ΕΕ: Αδυναμίες στο συντονισμό για βοήθεια στον τομέα Υγείας

Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την κατανομή της βοήθειας της ΕΕ στα συστήματα υγείας των χωρών-εταίρων πάσχει από αδυναμίες, όπως πάσχει και η αποτελεσματικότητα των χρηματοδοτούμενων έργων λόγω του ελλιπούς συντονισμού και κινδύνων σχετικά με τη βιωσιμότητα.

Αυτό είναι το συμπέρασμα έκθεσης που δημοσίευσε χθες το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Ξεπέρασε τα €5 δισ. η στήριξη

Όπως αναφέρεται, η στήριξη της ΕΕ για την υγεία στις χώρες-εταίρους συμβάλλει στον κύριο στόχο της αναπτυξιακής πολιτικής της Ένωσης, ο οποίος είναι η μείωση και, τελικά, η εξάλειψη της ακραίας φτώχειας, η οποία μπορεί να είναι τόσο αιτία όσο και συνέπεια της ανεπαρκούς υγειονομικής κάλυψης.

Το ύψος της στήριξης αυτής ξεπέρασε συνολικά τα €3 δισ. σε καθεμία από τις δύο προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού (2007-2013 και 2014-2020) και τα €2 δισ. στις αρχές του 2024 για την τρέχουσα περίοδο (2021-2027).

Η διμερής συνδρομή προς τις χώρες εταίρους έχει μειωθεί με τα χρόνια, ενώ η στήριξη μέσω παγκόσμιων πρωτοβουλιών για την υγεία έχει αυξηθεί σημαντικά, μεταξύ άλλων ως απόρροια της απόκρισης στην πανδημία COVID-19.

«Εντοπίσαμε αρκετά προβλήματα με τη χρηματοδότηση που παρέχει η ΕΕ για τα συστήματα υγείας σε επιλεγμένες χώρες-εταίρους», δήλωσε ο George-Marius Hyzler, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τον έλεγχο.

«Η ανάγκη για αποτελεσματικότερη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ είναι επιτακτική και, συγκεκριμένα, πρέπει να βελτιωθούν τα κριτήρια κατανομής της χρηματοδότησης, να διασφαλιστεί ότι το επίπεδο των εξόδων διαχείρισης είναι εύλογο και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της βιωσιμότητας των έργων», τόνισε.

Το κλιμάκιο του ΕΕΣ εξέτασε δείγμα έργων στο Μπουρούντι, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και στη Ζιμπάμπουε, μεταξύ άλλων πραγματοποιώντας και επιτόπιες επισκέψεις.

Τα έργα αυτά κάλυπταν τομείς όπως η παροχή δωρεάν υγειονομικής περίθαλψης, η διοργάνωση προγραμμάτων κατάρτισης για τους επαγγελματίες στον τομέα της υγείας και η ανακατασκευή κέντρων υγείας.

Ανεπαρκής συντονισμός φέρνει ελλείψεις

Το ΕΕΣ διαπίστωσε ότι η πλημμελής ανάλυση των αναγκών και ο ανεπαρκής συντονισμός σε χαμηλότερα επίπεδα διοικητικής διαίρεσης, είχαν κάποιες φορές ως αποτέλεσμα άδεια ράφια σε κλινικές ή εξοπλισμό που δεν αξιοποιούνταν στο έπακρο, λόγω αλληλοεπικαλυπτόμενων παρεμβάσεων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρά τις επενδύσεις από πολλούς διαφορετικούς δωρητές, τα φάρμακα και τα εμβόλια ήταν διαθέσιμα σε μικρές μόνο ποσότητες και βασικά είδη ήταν εξαντλημένα για πολλούς μήνες.

Επιπλέον, το ΕΕΣ διαπίστωσε ότι το κόστος των παρεμβάσεων είχε επιβαρυνθεί λόγω της διαδοχικής εμπλοκής πολλών φορέων υλοποίησης (στις περισσότερες περιπτώσεις, φορείς υλοποίησης και υπεργολάβοι χρέωναν αμοιβές διαχείρισης), με τα ποσά που ήταν εν τέλει διαθέσιμα για τους τελικούς δικαιούχους να είναι περικομμένα.

Το ΕΕΣ συνιστά να διευθετηθεί το ζήτημα αυτό, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις το ύψος των εξόδων διαχείρισης ήταν σχεδόν διπλάσιο του ποσού που είχε διατεθεί σε παρέμβαση στον τομέα της υγείας, όπως η παρέμβαση για την υγεία και τη διατροφή μητέρων/παιδιών.

Προβλήματα βιωσιμότητας

Το κλιμάκιο ελέγχου του ΕΕΣ επισημαίνει ότι τα έργα στήριξης της υγείας απειλούνται επίσης από προβλήματα βιωσιμότητας.

Για παράδειγμα, δεν κατέστη δυνατός ο εντοπισμός σαφών στρατηγικών μετάβασης και εξόδου για την περίοδο που ακολουθεί τη μείωση της χρηματοδότησης των δωρητών.

Τονίζεται ότι οι κυβερνήσεις δεν διαθέτουν επαρκείς δημοσιονομικούς πόρους, ούτε είναι πρόθυμες να αναλάβουν σχετική δέσμευση, ενώ τα συστήματα υγείας τους εξακολουθούν να εξαρτώνται από τη διεθνή βοήθεια.

Επίσης, ο δωρισθείς εξοπλισμός δεν συντηρείται πάντοτε επαρκώς, κυρίως επειδή είτε δεν έχει προηγηθεί κάποια εκτίμηση των αναγκών (δηλαδή των παρεπόμενων εξόδων ή υπηρεσιών που απαιτούνται προκειμένου ο εξοπλισμός να παραμείνει σε λειτουργία), είτε έχει διενεργηθεί αλλά σε ανεπαρκή βαθμό, είτε λόγω κακής επιλογής εξοπλισμού.

Σύμφωνα με το ΕΕΣ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να συζητήσει περαιτέρω το θέμα της χρηματοδότησης της υγείας —μεταξύ άλλων τη χρήση εγχώριων εσόδων και τη χάραξη σαφών και ρεαλιστικών στρατηγικών μετάβασης και εξόδου— με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Πρέπει επίσης να διερευνήσει τρόπους με τους οποίους μπορεί να διασφαλιστεί η καλύτερη αντιστοίχιση μεταξύ των αναγκών των χωρών-εταίρων και της κατανομής της βοήθειας της ΕΕ για την υγεία με γεωγραφικά κριτήρια.

Όσον αφορά τη μελλοντική κατανομή της χρηματοδότησης, υποδεικνύεται ότι πρέπει να εξισορροπηθεί εκ νέου μεταξύ των παγκόσμιων πρωτοβουλιών και της περιφερειακής και της διμερούς στήριξης προς τις χώρες.

Το ΕΕΣ θεώρησε επίσης ότι υπήρχε πρόβλημα με την προβολή των παρεμβάσεων, καθώς διαπίστωσε ότι οι πληθυσμοί-στόχος σπάνια γνώριζαν ότι η ΕΕ παρείχε βοήθεια, ιδίως όταν τα κονδύλια συνενώνονταν με εκείνα άλλων δωρητών.

Της Γεωργίας Χαννή