Αυξητική τάση στη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων - Δεν είναι «αθώα», λένε οι ειδικοί

Στην υψηλότερη θέση των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων κατατάσσεται η ΕΕ, ενώ η δημοτικότητά τους μεταξύ των νέων, είναι ανησυχητική, καθώς παρουσιάζει αυξητική τάση, τονίζουν οι ειδικοί.

Όσον αφορά στην Κύπρο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ) από την έρευνα Γενικού πληθυσμού (2023), καταδεικνύουν ότι περίπου 4 στους 10 καπνιστές (38%), έχουν χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικό τσιγάρο κατά τον τελευταίο μήνα.

Σε σχέση με το 2019, καταγράφεται σημαντική αύξηση στο ποσοστό των καπνιστών που δοκίμασαν το ηλεκτρονικό τσιγάρο (57% vs 21%).

Επίδραση ηλεκτρονικών τσιγάρων στο ποσοστό εμφάνισης καρκίνου

Την ίδια ώρα, τα ευρήματα της νέας επιστημονικής μελέτης του University College του Λονδίνου, αποκαλύπτουν ότι το άτμισμα μπορεί να έχει παρόμοια επίδραση με το κάπνισμα, τόσο στο ανθρώπινο DNA, όσο και στο ποσοστό εμφάνισης καρκίνου.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cancer Research και μελέτησε το DNA περισσότερων από 3.500 ατόμων.

Ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο καθηγητής Martin Widschwendter, δήλωσε ότι «το άτμισμα μπορεί να μην είναι τόσο ακίνδυνο όσο αρχικά πιστεύαμε».

«Ενώ η επικρατούσα επιστημονική άποψη είναι ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ασφαλέστερα από το κάπνισμα, δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι η χρήση τους είναι απολύτως ασφαλής και είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τους πιθανούς μακροπρόθεσμους κινδύνους και τις συνδέσεις τους με τον καρκίνο», πρόσθεσε η επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Chiara Herzog.

Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη μελέτη που συνδέει το άτμισμα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, με τους επιστήμονες να δηλώνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

Σύμφωνα με την ΑΑΕΚ, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα εκπέμπουν τοξικές καρβονυλικές ενώσεις, που παράγονται από τη θερμική αποσύνθεση των συστατικών του ηλεκτρονικού υγρού.

Τα ενεργά είδη οξυγόνου (reactive oxygen species), συμπεριλαμβανομένων των ελεύθερων ριζών, μπορούν να προέρχονται από φυσιολογικές βιολογικές διεργασίες, όπως και από εξωτερικές πηγές, όπως ο καπνός του τσιγάρου.

Σημειώνεται ότι τα ενεργά είδη οξυγόνου, προκαλούν οξειδωτικό στρες, το οποίο βλάπτει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, τον μεταβολισμό και μπορεί να εμπλέκονται στην ανάπτυξη διαφόρων καρδιαγγειακών, αναπνευστικών και νευροεκφυλιστικών διαταραχών, καθώς και του διαβήτη, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και ορισμένων τύπων καρκίνου.

Παράλληλα, όπως τονίζει η ΑΑΕΚ, το άτμισμα δεν αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο διακοπής του καπνίσματος αφού πολλά άτομα που ατμίζουν, συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τόσο παραδοσιακά τσιγάρα, όσο και ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Με βάση έρευνες, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι εάν ένας νέος ή νεαρός ενήλικας χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό τσιγάρο, διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να χρησιμοποιήσει παραδοσιακά τσιγάρα, ενώ μια μελέτη του 2019 αναφέρει ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που περιέχουν νικοτίνη, μπορεί να έχουν υψηλότερο δυναμικό εθισμού από τα συνήθη τσιγάρα μεταξύ των νεαρών ενηλίκων.

Επιπλέον, σύμφωνα με την ΑΑΕΚ, στοιχεία δείχνουν ότι τα προϊόντα ατμίσματος, γίνονται όλο και πιο ελκυστικά για τους μη καπνιστές, καθώς θεωρούνται ψευδώς μια πιο υγιεινή επιλογή, η οποία όμως, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από τη νικοτίνη και στη χρήση προϊόντων καπνού που καίγονται.

Η νικοτίνη προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο

Όπως τονίζεται, η νικοτίνη μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον εγκέφαλο, οι οποίες κάνουν τους ανθρώπους, ιδίως τους νέους, να επιθυμούν περισσότερη νικοτίνη.

Μέχρι περίπου την ηλικία των 25 ετών, ο εγκέφαλος εξακολουθεί να αναπτύσσεται και κάθε φορά που μια νέα συμπεριφορά ή δεξιότητα μαθαίνεται, δημιουργείται μια ισχυρότερη σύνδεση.

Ο εθισμός, τονίζει η Αρχή, είναι μια συμπεριφορά που μαθαίνεται, πράγμα που σημαίνει ότι οι νέοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτόν. Η νικοτίνη που καταναλώνεται κατά το άτμισμα, μπορεί επίσης να προετοιμάσει τον εγκέφαλο, ώστε να εθιστεί πιο εύκολα σε άλλα ναρκωτικά.

Τα συμπτώματα της εξάρτησης από τη νικοτίνη περιλαμβάνουν:

• Έντονη, σχεδόν ακατανίκητη επιθυμία για άτμισμα
• Συνέχιση του ατμίσματος ακόμη και αν πιστεύεται ότι είναι επιβλαβές
• Ευερεθιστότητα όταν δεν μπορεί κανείς να ατμίσει
• Συμπεριφορά που προκαλεί προβλήματα με την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο ή τη δουλειά
• Αδυναμία για κάποιον να σταματήσει το άτμισμα ακόμη και όταν προσπαθεί

Ανησυχίες ΠΟΥ

Ανησυχίες για το γεγονός ότι αυτά τα προϊόντα έχουν επιτραπεί στην ανοιχτή αγορά ως καταναλωτικά προϊόντα και διατίθενται σε νέους, εκφράζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Όπως σημειώνει σε έκθεσή του, ορισμένα από αυτά τα προϊόντα χρησιμοποιούν χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων ή έχουν κομψά σχέδια, με σκοπό να προσελκύσουν τη νεότερη γενιά.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Ακόμη και η σύντομη έκθεση σε περιεχόμενο ηλεκτρονικού τσιγάρου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνδέεται με μεγαλύτερη πρόθεση χρήσης αυτών των προϊόντων, καθώς και με πιο θετική στάση απέναντι στα ηλεκτρονικά τσιγάρα», σημειώνει ο ΠΟΥ.

Τέλος, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα έχουν επίσης συνδεθεί με έναν αριθμό σωματικών τραυματισμών, συμπεριλαμβανομένων εγκαυμάτων από εκρήξεις ή δυσλειτουργίες, όταν τα προϊόντα δεν πληρούν τα αναμενόμενα πρότυπα ή έχουν παραβιαστεί από τους χρήστες, ενώ η τυχαία έκθεση των παιδιών σε αυτές τις συσκευές, ενέχει σοβαρούς κινδύνους, καθώς ενδέχεται τα παιδιά να καταπιούν το δηλητηριώδες υγρό.

Της Μόνικας Μακρυγιάννη