Οι επιγενετικές αλλαγές της παχυσαρκίας διατηρούνται ακόμη και 2 χρόνια μετά το αδυνάτισμα

Η παχυσαρκία εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και σχεδόν αναπόφευκτα οδηγεί σε μεταβολικές ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύθμιση της ινσουλίνης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η αποτελεσματική απώλεια βάρους, είτε μέσω της διατροφής, των αλλαγών στον τρόπο ζωής, των φαρμάκων, της χειρουργικής επέμβασης ή ενός συνδυασμού αυτών των προσεγγίσεων, είναι κρίσιμη για τη διαχείριση της παχυσαρκίας. Ωστόσο, μια επαναλαμβανόμενη πρόκληση στη θεραπεία της παχυσαρκίας, είναι το φαινόμενο «γιο-γιο», δηλαδή η ανάκτηση βάρους μετά την αρχική απώλεια. Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature, μία ομάδα επιστημόνων εξέτασε πώς ο λιπώδης ιστός, και ειδικά τα λιποκύτταρα, διατηρεί τις μεταγραφικές αλλαγές ακόμη και μετά από σημαντική απώλεια βάρους, οδηγώντας δυνητικά σε προδιάθεση για ανάκτηση βάρους.

Συνέλεξαν βιοψίες υποδόριου λιπώδους ιστού, που είναι ένας εξειδικευμένος τύπος λιπώδους ιστού στην περιτοναϊκή κοιλότητα, από άτομα με παχυσαρκία, τόσο πριν, όσο και 2 χρόνια μετά την απώλεια βάρους. Για να διασφαλίσουν αξιόπιστες συγκρίσεις, συμπεριέλαβαν επίσης βιοψίες των ίδιων ιστών από άτομα υγιούς βάρους. Αυτά τα δείγματα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία , χρησιμοποιώντας αλληλουχία RNA μονού πυρήνα (snRNA-seq) για να συλλάβουν μοτίβα γονιδιακής έκφρασης σε χιλιάδες κύτταρα, τα οποίθα αναλύθηκαν για τον εντοπισμό κυτταρικών μεταγραφικών αλλαγών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι λιπώδεις ιστοί, τόσο από ανθρώπους, όσο και από ποντίκια, διατηρούν σημαντικές μεταγραφικές και επιγενετικές αλλαγές μετά από σημαντική απώλεια βάρους. Δείγματα ανθρώπινου λιπώδους ιστού που συλλέχθηκαν πριν και 2 χρόνια μετά την επέμβαση απώλειας βάρους, επέδειξαν μόνιμες αλλαγές στα προφίλ γονιδιακής έκφρασης, ιδιαίτερα στα λιποκύτταρα. Αυτές οι τροποποιήσεις περιελάμβαναν αλλαγές στη γονιδιακή δραστηριότητα που σχετίζονται με μεταβολικές διεργασίες, φλεγμονή και κυτταρική σηματοδότηση.

Επιπλέον, το επιγενετικό προφίλ του μοντέλου ποντικού, αποκάλυψε ότι τα λιποκύτταρα διατηρούσαν δείκτες που έδειχναν προηγούμενη έκθεση σε ένα παχυσαρκικό περιβάλλον. Αυτοί οι δείκτες παρέμειναν ακόμη και μετά τη μείωση του βάρους, υποδηλώνοντας την ανάπτυξη μιας επιγενετικής «μνήμης» που επηρεάζει τις κυτταρικές αποκρίσεις.

Ακόμη, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι τροποποιήσεις ιστόνης, οι οποίες είναι βασικοί επιγενετικοί ρυθμιστές της γονιδιακής δραστηριότητας, διατηρήθηκαν σε πρώην παχύσαρκα ποντίκια. Αυτή η επιγενετική μνήμη προδιέθετε τα κύτταρα σε ενισχυμένη απόκριση κατά την επανέκθεση σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, οδηγώντας σε επιταχυνόμενη ανάκτηση βάρους σε σύγκριση με ποντίκια χωρίς ιστορικό παχυσαρκίας.

Επιπρόσθετα, η μελέτη έδειξε επίσης ότι αυτές οι αλλαγές συνέβησαν κυρίως στα λιποκύτταρα, αλλά παρατηρήθηκαν επίσης και σε άλλους τύπους κυττάρων εντός του λιπώδους ιστού, υποδηλώνοντας μια ευρεία επίδραση σε επίπεδο ιστού. Αυτά τα ευρήματα υπογράμμισαν τον ρόλο των διαρκών επιγενετικών σημαδιών στην παχυσαρκία και τόνισαν πώς θα μπορούσαν να προδιαθέσουν τα άτομα να ξαναπάρουν βάρος ακόμα και μετά από επιτυχημένες παρεμβάσεις απώλειας βάρους.

Συνοψίζοντας, οι κυτταρικές και επιγενετικές αλλαγές από την παχυσαρκία, μπορεί να προδιαθέτουν τα άτομα να ανακτήσουν βάρος λόγω της διατήρησης της μνήμης στα λιποκύτταρα. Η αναγνώριση αυτών των επίμονων αλλαγών, θα μπορούσε να ενημερώσει τις μελλοντικές θεραπείες που στοχεύουν στην κυτταρική μνήμη της παχυσαρκίας. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Διαταράσσοντας αυτή τη μνήμη, μπορεί να είναι δυνατό να ενισχυθεί η μακροπρόθεσμη επιτυχία των παρεμβάσεων απώλειας βάρους και να βελτιωθούν τα αποτελέσματα της μεταβολικής υγείας για τα άτομα με παχυσαρκία.