Έρευνα για αύξηση αποζημίωσης λόγω θανάτου από άδικη πράξη

Την τροποποίηση του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, εξετάζει η κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών με στόχο την αύξηση του εφάπαξ ποσού αποζημίωσης για απώλεια ζωής που προκλήθηκε από άδικη πράξη.

Στο παρόν στάδιο, το ποσό της αποζημίωσης ανέρχεται σε €17,370 και η επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο αύξησης του στις €100 χιλ.

Για σκοπούς της συζήτησης, η επιτροπή ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας σε σχέση με την αποζημίωση για απώλεια ζωής λόγω άδικης πράξης, αλλά και για την αποζημίωση για πένθος ή/και άλλες μορφές αποζημίωσης που μπορεί να ζητηθούν σε περίπτωση θανάτου προσώπου λόγω άδικης πράξης.

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Υπηρεσία Ερευνών, Μελετών και Εκδόσεων της Βουλής, σχετικό αίτημα στάλθηκε στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης, στο οποίο ανταποκρίθηκαν 24 κράτη.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της έρευνας ζητήθηκε να διευκρινιστούν τα εξής:

1. Δικαιούνται οι εξαρτώμενοι ενός ατόμου που έχασε τη ζωή του από θανατηφόρο τραυματισμό αποζημίωση για πόνο και ταλαιπωρία ή οποιοδήποτε επίδομα πένθους; Αν ναι, το ποσό αυτό είναι σταθερό ή υπολογίζεται ανάλογα με την περίπτωση; Ποιο είναι το ακριβές ποσό ή πώς υπολογίζεται;

2. Ποια άλλα είδη αποζημίωσης μπορούν να ζητηθούν σε περίπτωση θανάτου από θανατηφόρο τραυματισμό (π.χ. διατάξεις για έξοδα κηδείας, αμειβόμενη άδεια πένθους, αξίωση εξάρτησης);

Σημειώνεται ότι στο παρόν στάδιο, στη Κύπρο βάσει του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου ο/η σύζυγος, τα τέκνα ή οι γονείς ενός ατόμου που έχασε τη ζωή του λόγω άδικης πράξης δικαιούνται «αποζημίωση λόγω απώλειας», η οποία επί του παρόντος ανέρχεται στο ποσό των €17.370,54.

Επιπρόσθετα, προβλέπονται πρόσθετες αποζημιώσεις στις περιπτώσεις ιατρικών αμοιβών, έξοδα περίθαλψης, απώλεια εισοδήματος και συνακόλουθα άλλα εύλογα έξοδα, όταν ο θάνατος δεν επέρχεται άμεσα, έξοδα κηδείας και αξίωση εξάρτησης, η οποία υπολογίζεται λαμβανομένων υπόψη διάφορων παραγόντων, όπως η απώλεια του εισοδήματος του θανόντος, η απώλεια των συνταξιοδοτικών παροχών και άλλων εργασιακών παροχών, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων και των παροχών υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και η απώλεια της συμβολής σε οικογενειακές δραστηριότητες, όπως εργασίες συντήρησης, κηπουρική και φροντίδα ακινήτων.

Τα ευρήματα

Όπως αναφέρεται στην έρευνα, σε όλες τις χώρες προβλέπεται αποζημίωση για ψυχική οδύνη ή ηθική βλάβη των εξαρτώμενων ατόμων.

Ωστόσο, σύμφωνα με την Υπηρεσία, το νομικό πλαίσιο και οι ρυθμίσεις για τις αποζημιώσεις στις περιπτώσεις θανάτου από θανατηφόρο τραυματισμό διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών.

Συγκεκριμένα, το ποσό είτε καθορίζεται από δικαστήριο όπως στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Σλοβακίας, είτε βασίζεται σε ενδεικτικούς πίνακες ή σταθερά ποσά.

Οι εν λόγω πίνακες δεν είναι όμως δεσμευτικοί για τους δικαστές, καθώς οι δικαστές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε υπόθεσης κάτι που ισχύει στις περιπτώσεις του Βελγίου, της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Στον Καναδά και στην Κροατία, σημειώνεται, υπάρχουν σταθερά ποσά αποζημίωσης σε ορισμένες δικαιοδοσίες έναντι αρκετών περιπτώσεων όπου το ύψος της αποζημίωσης διαφοροποιείται ανάλογα με τη φύση της σχέσης του δικαιούχου με τον θανόντα και τη σοβαρότητα της ζημιάς.

Επισημαίνεται ακόμη ότι ο καθορισμός του ποσού επαφίεται συνήθως στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου.

Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που υπογραμμίζει η έρευνα, είναι η περίπτωση της Ιρλανδίας όπου το ανώτατο ποσό για ψυχική οδύνη αγγίζει τις €35 χιλ., του Βελγίου όπου το ανώτατο ποσό για σύζυγο ή γονέα με επιμέλεια τέκνου ανέρχεται στις €15 χιλ. και για χωρίς επιμέλεια στις €6 χιλ.

Στη Γαλλία το ανώτατο ποσό για γονέα μετά την απώλεια τέκνου ανέρχεται στις €30 χιλ., στη Πολωνία το ανώτατο ποσό για ανήλικο τέκνο αγγίζει τις €187 χιλ., ενώ στην Ελλάδα η αποζημίωση για ψυχική οδύνη είναι σημαντικά υψηλότερη από την ηθική βλάβη και το δικαστήριο καθορίζει το ποσό της χρηματικής αποζημίωσης με βάση την κοινή εμπειρία και τη λογική.

Σε σχέση με άλλα είδη αποζημίωσης, σύμφωνα με την έρευνα, η αποζημίωση στις περιπτώσεις θανάτου καλύπτει ποικίλες ανάγκες, όπως τα έξοδα κηδείας, τα οποία προβλέπονται σχεδόν σε όλες τις χώρες και περιλαμβάνουν τις δαπάνες για τελετές, δημοσιεύσεις και μεταφορές σε Γερμανία, Ισπανία και Σλοβενία.

Όπως αναφέρεται ενδεικτικά, οι εξαρτώμενοι δικαιούνται αποζημίωση για την απώλεια εισοδήματος, διατροφής ή συνταξιοδοτικών παροχών που θα παρείχε ο θανών σε Βέλγιο, Καναδά, και Πορτογαλία, ενώ συχνά καλύπτονται ιατρικά έξοδα πριν από τον θάνατο, έξοδα νοσηλείας και βλάβες στην περιουσία στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Ισπανίας.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ακόμη στην Πολωνία και στη Γερμανία, οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν οικονομική ενίσχυση, ενώ οι άδειες πένθους προβλέπονται σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στη Βουλγαρία και στο Λουξεμβούργο.

Επιπλέον, στις περιπτώσεις σοβαρής ψυχικής βλάβης των συγγενών λόγω θανάτου παρέχεται αποζημίωση για ψυχικό σοκ ύψους €10 χιλ. στη Γερμανία και με κάλυψη ταξιδιωτικών εξόδων και ψυχιατρικής υποστήριξης στον Καναδά.