Η Μαγνητική Τομογραφία δεν είναι πανάκεια

Του Δρος Ιπποκράτη Πούντου*

Έχει εντυπωθεί στην πεποίθηση του γενικού πληθυσμού ότι η μαγνητική τομογραφία (ΜRI), είναι η υπέρτατη εξέταση που θα επιλύσει κάθε απορία για οποιοδήποτε ορθοπαιδικό πρόβλημα. Ως αποτέλεσμα, μεγάλη μερίδα ασθενών επιζητά επίμονα από τους ιατρούς την παραπομπή για μαγνητική τομογραφία χωρίς να υφίστανται λόγοι να γίνει η εξέταση αυτή. Αρκετοί ιατροί χωρίς εξειδίκευση βασίζονται υπερβολικά στις διαγνωστικές εξετάσεις και ελάχιστα στην κλινική εικόνα και εξέταση του ασθενούς. Και στις δυο παραπάνω περιπτώσεις ελλοχεύουν κίνδυνοι για τον ασθενή και ζημιά για το Σύστημα Υγείας.

Αυτές οι απεικονιστικές εξετάσεις έχουν διαφοροποιήσεις στα επίπεδα ευαισθησίας (sensitivity) και ειδικότητας (specificity) για τις διάφορες παθήσεις. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δώσουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα, δηλαδή να αναγνωρίσουν ως πάσχοντες υγιή άτομα, ή ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα, δηλαδή να αναγνωρίσουν υγιή άτομα ως πάσχοντες. Η ΜRI έχει περιορισμούς. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά παραδείγματα από την βιβλιογραφία:

Σπονδυλική στήλη

Μόνο το 64% από υγιή άτομα έχουν φυσιολογικές ΜRIs ¹ ενώ το ποσοστό προβολής των μεσοσπονδυλίων δίσκων σε άτομα χωρίς πόνο ή άλλα συμπτώματα γνωρίζουμε ότι αυξάνεται με την ηλικία, με ποσοστό 37% για άτομα ηλικίας 20 χρόνων και 96% για άτομα ηλικίας 80 χρόνων.²

Ισχίο

Σε μελέτη μαραθωνοδρόμων που δεν είχαν συμπτώματα, η ΜRI έδειξε ευρήματα σε ποσοστό 90%.³  Σε αντίστοιχη μελέτη, βλάβες του επιχειλίου χόνδρου (labral tear) εντοπιστήκαν σε ποσοστό 52% σε υγιή άτομα.⁴

Γόνατο

Σε μια μελέτη 230 ατόμων χωρίς προβλήματα με τα γόνατα, η ΜRI ανάδειξε παθολογικά ευρήματα σε ποσοστό 96%.⁵ Αντίστοιχη μελέτη σε υγιή άτομα έδειξε ρήξη ή βλάβη των μηνίσκων σε ποσοστό 60%.⁶

Πόδι και Ποδοκνημική

Κατά παρόμοιο τρόπο, η ΜRI στο πόδι και την ποδοκνημική μπορεί να αναδείξει πληθώρα από παθολογικά ευρήματα σε ασυμπτωματικούς και χωρίς πόνο ασθενείς. Συγκεκριμένα, παθολογικά ευρήματα στον Αχίλλειο τένοντα σε ποσοστό 55%, 44% στον οπίσθιο κνημιαίο μυ και πάνω από 35% της περονιαίους μυες.⁷ Ακόμα και σε περιπτώσεις αρθρίτιδας στις μικρές αρθρώσεις του ποδιού, ο ιατρός Δρ Ιπποκράτης Πούντος, έδειξε σε μελέτη του ότι σε αυτές περιπτώσεις η ΜRI δεν δύναται να αναγνωρίσει με ακρίβεια την πηγή του προβλήματος και μπορεί να αναδείξει λανθασμένα γειτονικές αρθρώσεις ως παθολογικές.⁸    

Το άρθρο αυτό δεν έχει σε καμία περίπτωση σκοπό να μειώσει την αξία της Μαγνητικής Τομογραφίας, που αδιαμφησβήτητα είναι ένα εργαλείο αναγκαίο για την καθημερινή Ιατρική πρακτική. Πρέπει όμως να εκριζωθεί η πεποίθηση ότι η ΜRI αποτελεί πανάκεια για οποιαδήποτε πρόβλημα ορθοπαιδικής φύσεως. Χωρίς την αναγκαία εξειδίκευση του ιατρού, το εργαλείο αυτό έχει πολύ μικρή χρησιμότητα. Θα μπορούσε παραδείγματος χάριν, σε μη εξειδικευμένα χέρια, ασθενείς να οδηγηθούν σε επεμβάσεις που ουσιαστικά δεν χρειάζονται, βασιζόμενοι στα ευρήματα της ΜRI. Σε καμία περίπτωση ο ιατρός δεν θεραπεύει τη μαγνητική τομογραφία αλλά τον ασθενή, και θεωρείται γενικά προτιμότερο ο ιατρός να εξετάζει τον ασθενή, παρά να τον παραπέμπει άρδην για μαγνητικές. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ο Δρ Ιπποκράτης Πούντος είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής του Τμήματος Ποδοκνημικής & Άκρου Ποδός, στο Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο 

Βιβλιογραφία

• Brinjikji W., et al. Systematic Literature Review of Imaging Features of Spinal Degeneration in Asymptomatic Populations. AJNR Am J Neuroradiol. 2015 Apr; 36(4): 811–816.
• Jensen MC. Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain N Engl J Med. 1994 Jul 14;331(2):69-73.
• Horga LM, et al. Magnetic Resonance Imaging of the Hips of Runners Before and After Their First Marathon Run: Effect of Training for and Completing a Marathon. Orthop J Sports Med. 2021 Jul; 9(7): 23259671211010405.
• Silvis ML, et al. High prevalence of pelvic and hip MRI findings in asymptomatic collegiate and professional hockey players. Paper 8743.
• Horga LM, et al. Prevalence of abnormal findings in 230 knees of asymptomatic adults using 3.0 T MRI. Skeletal Radiol. 2020 Jul;49(7):1099-1107.
• Beattie KA., et al. Abnormalities identified in the knees of asymptomatic volunteers using peripheral magnetic resonance imaging. Osteoarthritis Cartilage. 2005 Mar;13(3):181-6.
• Gali MM., et aL. Examining the Relationship Between Pathologies of the Peroneal, Achilles, and Posterior Tibial Tendons: An MRI Review in an Asymptomatic Lateral Ankle Population. Foot Ankle Spec. 2014 Aug 1;7(4):277-285.
• Pountos I., et al.  Evaluation of the Diagnostic Value of SPECT/CT in Defining Foot and Ankle Pathologies. Foot Ankle Orthop. 2019 Oct; 4(4): 2473011419S00062.