Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, πώς καθιερώθηκε, γιατί γιορτάζεται και το μήνυμα φέτος

Κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Τι γνωρίζουμε όμως για τη μέρα αυτή, την καθιέρωσή της και για το φετινό μήνυμα; Γιατί είναι σημαντικό να γίνεται υπενθύμιση για τις υπάρχουσες ανισότητες σε πολλές χώρες του κόσμου και γιατί η ευαισθητοποίηση είναι ακόμη αναγκαία;

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Είναι μια μέρα που οι γυναίκες αναγνωρίζονται για τα επιτεύγματά τους χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι διαχωρισμοί, εθνικοί, γλωσσικοί, πολιτιστικοί, οικονομικοί ή πολιτικοί.

Oπως αναφέρει αφιέρωμα στην ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έχει λάβει μια νέα παγκόσμια διάσταση για τις γυναίκες τόσο στις αναπτυγμένες, όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Το αυξανόμενο διεθνές γυναικείο κίνημα, το οποίο ενισχύθηκε από τέσσερις παγκόσμιες γυναικείες διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών, βοήθησε να γίνει ο εορτασμός σημείο αναφοράς για την υποστήριξη των δικαιωμάτων των γυναικών και της συμμετοχής στον πολιτικό και οικονομικό χώρο.

Τα πρώτα χρόνια του κινήματος

Επίσημα αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη το 1977, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας προέκυψε για πρώτη φορά από τις δραστηριότητες των εργατικών κινημάτων στις αρχές του 20ου αιώνα στη Βόρεια Αμερική και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η 19η Μαρτίου, η τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου, η 15η Απριλίου και η 23η Φεβρουαρίου είναι από τις βασικές ημερομηνίες για το κίνημα της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, πριν την επίσημη καθιέρωση στις 8 Μαρτίου.

Πριν από την επανάσταση, η Ρωσία δεν είχε ακόμη υιοθετήσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο, που εισήγαγε ο Πάπας Γρηγόριος XIII το 1582 για να μετριάσει τα λάθη του Ιουλιανού ημερολογίου, το οποίο οφείλει το όνομά του στον Ρωμαίο αυτοκράτορα, που το είχε επιλέξει 46 χρόνια πριν από τη γέννηση του Ιησού Χριστού.

Το Γρηγοριανό ημερολόγιο χρησιμοποιείται σήμερα στη μεγάλη πλειονότητα των χωρών. Έτσι, το 1917, η 23η Φεβρουαρίου στη Ρωσία αντιστοιχούσε στις 8 Μαρτίου στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

 Η πρώτη Εθνική Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 28 Φεβρουαρίου.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής όρισε αυτή την ημέρα προς τιμήν της απεργίας των εργατριών το 1908 στη Νέα Υόρκη, όπου οι γυναίκες διαμαρτυρήθηκαν για τις συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς.

Αλλά το πρώτο ορόσημο στις ΗΠΑ ήταν πολύ νωρίτερα, το 1848. Αγανακτισμένες επειδή απαγορεύτηκε στις γυναίκες να μιλήσουν σε συνέδριο κατά της δουλείας, οι Αμερικανίδες Elizabeth Cady Stanton και Lucretia Mott συγκεντρώνουν μερικές εκατοντάδες άτομα στο πρώτο συνέδριο για τα δικαιώματα των γυναικών στη Νέα Υόρκη. Μαζί διεκδικούν αστικά, κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά δικαιώματα για τις γυναίκες σε μια Διακήρυξή τους.

Εορτασμοί σε Ευρώπη και ΗΠΑ, αντίσταση στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο

Στην Ευρώπη η Σοσιαλιστική Διεθνής, που συνήλθε στην Κοπεγχάγη της Δανίας, καθιέρωσε την Ημέρα της Γυναίκας, διεθνούς χαρακτήρα, για να τιμήσει το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών και να δημιουργήσει υποστήριξη για την επίτευξη καθολικής ψηφοφορίας για τις γυναίκες.

Το 1911 σημειώνονται οι πρώτοι εορτασμοί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά αυτός ο εορτασμός γίνεται στις 19 Μαρτίου, σε ανάμνηση της επανάστασης του 1848 και της Παρισινής Κομμούνας. Εκτός από το δικαίωμα του εκλέγειν και της κατοχής δημοσίων αξιωμάτων, οι γυναίκες ζητούσαν δικαιώματα στην εργασία, στην επαγγελματική κατάρτιση και τερματισμό των διακρίσεων.

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έγινε επίσης ένας μηχανισμός διαμαρτυρίας για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ως μέρος του κινήματος ειρήνης, οι Ρωσίδες τήρησαν την πρώτη τους Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου. Αλλού στην Ευρώπη, στις 8 Μαρτίου ή γύρω στις 8 Μαρτίου του επόμενου έτους, οι γυναίκες έκαναν συγκεντρώσεις είτε για να διαμαρτυρηθούν για τον πόλεμο, είτε για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με άλλους ακτιβιστές.

Καθώς μαίνεται ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, μια τεράστια συγκέντρωση γυναικών πραγματοποιείται στη Χάγη της Ολλανδίας στις 15 Απριλίου του 1915. Συμμετέχουν περισσότερες από 1.300 γυναίκες από 12 χώρες.

Το 1917 στο πλαίσιο του πολέμου, οι γυναίκες στη Ρωσία επέλεξαν και πάλι να διαδηλώσουν και να απεργήσουν για το «Ψωμί και Ειρήνη» την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου (που έπεσε στις 8 Μαρτίου κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο).

 Τέσσερις ημέρες αργότερα, ο Τσάρος έπεσε και η προσωρινή κυβέρνηση παραχώρησε στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου.

Τα χρόνια μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η 8η Μαρτίου άρχισε να γιορτάζεται σε πολλές χώρες. Το 1975, κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Έτους της Γυναίκας, τα Ηνωμένα Έθνη άρχισαν να γιορτάζουν την 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

Δύο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1977, η Γενική Συνέλευση ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο ανακηρύσσεται η Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη που θα γιορτάζεται οποιαδήποτε ημέρα του χρόνου από τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις ιστορικές και εθνικές τους παραδόσεις.

Έκτοτε, τα Ηνωμένα Έθνη και οι υπηρεσίες τους εργάστηκαν ακούραστα για να εξασφαλίσουν την ισότητα των φύλων παγκοσμίως με εξαιρετικά αποτελέσματα: το 1995 η Διακήρυξη του Πεκίνου και η Πλατφόρμα Δράσης, ένας ιστορικός οδικός χάρτης που υπογράφηκε από 189 κυβερνήσεις, επικεντρωμένος σε 12 κρίσιμους τομείς ανησυχίας και η  συμπερίληψη του Στόχου 5 «Επίτευξη της ισότητας των φύλων και ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών» στην Ατζέντα του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Το πρώτο θέμα που υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ το 1996 ήταν «Γιορτάζοντας το παρελθόν, Σχεδιάζοντας για το Μέλλον».

Πέρυσι, το θέμα της IWD, Ιnternational Women's Day ήταν #EmbraceEquity και φέτος, ο ΟΗΕ όρισε το θέμα ως «Επενδύστε στις γυναίκες: Επιταχύνετε την πρόοδο» με έμφαση στην αντιμετώπιση της οικονομικής αποδυνάμωσης. Το θέμα της καμπάνιας του 2024 είναι «Inspire Inclusion».