Συνεργασία Τμ. Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ και της Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ
25 Απριλίου 2024, 08:36
- Στο πλαίσιο του2oυ Συνεδρίου Ιατροδικαστικής – Ψυχιατροδικαστικής στην Ελλάδα
Με στόχο να προσεγγιστούν επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία και συχνά προβληματίζουν ως προς τον τρόπο διαχείρισής τους, πραγματοποιήθηκε από τις 12 έως τις 14 Απριλίου 2024, στη Θεσσαλονίκη, το 2o Συνέδριο Ιατροδικαστικής – Ψυχιατροδικαστικής.
Στο επιστημονικό πρόγραμμα του συνεδρίου έλαβαν μέρος διακεκριμένοι επαγγελματίες υγείας πολλαπλών ειδικοτήτων, καθώς επίσης και νομικοί, δικαστικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, μέλη των σωμάτων ασφαλείας.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ και της Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, παρουσιάστηκαν από τη Δρα Μαρία Καρανικόλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ, ερευνητικά αποτελέσματα σχετικά με τους παράγοντες ακούσιας ψυχιατρικής νοσηλείας ενηλίκων στην Ελλάδα.
Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης, που αφορούσε δεδομένα της πενταετίας 2018-2022, φάνηκε ότι τα άτομα με ιστορικό τουλάχιστον μίας νοσηλείας για φροντίδα ψυχικής υγείας είχαν περίπου 8πλάσιες πιθανότητες για μελλοντική ακούσια νοσηλεία για ψυχιατρική φροντίδα, ενώ τα άτομα με ψυχωτικά συμπτώματα (ακουστικές ψευδαισθήσεις, επιθετική και αποδιοργανωμένη συμπεριφορά) είχαν περίπου 15πλάσια πιθανότητα για ακούσια νοσηλεία για φροντίδα ψυχικής υγείας, συγκριτικά με τα άτομα που είχαν καταθλιπτικά συμπτώματα και συμπτώματα συμπεριφοράς αυτοκτονίας.
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι η λειτουργία κοινοτικών μονάδων έγκαιρης παρέμβασης στα πρωτοεμφανιζόμενα συμπτώματα ψύχωσης είναι ακρογωνιαίος λίθος σε ένα σύστημα υπηρεσιών υγείας. Ειδικότερα, τέτοιες μονάδες είναι απαραίτητο να υπάρχουν και να ενισχύεται η λειτουργία τους, μιας και φαίνεται ξεκάθαρα ότι η ψυχωτική συμπτωματολογία είναι ο βασικός παράγοντας ακούσιας νοσηλείας, μίας ιδιαίτερα τραυματικής εμπειρίας για τα άτομα και τις οικογένειές τους, αλλά και για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Επίσης, τα δεδομένα αυτά δείχνουν, επιπλέον, ότι τα άτομα που παραπέμπονται στις μονάδες έγκαιρης παρέμβασης στην ψύχωση μετά την πρώτη νοσηλεία τους θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα ως προς την εφαρμογή παρεμβάσεων, ώστε να μεγιστοποιηθεί το διάστημα μέχρι την επόμενη υποτροπή, ή και να αποφευχθεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, τυχόν επόμενη νοσηλεία.
Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα λειτουργούν 8 μονάδες έγκαιρης παρέμβασης σε άτομα με συμπτώματα ψύχωσης. Πρόκειται για εξειδικευμένες κοινοτικές δομές, οι οποίες λειτουργούν σε συνεργασία με τριτοβάθμια νοσοκομείο, και στελεχώνονται από εξειδικευμένο διεπιστημονικό προσωπικό. Η λειτουργία των μονάδων αυτών επίσημα ξεκίνησε την άνοιξη του 2023, και απευθύνεται σε άτομα ηλικίας 17έως 40 ετών, και στις οικογένειές τους. Τα άτομα στα οποία παρέχεται φροντίδα παραπέμπονται στις μονάδες μετά την πρώτη νοσηλεία τους λόγω ψυχωτικής συμπτωματολογίας (πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο), ή από τα ΤΑΕΠ με πρωτοεμφανιζόμενα ψυχωτικά συμπτώματα για διερεύνηση, ή και από κοινωνικές υπηρεσίες Δήμων και σχετικών φορέων (π.χ σχολεία, εκκλησία, κτλ).
Στην παρούσα φάση, σε πλήρη λειτουργία είναι 3 μονάδες στην Αθήνα, μία στη Θεσσαλονίκη και μία στα Ιωάννινα, ενώ η λειτουργία των μονάδων της Κρήτης, της Τρίπολης, της Ρόδου είναι υπό εξέλιξη.
Διευκρινίζεται ότι οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας στην Κύπρο δεν διαθέτουν ανάλογες, εξειδικευμένες δομές αντιμετώπισης του πρώτου ψυχωτικού επεισοδίου στην κοινότητα, τη στιγμή μάλιστα που δεδομένα για τις ακούσιες νοσηλείες στην Κυπριακή Δημοκρατία δείχνουν ότι σχεδόν τα μισά άτομα που νοσηλεύονται ακούσια στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθαλάσσας έχουν νοσηλευτεί ξανά ακουσίως για ψυχιατρική φροντίδα (Kaikoushi et al. 2021).
Μάλιστα, τα ίδια δεδομένα δείχνουν ότι από τα άτομα που νοσηλεύονται πρώτη φορά ακουσίως, περίπου 1 στα 3 αναφέρει ότι δεν είχε λάβει ποτέ φροντίδα ψυχικής υγείας, και επομένως η νοσηλεία τους στο νοσοκομείο Αθαλάσσας ήταν η πρώτη επαφή με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας (Kaikoushi et al. 2021). Τα δεδομένα αυτά υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα παρεμβάσεων πρόληψης στην κοινότητα, αναφορικά με το πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο.
Τα ανωτέρω αναμένεται να ληφθούν υπόψη κατά τη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής για την ψυχική υγεία, μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Υπουργείο Υγείας, και για την οποία αναμένεται να ζητηθεί η συμβολή των Σχολών Επιστημών Υγείας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
