Εισηγήσεις για νομική αρωγή σε υποθέσεις βίας

Εισηγήσεις για το θέμα της παροχής νομικής αρωγής σε οικογενειακές και έμφυλες υποθέσεις βίας κατέθεσε ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών και Φίλων.

Με αφορμή τη συζήτηση στην Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, ο Σύνδεσμος κατέθεσε τις ακόλουθες εισηγήσεις:

-Να τεθεί ανώτατο χρονικό πλαίσιο έγκρισης όλων των αιτήσεων νομικής αρωγής οικογενειακών δικαστηρίων.

- Να τεθούν ξεκάθαρα εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να αποφεύγεται η κοινωνικοοικονομική έκθεση και η αυθαίρετη κρίση νομικών λειτουργών, Γραφείου Ευημερίας και Δικαστηρίου. Άνεργες ή λήπτριες ΕΕΕ να είναι δικαιούχες χωρίς άλλη έρευνα.

-Στα θύματα έμφυλης βίας τα οποία καταγγέλλουν στην Αστυνομία ή στο Γραφείο Ευημερίας να παραχωρείται άμεσα νομική αρωγή (με απλή μονομερή αίτηση) χωρίς την αναγκαιότητα κοινωνικοοικονομικής έκθεσης  ή οικονομικών κριτηρίων.

Επίσης, ο Σύνδεσμος εισηγείται όπως η αιτήτρια νομικής αρωγής να δικαιούται εκπροσώπηση με δικηγόρο ο οποίος να στηρίζει το αίτημα της με δικαίωμα να ενστεί σε τυχόν απόρριψη της αίτησης της. Η ακρόαση να γίνεται εντός το αργότερο μιας βδομάδας.

Παράλληλα, απαιτεί να γίνει ειδική εκπαίδευση όλων των λειτουργώνν για την υποχρέωση στήριξης του δικαιώματος πρόσβασης στην δικαιοσύνη των ευάλωτων ομάδων γυναικών και ειδικότερα των θυμάτων βίας, ενώ ζητά να τεθούν περιορισμοί στην διακριτική ευχέρεια δικαστών και νομικών λειτουργών να εγκρίνουν νομική αρωγή δικαιούχων σε μισή αρωγή ή σε μία μόνο αίτηση.

Ακόμη, ο Σύνδεσμος υποστηρίζει ότι η αίτηση θυμάτων βίας πρέπει να αποσυνδεθεί από την έκθεση του Γραφείου Ευημερίας και οικονομικά κριτήρια, να δίνεται για όλες τις αιτήσεις του οικογενειακού δικαίου, ώστε να λυθούν όλες οι διαφορές με τον θύτη (επιμέλεια παιδιών, διαζύγιο διατροφή, περιουσιακές διαφορές χρήση οικογενειακής στέγης) και να δίνεται για οποιεσδήποτε επιπρόσθετες εξωδικαστικές νομικές διαδικασίες, αστική αγωγή και συμβουλευτική.

Νομική αρωγή σε οικογενειακές υποθέσεις σήμερα

Στο δελτίο τύπου του Παγκύπριου Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών και Φίλων, αναφέρεται ότι σε πολλές υποθέσεις τα οικογενειακά δικαστήρια εγκρίνουν νομική αρωγή για μια μόνο διαδικασία (πχ. διατροφή ή γονική μέριμνα) και συνήθως απορρίπτουν αιτήσεις νομικής αρωγής για διαζύγιο και περιουσιακές διαφορές.

Σημειώνεται ότι για αιτήσεις χρήσης οικογενειακής στέγης σπάνια εγκρίνεται νομική αρωγή.

«Η άρνηση παραχώρησης νομικής αρωγής και η οικονομική αδυναμία μιας μεγάλης ομάδας μονογονιών να διορίσουν δικηγόρο και να εκδώσουν διαζύγιο και διάταγμα γονικής μέριμνας ή διατροφής, αποστερεί από αυτές και το επίδομα μονογονιού και την δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση για ΕΕΕ στα οποία τα πιο πάνω διατάγματα αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις», αναφέρει η Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών και Φίλων Αργεντούλα Ιωάννου.

Προστίθεται ότι η αποστέρηση της νομικής αρωγής για μεγάλη κατηγορία μονογονιών που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να διορίσουν δικηγόρο, συνιστά παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης στην δικαιοσύνη την οποία με βάση τις συστάσεις της CEDAW η Κυπριακή Δημοκρατία θα έπρεπε να ενδυναμώσει.

Νομική αρωγή σε υποθέσεις έμφυλης βίας

Η κ. Ιωάννου τονίζει επίσης το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία νομοθετική κάλυψη για την παραχώρηση νομικής αρωγής σε υποθέσεις έμφυλης βίας ανεξάρτητα από τις υποθέσεις των οικογενειακών δικαστηρίων, με αποτέλεσμα πολλά θύματα να παραμένουν εγκλωβισμένα στην βία.

«Η νομική αρωγή αποτελεί απόλυτα αναγκαίο μέτρο στήριξης των θυμάτων να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και να προβούν είτε σε καταγγελία στην Αστυνομία, είτε σε απομάκρυνση τους από το βίαιο περιβάλλον, είτε να προστατεύσουν τα παιδιά, είτε να καταχωρήσουν αγωγή για αποζημιώσεις», υπογραμμίζει.

Επισημαίνει ότι η νομική αρωγή σε υποθέσεις έμφυλης βίας θα πρέπει να είναι άμεση, αποτελεσματική και περιεκτική καταλαμβάνοντας όλες τις πτυχές της αναγκαίας προστασίας και χωρίς οικονομικά κριτήρια.

Πτυχές της αναγκαίας νομικής στήριξης

Η κ. Ιωάννου αναφέρεται επίσης στις  πτυχές αναγκαίας νομικής στήριξης που πρέπει να λαμβάνονται, οι οποίες έχουν ως εξής:

-Την επίλυση όλων των οικογενειακών διαφορών δηλαδή καταχώρηση όλων των αναγκαίων διαδικασιών στο οικογενειακό δικαστήριο εάν το θύμα έμφυλης βίας βρίσκεται σε διαδικασία διαζυγίου με τον θύτη και χρειάζεται να εκδώσει όλα τα σχετικά διατάγματα.

- Συμβουλευτική

- Συνοδεία σε όλες τις αρμόδιες αρχές

- Συνοδεία θύματος ως μάρτυρα στο δικαστήριο

- Καταχώρηση αστικής αγωγής εναντίον θύτη/δημοκρατίας.

Προβλήματα και λύσεις υφιστάμενου συστήματος νομικής αρωγής

Σχετικά με τα προβλήματα που υπάρχουν στο υφιστάμενο σύστημα νομικής αρωγής, η κ. Ιωάννου δηλώνει την αναγκαιότητα επέκτασης του θεσμού της νομικής αρωγής σε θύματα έμφυλης βίας, καθώς επίσης και την ανάγκη επίλυσης των προβλημάτων που οδηγούν και σε διαιώνιση της βίας εντός οικογενειών, αλλά και αποστερούν το δικαίωμα πρόσβασης στην δικαιοσύνη.

Επιπλέον, η καθυστέρηση και η άρνηση νομικής αρωγής οδηγεί σε αποστέρηση των αναγκαίων επιδομάτων επιβίωσης και της ίδιας της διατροφής, η μη έκδοση διαζυγίου και η μη επίλυση των περιουσιακών διαφορών, προκαλούν περεταίρω ανασφάλεια και οικονομική βία σε βάρος αυτών των μονογονιών.

«Υπενθυμίζουμε ότι η οικονομική βία απαγορεύεται ρητά ως μορφή έμφυλης βίας από την   Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και το ενδιαφέρον αντιμετώπισης της έχει ήδη εκφραστεί και από αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», σημειώνει.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Πρόσθεσε, ακόμη, ότι χρειάζεται να επιλυθεί η τεράστια καθυστέρηση στην εξέταση αιτήσεων από 3 μέχρι 6 μήνες, η οποία προκαλείται από την αναγκαιότητα έκθεσης κοινωνικοοικονομικής κατάστασης από το Γραφείο Ευημερίας.

Της Ουρανίας Στυλιανού