Η ρύπανση επιφέρει υψηλό κόστος στην κοινωνία

Όσο περισσότερο καθυστερούμε να μειώσουμε τη ρύπανση, τόσο υψηλότερο είναι το κόστος για την κοινωνία, αναφέρει ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς, καθώς επιφέρουν σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία των ανθρώπων και στα οικοσυστήματα.

Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι προτείνει αυστηρότερους κανόνες για τους ρύπους του ατμοσφαιρικού αέρα, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, καθώς και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, στόχος της οποίας είναι ένα περιβάλλον ελεύθερο από επιβλαβείς ρύπους έως το 2050.

Σημειώνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση από μόνη της ευθύνεται για σχεδόν 300 000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη κάθε χρόνο, ενώ οι προτεινόμενοι νέοι κανόνες θα μειώσουν, σε βάθος δεκαετίας, κατά περισσότερο από 75 % τους θανάτους που συνδέονται με επίπεδα του κύριου ρύπου PM2.5 πάνω από τις τιμές που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Προσθέτει ότι σε ό,τι αφορά τον αέρα και τα ύδατα, όλοι οι νέοι κανόνες παρέχουν σαφή απόδοση των επενδύσεων χάρη στα οφέλη για την υγεία, την εξοικονόμηση ενέργειας, την παραγωγή τροφίμων, τη βιομηχανία και τη βιοποικιλότητα.

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας Βιργκίνιους Σινκέβιτσους υπογράμμισε ότι «το κόστος της αδράνειας είναι πολύ υψηλότερο από το κόστος της πρόληψης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή ενεργεί τώρα για να εξασφαλίσει συντονισμένη δράση σε ολόκληρη την Ένωση για την καλύτερη αντιμετώπιση της ρύπανσης στην πηγή της — σε τοπικό και διασυνοριακό επίπεδο».

Επιπλέον, όπως αναφέρει, οι προτάσεις θα εξεταστούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας και μόλις εγκριθούν, θα τεθούν σταδιακά σε ισχύ, με διαφορετικούς στόχους για το 2030, το 2040 και το 2050 — παρέχοντας στη βιομηχανία και τις αρχές χρόνο για να προσαρμοστούν και να επενδύσουν όπου χρειάζεται.

Απειλή για την υγεία και τις ευάλωτες ομάδες

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική απειλή για την υγεία και βασική αιτία χρόνιων νόσων, συμπεριλαμβανομένων των εγκεφαλικών επεισοδίων, του καρκίνου και του διαβήτη.

«Είναι αναπόφευκτη για όλους τους Ευρωπαίους και επηρεάζει δυσανάλογα τις ευαίσθητες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Η ατμοσφαιρική ρύπανση βλάπτει επίσης το περιβάλλον προκαλώντας οξίνιση, ευτροφισμό και ζημίες στα δάση, τα οικοσυστήματα και τις καλλιέργειες», αναφέρει.

Στο πλαίσιο αυτό, η προτεινόμενη αναθεώρηση των οδηγιών για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα θα καθορίσει ενδιάμεσα ενωσιακά πρότυπα ποιότητας του αέρα για το 2030, περισσότερο ευθυγραμμισμένα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ παράλληλα θα θέσει την ΕΕ σε πορεία επίτευξης μηδενικής ρύπανσης του αέρα το αργότερο έως το 2050, σε συνέργεια με τις προσπάθειες για κλιματική ουδετερότητα.

Για τον σκοπό αυτό, προτείνουμε την τακτική επανεξέταση των προτύπων ποιότητας του αέρα με σκοπό την επαναξιολόγησή τους σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία, καθώς και τις κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις.

Συγκεκριμένα, η ετήσια οριακή τιμή για τον κύριο ρύπο —τα λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (PM2.5)— προτείνεται να μειωθεί κατά περισσότερο από το ήμισυ.

Ακόμη, η αναθεώρηση θα διασφαλίσει ότι τα άτομα που υφίστανται βλάβες στην υγεία τους από την ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα. Θα έχουν επίσης το δικαίωμα να εκπροσωπούνται από μη κυβερνητικές οργανώσεις μέσω συλλογικών αγωγών αποζημίωσης.

Επισημαίνεται ότι με τις σημερινές προτάσεις εναποτίθεται στις εθνικές και τοπικές αρχές η ευθύνη να καθορίσουν τα συγκεκριμένα μέτρα που θα λάβουν για την τήρηση των προτύπων.

Όπως αναφέρει, η σημερινή πρόταση θα συμβάλει στην επίτευξη δραματικής βελτίωσης της ποιότητας του αέρα σε όλη την Ευρώπη έως το 2030, με αποτέλεσμα ακαθάριστα ετήσια οφέλη που εκτιμώνται από 42 δισ. έως 121 δισ. EUR το 2030, με κόστος μικρότερο από 6 δισ. EUR ετησίως.

Μέτρα για επεξεργασία των αστικών λυμάτων

Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή προτείνει αναθεωρημένη οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, η οποία θα βοηθήσει τους Ευρωπαίους να επωφεληθούν από καθαρότερα ποτάμια, λίμνες, υπόγεια ύδατα και θάλασσες, καθιστώντας παράλληλα την επεξεργασία των λυμάτων πιο οικονομικά αποδοτική.

Συγκεκριμένα, βελτιώσεις όπως οι υποχρεώσεις ανάκτησης θρεπτικών συστατικών από τα λύματα, νέα πρότυπα για τους μικρορύπους και νέες απαιτήσεις παρακολούθησης για τα μικροπλαστικά. Οι υποχρεώσεις επεξεργασίας των υδάτων θα επεκταθούν σε μικρότερους δήμους με 1 000 κατοίκους (από τους 2 000 κατοίκους που ισχύει επί του παρόντος).

Επιπλέον, για να διευκολυνθεί η διαχείριση των ισχυρών βροχοπτώσεων, οι οποίες γίνονται συχνότερες λόγω της κλιματικής αλλαγής, απαιτείται η κατάρτιση ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης των υδάτων στις μεγαλύτερες πόλεις.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ακόμη, με βάση την εμπειρία από τη νόσο Covid-19, η Επιτροπή προτείνει τη συστηματική παρακολούθηση των λυμάτων για διάφορους ιούς, μεταξύ των οποίων και ο CoV-SARS-19, και για τη μικροβιακή αντοχή.

Προστίθεται ότι οι χώρες της ΕΕ θα κληθούν να παρακολουθούν τη βιομηχανική ρύπανση στην πηγή της, ώστε να αυξηθούν οι δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης της ιλύος και των επεξεργασμένων λυμάτων, αποφεύγοντας την απώλεια πόρων. Οι κανόνες για την ανάκτηση του φωσφόρου από την ιλύ θα στηρίξουν τη χρήση τους για την παραγωγή λιπασμάτων, με θετικό αντίκτυπο στην παραγωγή τροφίμων.