχολόγοι κ.ά. για ενημέρωση. Εκτός από την ψυχαγωγική εκδήλωση για τα παιδιά τους, οι γονείς θα μπορούν να ενημερωθούν για το ΔΕΠΥ.
Στις 21 του μήνα θα υπάρχει εθελοντική αιμοδοσία στη Λεμεσό στην αίθουσα Εκκλησίας Αγ. Γεωργίου Χαβούζας και στη Λευκωσία στον Κέντρο Υγείας Έγκωμης όπου θα δίνονται ενημερωτικά στοιχεία για το ΔΕΠΥ.
Στις 27 Οκτωβρίου στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στην Πάφο στις 6:30-9:00 μ.μ., στις 30 Οκτωβρίου στη Λάρνακα στις Φοινικούδες και στις 28 Οκτωβρίου στον Άγιο Αθανάσιο στη Λεμεσό.
Περισσότερες πληροφορίες για τη ΔΕΠΥ και τις εκδηλώσεις μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του Συνδέσμου https://add-adhd.org.cy/ .
Της Ουρανίας Στυλιανού
