Αυξητική τάση τραυματισμών και θανάτων στην Κύπρο

Αυξητική τάση τραυματισμών και θανάτων από τροχαία, εργατικά ατυχήματα καθώς και από εγκληματικές ενέργειες παρατηρούνται στην Κύπρο, με αποτέλεσμα το κοινωνικό και προσωπικό κόστος να είναι πέραν του ανυπολόγιστου.

Σε σχετική επιστολή, η γενική διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας Χριστίνα Γιαννάκη, διευκρινίζει ότι το τραύμα θεωρείται σαν νόσος και όχι ένα τυχαίο συμβάν, με καταστροφικές προσωπικές, ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. 

Όπως εξηγεί, στην Κύπρο παρατηρούνται τραυματισμοί και θάνατοι από τροχαία, εργατικά ατυχήματα, ενώ παρατηρείται αυξητική τάση των θανάτων και τραυματισμών από εγκληματικές ενέργειες καθώς επίσης και θάνατοι και τραυματισμοί από άλλους λόγους / αιτίες. 

Ακόμη, επισημαίνει ότι πέραν του ανυπολόγιστου κοινωνικού και προσωπικού κόστους από τους θανάτους, τις αναπηρίες και τους τραυματισμούς, υπάρχει και το σημαντικό οικονομικό κόστος των μακρών αναρρώσεων και αναπηριών. 

Τονίζεται ότι οι θάνατοι από τραύμα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου μέχρι την ηλικία των 40 ετών. 

Λειτουργία Παγκύπριου Κέντρου Τραύματος και σύσταση Εθνικής Επιτροπής Τραύματος

Η κ. Γιαννάκη στην επιστολή της αναφέρει ότι το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφασή του στις 12/10/2022, ενέκρινε την αναδιοργάνωση και αναβάθμιση του Συστήματος Τραύματος στην Κύπρο μέσω της δημιουργίας Παγκύπριου Κέντρου Τραύματος στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, βάσει εμπεριστατωμένης μελέτης που υπέβαλε το Υπουργείο Υγείας.

Επιπλέον, με την εν λόγω απόφασή του, ενέκρινε τη σύσταση Εθνικής Επιτροπής Τραύματος με συγκεκριμένη σύνθεση και όρους εντολής και πρόεδρος την Επιτροπής ορίστηκε η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, Χριστίνα Γιαννάκη.

Όπως αναφέρει, η Εθνική Επιτροπή Τραύματος, έχει ήδη συνεδριάσει αρκετές φορές υπό την προεδρία της και έχει εγκρίνει το δικό της έγγραφο πολιτικής της Επιτροπής.

Σημειώνεται ότι βασική αποστολή της Εθνικής Επιτροπής Τραύματος (ΕΕΤ) είναι η ετοιμασία και προώθηση της υλοποίησης της στρατηγικής αντιμετώπισης των τραυματιών και η δημιουργία οδικού χάρτη για αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμού του συστήματος τραύματος στην Κυπριακή Δημοκρατία. 

Αδυναμίες υφιστάμενης κατάστασης υπηρεσιών τραύματος

Σύμφωνα με την κ. Γιαννάκη, η υφιστάμενη κατάσταση και οργάνωση των υπηρεσιών τραύματος στην Κύπρο χαρακτηρίζεται από πολυτεμαχισμό και απουσία οργάνωσης, ιεράρχησης, συντονισμού και επιστημονικού, ιατρικού, ποιοτικού ελέγχου στην αντιμετώπιση του τραύματος. 

Επίσης, απουσιάζει επιστημονικός, συστηματικός τρόπος συλλογής καταγραφής και ανάλυσης στοιχείων που αφορούν το τραύμα με συνεπαγόμενη έλλειψη στοιχείων που συνιστούν την ιατρική συμπτωματική αντιμετώπιση των προβλημάτων, υπάρχει αδυναμία αξιολόγησης στοιχείων για έγκυρα συμπεράσματα ενώ υπάρχουν μόνο εξωιατρικές πηγές συλλογής πληροφοριών που είναι ανεπαρκείς.

Ακόμη, τονίζεται ότι, υπάρχει προβληματική και ανεπαρκής οργάνωση του συστήματος διακομιδών και προνοσοκομειακής αντιμετώπισης, απουσία μιας φιλοσοφίας που να εκφράζεται σε πολιτική δράση, και μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους, απουσία συνεχούς εκπαίδευσης – προνοσοκομειακά, νοσοκομειακά, απουσία προγραμμάτων πρόληψης στην κοινωνία, συνεχής βελτίωσης της εφαρμογής τους και αξιολόγηση της. 

«Είναι προφανές από τα πιο πάνω, ότι η φροντίδα του τραυματία υποχρεώνεται να συμβιβάζει το επίπεδο της», υποδεικνύει, προσθέτοντας ότι το στρατηγικό σχέδιο για την αντιμετώπιση τραύματος αποτελεί ύψιστη κοινωνική αλλά και επιστημονική επιταγή και η αναγκαιότητα της αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης των υπηρεσιών τραύματος που πρέπει να στηρίζεται στην πιο εξελιγμένη επιστημονική γνώση και στη διεθνή εμπειρία, είναι περισσότερο από προφανής. 

Εισηγήσεις για καλύτερη λειτουργία συστημάτων τραύματος

Η κ. Γιαννάκη επισημαίνει ότι τα αποτελεσματικά συστήματα τραύματος, πρέπει να έχουν ένα οδηγό νοσοκομείο στο οποίο να είναι διαθέσιμο το ψηλότερο επίπεδο φροντίδας των τραυματιών. Όλες οι δομές που αντιμετωπίζουν τραυματίες, ασχέτως επιπέδου, πρέπει να είναι επίσημα μέλη του συστήματος τραύματος και θα πρέπει να παρέχουν πληροφόρηση, στοιχεία αλλά και να συμμετέχουν στη βελτίωση της αντιμετώπισης του τραύματος. 

Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η ΕΕΤ σκιαγραφώντας το σύστημα τραύματος θα πρέπει να καθορίσει και τα κριτήρια για τα διάφορα κέντρα τραύματος. Η ΕΕΤ εισηγείται την αξιοποίηση των κριτηρίων του Αμερικάνικου Κολλεγίου Χειρουργών προσαρμοσμένα στις κυπριακές πραγματικότητες. Τονίζεται ότι η ταξινόμηση δεν έχει να κάνει με ταξινόμηση της φροντίδας υγείας αλλά με τη διαθεσιμότητα πόρων. Η ΕΕΤ θεωρεί ότι η αφοσίωσή στην ποιοτική φροντίδα υγείας θα πρέπει να είναι η ίδια σε όλα τα κέντρα ασχέτως των πόρων. 

Ακόμη, οι νοσηλευτές που θα ενταχθούν στην ομάδα τραύματος πρέπει να τύχουν εξειδικευμένης εκπαίδευσης, και να έχουν παρακολουθήσει με επιτυχία το PHTLS και το ATCN (Advanced Trauma Care for Nurses) ιατρικό προσωπικό των ΤΑΕΠ και όσοι ασχολούνται με το τραύμα θα πρέπει να παρακολουθήσουν επιτυχώς το ATLS, έλεγχος της εφαρμογής των ποιοτικών αποτελεσμάτων και αξιολογήσεων.

Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να υπάρξει καθορισμός των αναγκαίων ελάχιστων επίπεδων εκπαίδευσης ιατρικού και υποστηρικτικού προσωπικού που αντιμετωπίζουν τραυματίες εισαγωγή έρευνας και εφαρμογή νέων πρακτικών εισαγωγή προγραμμάτων πρόληψης και αξιολόγηση τους, εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών και υιοθέτηση συστηματικών διαδικασιών επικοινωνίας και συντονισμού μεταξύ τμημάτων και υγειονομικών μονάδων (interface). 

Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει αναθεώρηση διαδικασιών, καταγραφής, επικοινωνίας, αξιολόγησης και αρχειοθέτησης κλινικών και παρακλινικών ελέγχων (ακτινογραφικοί, αιματολογικοί, έλεγχοι για αλκοόλ και ναρκωτικά κλπ.), υιοθέτηση συστηματικών διαδικασιών επικοινωνίας και συντονισμού μεταξύ τμημάτων και μονάδων (interface), υιοθέτηση κοινών διαδικασιών και πρωτοκόλλων πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας αντιμετώπισης περιστατικών.

Τονίζεται, επίσης, η αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης του τομέα τραύματος στην Κύπρο σε νοσοκομειακό, νοσοκομειακό και μετανοσοκομειακό επίπεδο, στη βάση ενός στρατηγικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του τραύματος. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι η αναβάθμιση των υπηρεσιών τραύματος θα μειώσει την θνητότητα περίπου 30%, σύμφωνα με τις διεθνείς μελέτες, ενώ παράλληλα θα οδηγήσει στην αναβάθμιση της ιατρικής στον τόπο μας, θα τονώσει το κύρος των νοσοκομείων, θα μπορεί να ενταχθεί στην ιατρική σχολή και θα εξυπηρετήσει τον στόχο της πολιτείας για μείωση των θανάτων από τροχαία, εργατικά και άλλα ατυχήματα. 

Της Ουρανίας Στυλιανού