Σύνοψη αποτελεσμάτων έρευνας ένωσης καταναλωτών

Η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής διεξήγαγε Παγκύπρια έρευνα καταναλωτικής συμπεριφοράς, σε συνεργασία με την εταιρεία CMRC - Cypronetwork Ltd. 

Στόχος της έρευνας ήταν η ανάλυση της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών στην Κύπρο, καθώς και η αξιολόγηση των μέτρων προστασίας των καταναλωτών από τις επιχειρήσεις και το κράτος.

Κάποια από τα κύρια ευρήματα της έρευνας αφορά την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών στην Κύπρο και τις προσδοκίες τους για διαφοροποίησή της στο μέλλον. 

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων εκφράζει ανησυχία για την οικονομική τους ευημερία, με αρκετούς να θεωρούν ότι η κατάσταση του νοικοκυριού τους έχει επιδεινωθεί το τελευταίο εξάμηνο. 

Τρία στα τέσσερα κυπριακά νοικοκυριά, δηλώνουν πως τα εισοδήματά τους το τελευταίο εξάμηνο έχουν παραμείνει τα ίδια, 15% δηλώνει ότι έχουν μειωθεί  ή μειωθεί πολύ και 16% ότι έχουν αυξηθεί. 

Ως προς τις αγορές των νοικοκυριών 6:10 εκτιμούν ότι παραμένουν στα ίδια επίπεδα, 1:5 ότι αυξήθηκαν και 1:4 ότι μειώθηκαν για τρίτη συνεχή χρονιά. 

Την ίδια ώρα το 90% των συμμετεχόντων στην έρευνα, εκφράζει την άποψη ότι οι τιμές των προϊόντων έχουν αυξηθεί, μόλις 2% ότι έχουν μειωθεί και 8% ότι έχουν παραμείνει οι ίδιες.
 
Σε μια τριτοδομημένη κοινωνία οδεύουν τα νοικοκυριά, με περίπου έναν στους τρεις να δηλώνει ότι περνάνε άνετα, 1:3 μόλις που τα καταφέρνει και 1:3 να αντιμετωπίζει λίγο ή πολύ πρόβλημα επιβίωσης. 

Η έρευνα αποκαλύπτει μια σαφή τάση διαφοροποίησης στις καταναλωτικές συνήθειες των Κυπρίων πολιτών. 

Καθώς οι τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών αυξάνονται, οι καταναλωτές αναγκάζονται να προσαρμόσουν τις αγορές τους, περιορίζοντας τα έξοδα ή αναζητώντας πιο οικονομικές επιλογές. 

Πολλοί δήλωσαν ότι έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους, με ιδιαίτερη έμφαση στις αγορές καθημερινών αγαθών και υπηρεσιών.

Σε ότι αφορά τους τομείς που έχουν εντοπίσει αύξηση των τιμών, 86% έδωσε ως απάντηση τα τρόφιμα και τα αγαθά πρώτης ανάγκης, 73% το ηλεκτρικό ρεύμα, 66% τα είδη ένδυσης και υπόδησης, 55% τον εξοπλισμό σπιτιού και το 53% τη διασκέδαση. 

Η μικρότερη αύξηση, σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα καταγράφηκε στους λογαριασμούς τηλεφώνων και τηλεόρασης (31%), τις σπουδές (38%), το νερό (40%) και τα φάρμακα (41%).
 
Σε ότι αφορά τον δανεισμό των νοικοκυριών από τις τράπεζες, 4:10 των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η οικογένεια τους έχει δάνειο σε τράπεζα, σε σύγκριση με 6:10 που δήλωσε ότι δεν έχει. 

Μεταξύ των νοικοκυριών με δάνεια 6:10 θεωρει το βάρος του δανείου αρκετό ή πολύ μεγάλο βάρος. 

Πάντως, από το σύνολο των ερωτηθέντων, το 30% θεωρεί την οικογένεια του υπερχρεωμένη. Αξίζει να σημειωθεί πως το 5% θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην αποπληρωμή των δανείων και 7% ότι μάλλον δεν θα μπορέσει.
 
Σε ότι αφορά τις προσδοκίες των κυπριακών νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση τους επόμενους δώδεκα μήνες, το 6:10 των ερωτηθέντων θεωρεί πως αυτή θα κυμανθεί στα ίδια επίπεδα, 1:4 ότι θα είναι χειρότερη και το 1:5, ότι θα είναι καλύτερη. 

Κληθέντες να καταθέσουν την άποψη τους για την οικονομική πορεία της χώρας το επόμενο εξάμηνο, το 43% δήλωσε πως θεωρεί ότι αυτή θα παραμείνει σταθερή, 35% ότι θα είναι καθοδική και 16% ότι θα είναι ανοδική. 

Αξίζει να σημειωθεί πως σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, τα νοικοκυριά εμφανίζονται ελαφρώς πιο αισιόδοξα, αφού για παράδειγμα το 2024  και το 2023, σχεδόν οι μισοί θεωρούσαν πως η πορεία της χώρας για το επόμενο εξάμηνο θα ήταν καθοδική, ενώ μόλις το 10% και το 8%, αντίστοιχα, θεωρούσαν ότι η πορεία θα ήταν ανοδική.
 
Στο ερώτημα ποια είναι τα πιο ανησυχητικά θέματα στην Κύπρο σήμερα, στην κορυφή της λίστας βρίσκονται οι αυξήσεις τιμών αγαθών και υπηρεσιών (63%), η διαφθορά (56%) ενώ την πρώτη τριάδα συμπληρώνει η φτώχεια και κοινωνική ανισότητα (48%). 

Ακολουθούν οι αυξήσεις των τιμών ενέργειας (41%), το έγκλημα και η βία (29%) και η υψηλή φορολογία (21%).
 
Σχετικά με τον βαθμό γνώσης των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτές, μόλις το 7% δηλώνει πως τα γνωρίζει πολύ ή πάρα πολύ. 

Το 31% των ερωτηθέντων δήλωσε πως γνωρίζει τα δικαιώματα του αρκετά, 46% ότι τα γνωρίζει λίγο και 12% ότι δεν τα γνωρίζει καθόλου. 

Στο ερώτημα εάν τους έχουν τύχει περιστατικά στα οποία θίγονται τα δικαιώματα τους ως καταναλωτές, ένας στους δέκα ερωτηθέντες, απάντησε καταφατικά, δίδοντας ως παράδειγμα περιπτώσεις κακής ποιότητας προϊόντων, προβλήματα με διαδικτυακές αγορές, διαφορετική τιμή στο ταμείο και το ράφι, ελλαττωματικά προϊόντα, ψευδής διαφήμιση και περιπτώσεις που δεν έγινε αλλαγή προϊόντος εντός εύλογου χρόνου.
 
Η έρευνα αξιολόγησε επίσης τα μέτρα προστασίας των καταναλωτών που εφαρμόζει το κράτος, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις χειρίζονται τα καταναλωτικά δικαιώματα.

Από την έρευνα διαπιστώνεται για ακόμη μια φορά, η ελλιπής ενημέρωση των καταναλωτών, για τις υπηρεσίες, φορείς ή ενώσεις, που μπορούν να απευθυνθούν, όταν αντιμετωπίζουν ζητήματα που άπτονται των δικαιωμάτων τους. 

Ειδικότερα, μόλις ένας στους τέσσερις γνωρίζει το Σύστημα Rapex και μόλις τρεις στους δέκα την ύπαρξη του φορέα εξώδικης επίλυσης διαφορών χρηματοοικονομικής φύσης και τον φορέα εξώδικης επίλυσης καταναλωτικών διαφορών. 

Στην έρευνα, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν την αντιμετώπιση που έχει το κράτος έναντι στον πολίτη, απ΄ όπου προκύπτει πως μόλις ένας στους τέσσερις αξιολογεί θετικά την Κυβέρνηση σε θέματα διαφάνειας, ένας στους πέντε στο ζήτημα της ανταπόκρισης των κρατικών υπηρεσιών κατά τη τηλεφωνική επικοινωνία, ένας στους τρεις στην ίση μεταχείριση μεταξύ των πολιτών και περίπου ίδιος αριθμός θεωρεί ότι υπάρχει ισονομία μεταξύ των πολιτών. 

Επιπλέον πέραν των μισών ερωτηθέντων θεωρούν πως δεν είναι καθόλου εύκολο να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους ως Κύπριοι πολίτες, ενώ κάπως εύκολο το θεωρεί 1:3 ερωτηθέντες. 

Στο ερώτημα που διοχετεύονται τα σημαντικότερα ποσά από το οικογενειακό εισόδημα ένας στους δύο ερωτηθέντες δήλωσε στη συντήρηση του σπιτιού και στην καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ λιγότερες απαντήσεις έλαβαν τα σχολεία και τα φροντιστήρια των παιδιών, η αποταμίευση, τα ταξίδια, η διασκέδαση και κάποια μεγάλη αγορά, όπως το αυτοκίνητο ή το εξοχικό.
 
Τέλος οι συμμετέχοντας στην έρευνα, κλήθηκαν να καθορίσουν τον βαθμό σημαντικότητας, συγκεκριμένων θεματικών για την καθημερινότητα, με τους οκτώ στους δέκα, να βάζουν στην κορυφή των επιλογών τους, την καλύτερη ποιότητα ζωής, επτά στους δέκα τον διαθέσιμο προσωπικό χρόνο, έξι στους δέκα την επαγγελματική σταδιοδρομία και την αποταμίευση. 

Ως λιγότερο σημαντικές θεματικές, οι ερωτηθέντες θεωρούν, σχεδόν οι μισοί- τις επενδύσεις, ενώ ακολουθεί ο προγραμματισμός για την αγορά κατοικίας και κάποιο άλλο μεγάλο έξοδο. 

Ταυτότητα έρευνας 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η έρευνα βασίστηκε σε 1000 προσωπικές και τηλεφωνικές συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2025 και απευθύνθηκε σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18 ετών και άνω, με αντιπροσωπευτική κατανομή ως προς την επαρχία και την περιοχή διαμονής (αστική και αγροτική).