Oι χαμηλές θερμοκρασίες ευνοούν τη ρύπανση της ατμόσφαιρας
10 Φεβρουαρίου 2023, 13:02
Ο χειμώνας θεωρείται η πιο ρυπογόνα εποχή του χρόνου σύμφωνα με μελέτη του προγράμματος Κοπέρνικους της ΕΕ, που δημοσιεύεται στον λογαριασμό του δικτύου στο twitter.
Ο ένοχος είναι το κρύο και οι ψυχρότερες θερμοκρασίες που αυξάνουν την καύση ορυκτών καυσίμων για θέρμανση και συχνά η μεγαλύτερη χρήση προσωπικών οχημάτων για μεταφορά που απελευθερώνουν ρύπους.
Στην μελέτη εξηγείται επίσης πως ο κρύος αέρας είναι πιο πυκνός, παραμένει κοντά στο έδαφος και κρατά όλους εκείνους τους ρύπους που παράγονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα κοντά στην επιφάνεια, και έτσι δίπλα στους αεραγωγούς μας.
Ο κρύος αέρας είναι συχνά πιο ξηρός και οι ξηρές συνθήκες είναι γνωστό ότι ευνοούν τις αναπνευστικές παθήσεις ερεθίζοντας, μεταξύ άλλων, τον βλεννογόνο των αεραγωγών.
Οι επιστήμονες επίσης εξηγούν πως οι συνθήκες θερμικής αναστροφής συνδέονται με υψηλές πιέσεις, κάτι που σημαίνει ότι η θερμοκρασία αυξάνεται με το ύψος, αντίθετα από την «κανονική» συμπεριφορά της ατμόσφαιρας.
Το θερμότερο ανώτερο στρώμα αέρα λειτουργεί ως «καπάκι» που παγιδεύει τον κρύο αέρα και τελικά τη ρύπανση στην κατώτερη ατμόσφαιρα μεταξύ της επιφάνειας και του στρώματος αναστροφής. Επιπλέον, οι συνθήκες υψηλής πίεσης μειώνουν τις βροχοπτώσεις και τις ταχύτητες του ανέμου, που είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι όταν πρόκειται για την εξάλειψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Μεταξύ των βασικών ρύπων που καταγράφει ο ΠΟΥ, μόνο το όζον (Ο3) κοντά στην επιφάνεια τείνει να μειώνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα, χάρη στις μειωμένες ώρες ηλιακού φωτός.
Ο «βασιλιάς» των ρύπων από την καύση ορυκτών καυσίμων βασιλεύει τις κρύες εποχές. Οι αυξημένες εκπομπές από τη θέρμανση και τις μεταφορές τείνουν να συσσωρεύονται σε αστικές περιοχές με τον ψυχρότερο και πυκνότερο αέρα.
Επίσης τα λεπτά σωματίδια (PM2,5) θεωρούνται ο πιο επιβλαβής ρύπος, καθώς, χάρη στο μικροσκοπικό τους μέγεθος, μπορούν εύκολα να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και στα όργανά μας. Η συνεχής έκθεση μπορεί να επιδεινώσει τις υπάρχουσες συνθήκες υγείας.
Τα PM2,5 τείνουν να είναι βραχύβια σε σύγκριση με τα χονδροειδή σωματίδια (PM10) και δεν μεταφέρονται τόσο εύκολα στην ατμόσφαιρα, επομένως οι επιβλαβείς συγκεντρώσεις παραμένουν γενικά κοντά στις πηγές εκπομπών.
Το 2020 η «κύρια πηγή σωματιδίων, τόσο PM10 όσο και PM2,5, ήταν η κατανάλωση ενέργειας στον οικιακό, εμπορικό και θεσμικό τομέα», σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος για την Ποιότητα του Αέρα στην Ευρώπη 2022, που σημαίνει σημαντική αύξηση των σωματιδίων.
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, το 96% του αστικού πληθυσμού της Ευρώπης εκτέθηκε σε επίπεδα λεπτών σωματιδίων πάνω από την πιο πρόσφατη κατευθυντήρια γραμμή για την υγεία που ορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Τα επίπεδα διοξειδίου του θείου μπορεί επίσης να αυξηθούν σημαντικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ακόμα κι αν συχνά συνδέεται με εκρήξεις ηφαιστείων, καθώς τα ηφαίστεια εκπέμπουν υψηλές συγκεντρώσεις θείου, η καύση ορυκτών καυσίμων που περιέχουν θείο μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές εκπομπές SO2, τις οποίες οι δορυφόροι μπορούν να ανιχνεύσουν από το διάστημα.
Επιπρόσθετα το μονοξείδιο του άνθρακα παράγεται ως αποτέλεσμα της ατελούς καύσης και ως εκ τούτου, είναι ένας καλός ανιχνευτής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, δείχνοντας τόσο τις πηγές όσο και τις πιθανές μεταφορές σε μεγάλη απόσταση μεταξύ χωρών και ηπείρων.
Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) δεν θεωρείται ρύπος καθώς παράγεται επίσης φυσικά, αλλά είναι ένα πολύ γνωστό αέριο του θερμοκηπίου. Τόσο οι ανθρωπογενείς όσο και οι φυσικές εκπομπές αυξάνονται κατά τους χειμερινούς μήνες.
