Νέα μέτρα στα σχολεία για άτομα με αναπηρίες

Νέα μέτρα στον τομέα της εκπαίδευσης για τα άτομα με αναπηρίες, προωθεί το Υπουργείο Παιδείας και ο στόχος είναι να εφαρμοστούν από τον Σεπτέμβριο του 2024.

Όπως αναφέρεται σε άρθρο της Υπουργού Παιδείας, Αθηνάς Μιχαηλίδου, έχει ήδη ολοκληρωθεί ο διάλογος με τους εμπλεκόμενους φορείς, με στόχο την καταγραφή και κωδικοποίηση πρακτικών μέτρων βελτίωσης και μετάβασης προς την ενιαία/συμπεριληπτική εκπαίδευση, τα οποία, σε πρώτη φάση, θα υλοποιηθούν από τον Σεπτέμβριο του 2024.

Η διαβούλευση, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορά σε θέματα όπως ο εντοπισμός παιδιών με ειδικές ανάγκες, η έγκαιρη αξιολόγηση, η πρώιμη παρέμβαση και στήριξη, εύλογες προσαρμογές, η επιμόρφωση εμπλεκομένων, ο ρόλος σχολικών βοηθών/συνοδών, η αξιολόγηση και συνεργασία με άλλα συναρμόδια Υπουργεία, Υφυπουργεία και Υπηρεσίες.

Όπως τονίζει η κ. Μιχαηλίδου, αμετάθετος στόχος του ΥΠΑΝ είναι η δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος χωρίς αποκλεισμούς, που να ευθυγραμμίζεται με τις προτεραιότητες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη το τοπικό συγκείμενο.

Το ΥΠΑΝ ενεργώντας στη βάση του σεβασμού του δικαιώματος φοίτησης όλων των παιδιών στο δημόσιο σχολείο, ανεξαρτήτως αναπηρίας, εθνικότητας, φύλου ή κοινωνικοοικονομικής προέλευσης, επιδιώκει να προσφέρει ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλα τα παιδιά, στοχεύοντας σε μια μεταρρύθμιση, η οποία θα εξασφαλίζει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσης, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών όλων των παιδιών με αναπηρία.

«Η κύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες από την Κυπριακή Δημοκρατία, με τον περί της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες Νόμο 8(ΙΙΙ) του 2011, σηματοδοτεί μια νέα περίοδο για την εξυπηρέτηση των παιδιών με αναπηρίες. Με βάση τη Σύμβαση, το κράτος έχει την υποχρέωση να προάγει, να προστατεύει και να διασφαλίζει την πλήρη και ίση απόλαυση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, από τα παιδιά με αναπηρίες», τονίζει.

Η Εθνική Στρατηγική για την Αναπηρία καθορίζει το όραμα, τις αξίες, τις στρατηγικές επιδιώξεις και τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας, για την υλοποίηση των δικαιωμάτων των πολιτών με αναπηρίες, κατευθύνοντας όλους τους φορείς της πολιτείας προς εκείνες τις δράσεις που θα προσθέσουν αξία και θα βελτιώσουν περαιτέρω την ποιότητα της ζωής των ατόμων με αναπηρίες.

Στις 2 Οκτωβρίου 2023, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήγγειλε την έναρξη διαλόγου για την αναβάθμιση και τον παιδαγωγικό εκσυγχρονισμό της ειδικής εκπαίδευσης, με απώτερο στόχο τη μετάβαση στην ενιαία/συμπεριληπτική εκπαίδευση.

Ο διάλογος στοχεύει στην επανεξέταση των υφιστάμενων πρακτικών, στη βελτίωση των ισχυουσών διαδικασιών και στην υιοθέτηση νέων επιτυχημένων προσεγγίσεων που εφαρμόζονται διεθνώς. Προς αυτή την κατεύθυνση το ΥΠΑΝ προχωρεί στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας νομοθεσίας, η οποία θα συμπεριλαμβάνει όλους τους μαθητές και όλες τις μαθήτριες, παρέχοντάς τους τις εύλογες προσαρμογές που χρειάζονται, ώστε το σχολείο να προσφέρει ποιοτική και συμπεριληπτική εκπαίδευση.

Επιδίωξη του ΥΠΑΝ είναι η εμπέδωση μιας νέας νοοτροπίας, μιας νέας κουλτούρας, με έντονο το στοιχείο της συμπερίληψης, του απόλυτου φραγμού στον αποκλεισμό.

«Υλοποιούμε συστηματικά και στη βάση παιδαγωγικών κριτηρίων τον στόχο του Υπουργείου, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) και της Κυβέρνησης που αφορά στη μετάβαση στο σύγχρονο, συμπεριληπτικό σχολείο, μέσω συγκεκριμένων δράσεων και πολιτικών που καλλιεργούν τον σεβασμό και τη διαφορετικότητα», υπογραμμίζει.

Σημειώνει ότι όλα τα παιδιά που διαμένουν στην Κυπριακή Δημοκρατία έχουν το δικαίωμα να εγγραφούν και να λάβουν δωρεάν εκπαίδευση σε δημόσια σχολεία της Κύπρου, σε όλα τα επίπεδα, από την προσχολική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

«Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν κάνει καμία διάκριση ως προς τη φυλή, την κοινότητα, τη γλώσσα, το χρώμα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την εθνική καταγωγή των μαθητών. Αυτό διασφαλίζεται από το άρθρο 20 του Συντάγματος της Κύπρου. Το σχολείο σέβεται επίσης το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, των πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων και της θρησκείας», υποδεικνύει.

Αντιρατσιστική Πολιτική

Παράλληλα, η υπουργός σημειώνει ότι το σχολικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από πολλαπλές μορφές ετερότητας, άλλες περισσότερο γνωστές στη δημόσια σφαίρα (εθνικότητα, εμφάνιση, κοινότητα, φύλο) και άλλες λιγότερο γνωστές (π.χ. σεξουαλικός προσανατολισμός, αναπηρία), που αναζητούν αναγνώριση, σεβασμό και προστασία.

«Σε αυτές τις συνθήκες, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας ένα περιβάλλον ασφάλειας, σεβασμού της διαφορετικότητας, μη διάκρισης και ισότητας, όπου όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούν να απολαύσουν στο μέγιστο τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες που τους προσφέρονται. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οποιαδήποτε εκδήλωση ρατσιστικής συμπεριφοράς πρέπει να εντοπίζεται, να αναγνωρίζεται και να αντιμετωπίζεται έγκαιρα και αποφασιστικά», τονίζει.

 Σε αντίθετη περίπτωση, συμπληρώνει, η συμπεριφορά αυτή και η απουσία αντιμετώπισής της πληγώνει τα θύματα, όχι μόνο ως άτομα, αλλά και ως μέλη της ομάδας εναντίον της οποίας στρέφεται, ενώ επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη τη σχολική κοινότητα.

«Η δημιουργία ενός απαλλαγμένου από τον ρατσισμό σχολικού περιβάλλοντος συμβάλλει ουσιαστικά στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας δικαιοσύνης», επισημαίνει.

Ανθρώπινα Δικαιώματα – Αγωγή Υγείας

Την ίδια ώρα, σημειώνει ότι το ΥΠΑΝ, προωθεί στη Δημοτική Εκπαίδευση την εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης του Αναλυτικού Προγράμματος γενικότερα, αλλά και στο πλαίσιο του Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας ειδικότερα.

Υλοποιεί την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαπολιτισμική και αντιρατσιστική εκπαίδευση και την ενεργό πολιτότητα μέσω του Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας (Α.Π.Α.Υ.) από το 2011. Συγκεκριμένα, οι Δείκτες Επιτυχίας του Α.Π.Α.Υ. περιλαμβάνουν δείκτες που έχουν σχέση με την εκφοβιστική συμπεριφορά, τη βία, τις κοινωνικές ταυτότητες/ανάπτυξη φύλου, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανάληψη δράσης για ειρηνική συνύπαρξη.

Στη Μέση Εκπαίδευση το θέμα της Εκπαίδευσης για τα δικαιώματα του παιδιού καλύπτεται μέσα από οριζόντιες δράσεις, διαθεματικά και διεπιστημονικά. Στο πλαίσιο των φιλολογικών μαθήματων παρουσιάζονται οικουμενικές αξίες και θέματα αγωγής του πολίτη που διδάσκονται στοχευμένα μέσα από τα αντικείμενα της Ελληνικής Φιλολογίας.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Επιπλέον, μέσα από το μάθημα της Αγωγής Υγείας οι μαθητές/μαθήτριες διδάσκονται θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εμβαθύνοντας στη Διεθνή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Της Γεωργίας Χαννή