Μακρύς ο δρόμος Κύπρου για την καταπολέμηση της ομοφοβίας

Θετικά βήματα προς την καταπολέμηση της ομοφοβίας έχει κάνει η Κύπρος σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, ωστόσο χρειάζονται να γίνουν περαιτέρω προσπάθειες για να βελτιωθεί η νομική και πολιτική κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, αμφισέξουαλ, τρανς και ιντερσέξουαλ (ΛΟΑΤΙ) ατόμων.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της ομοφοβίας, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 17 Μαΐου, η οργάνωση ILGA Europe προχώρησε σε ετήσια επισκόπηση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Ευρώπη, κατά την περίοδο Ιανουαρίου έως Δεκεμβρίου 2022, η οποία δείχνει ότι η Κύπρος κατέχει την 29^η θέση ανάμεσα στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης όσον αφορά τις πρακτικές που πέτυχε για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ.

Περιστατικά ομοφοβίας στην Κύπρο

Σύμφωνα με την ετήσια επισκόπηση, στην Κύπρο ένας άνδρας διέκοψε μια εκδήλωση για τον εορτασμό των οικογενειών ΛΟΑΤΙ το Σεπτέμβριο 2022 και μοίρασε φυλλάδια που έλεγαν «Ναι στην παραδοσιακή οικογένεια» και «Όχι στην ανώμαλη νέα τάξη».

Επίσης, τον Απρίλιο 2022, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων  τόνισε ότι οι αστυνομικοί θα πρέπει να εκπαιδεύονται σε θέματα LGBTI+, ώστε η αστυνομία να μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα σε εγκλήματα μίσους. 

Ακόμη, το Σεπτέμβριο 2022, ένα γκέι ζευγάρι πετάχτηκε έξω από ένα μπαρ στη Λεμεσό επειδή φιλήθηκαν και τον ίδιο μήνα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Accept - LGBTI Cyprus δέχθηκαν επίθεση ενώ έστηναν μια εκδήλωση Pride σε πάρκο σκύλων στη Λευκωσία. Σημειώνεται ότι ο δράστης έσπρωξε έναν ακτιβιστή, γκρέμισε το πανό του και αποκάλεσε τα ΛΟΑΤΙ άτομα «ανώμαλα» και «απειλή» για τα παιδιά που έπαιζαν στο πάρκο.

Ευλογιά των πιθήκων «ασθένεια των ομοφυλόφιλων»

Η εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων χαρακτηρίστηκε ως «ασθένεια των ομοφυλοφίλων» στα μέσα ενημέρωσης, την οποία το Υπουργείο Υγείας και η κοινωνία των πολιτών καταδίκασαν ως άκρως στιγματιστικό και λανθασμένο στην πραγματικότητα.

Κατόπιν αυτού, τον Αύγουστο του 2022, το Υπουργείο Υγείας συναντήθηκε με όλες τις ομάδες υποστήριξης LGBTQI+ και HIV για να συζητήσουν το πρωτόκολλο που είχε εκδοθεί προηγουμένως και τις σωστές διαδικασίες επικοινωνίας.

Δεν εφαρμόζεται σε όλα τα σχολεία η πολιτική κατά των προκαταλήψεων 

Σημειώνεται ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν σημείωσε καμία απτή πρόοδο στη δημιουργία προγραμμάτων για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού κατά των ΛΟΑΤΙ, παρά τον θάνατο ενός μαθητή το 2021, ενώ περιστατικά εκφοβισμού αναφέρθηκαν και φέτος σε ΜΚΟ. 

Η Accept - LGBTI Cyprus συναντήθηκε με τον Υπουργό Παιδείας, την Επίτροπο Διοικήσεως, την Επίτροπο για τα Δικαιώματα του Παιδιού και μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Παγκύπριας Οργάνωσης Ελλήνων Εκπαιδευτικών (Π.Ο.Ε.Δ.), ζητώντας την παγκύπρια εφαρμογή του «Κώδικα Συμπεριφοράς κατά της Προκατάληψης στα Σχολεία και τον «Οδηγό χειρισμού και καταγραφής περιστατικών προκατάληψης». 

Η Accept ζήτησε επίσης τη συμπερίληψη των θεμάτων Σεξουαλικoύ Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου στο πρόγραμμα σπουδών και την κατάρτιση για τους δασκάλους και το σχολικό προσωπικό. 

Τον Ιούλιο του 2022, ο υπουργός Παιδείας απάντησε γραπτώς σε ερώτημα του βουλευτή Γιώργου Κουκουμά, λέγοντας ότι ενώ η εφαρμογή της πολιτικής κατά των προκαταλήψεων του Υπουργείου είναι υποχρεωτική, μόνο 31 από τα 480 σχολεία στην Κυπριακή Δημοκρατία το έχουν κάνει.

Βήματα προόδου – Νομική αναγνώριση φύλου

Όσον αφορά τα βήματα προόδου που έκανε η Κύπρος κατά της ομοφοβίας, ως μέρος της δέσμευσης της Κύπρου στην εθελοντική υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή της Σύστασης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CoE) CM/Rec(2010)5, δημοσιεύθηκε μια εθνική έκθεση για τη νομική αναγνώριση φύλου. 

Προστίθεται ότι το Σεπτέμβριο του 2022, η υπουργός Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι το νομοσχέδιο για την αναγνώριση φύλου εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και υποβλήθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων για συζήτηση και ψήφιση. Το νομοσχέδιο θεσπίζει ένα μοντέλο που βασίζεται στην αυτοδιάθεση για τα άτομα άνω των 18 ετών. 

Σημειώνεται ότι τα άτομα ηλικίας 16-17 ετών θα πρέπει να υποβληθούν σε μια πιο περίπλοκη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει τη γονική συναίνεση, μια δικαστική απόφαση και την έγκριση μιας επιτροπής για να επιβεβαιώσει ότι το παιδί κατανοεί συνέπειες του αιτήματός τους. Το νομικό δικαίωμα αναγνώρισης φύλου θα παρέμενε απρόσιτο για άτομα κάτω των 16 ετών. 

Η Νομική Επιτροπή της Βουλής πραγματοποίησε την πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου το Νοέμβριο και παρουσιάστηκε από την Υπουργό Δικαιοσύνης.

Εκπαιδευτικές συνεδρίες στην Αστυνομία 

Τον Απρίλιο του 2022, πραγματοποιήθηκε διήμερη εκπαίδευση LGBTQI+ στις Κεντρικές Φυλακές Κύπρου για νεοσύλλεκτους δεσμοφύλακες. 

Σημειώνεται ότι μετά από καταγγελίες για παρενόχληση κατά των LGBTI από την αστυνομία, η Επίτροπος Διοικήσεως ζήτησε υποχρεωτική εκπαίδευση για όλους τους αστυνομικούς. 

Τον Οκτώβριο 2022, πραγματοποιήθηκαν δύο εκπαιδευτικές συνεδρίες LGBTQI+ στην Αστυνομική Ακαδημία Κύπρου, για νεοσύλλεκτους και υφιστάμενους αστυνομικούς.

Πορείες Pride

Όπως αναφέρεται, στις 18 Ιουνίου 2022, δύο πορείες Pride πραγματοποιήθηκαν στη Λευκωσία με το σύνθημα «United by Pride», φέρνοντας κοντά ανθρώπους από όλο το νησί. 

Το Cyprus Pride 2022 πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2022 στη Λευκωσία και συμμετείχαν 4.000 άτομα. Για πρώτη φορά η εκδήλωση υποστηρίχθηκε οικονομικά από αρκετές εταιρείες. 

Η Accept - LGBTI Cyprus, η Queer Collective Cy και η Queer Cyprus Association συμμετείχαν στο πρώτο φεστιβάλ ουράνιου τόξου του Πανεπιστημίου Κύπρου στις 21 Σεπτεμβρίου.

Ποινικοποίηση «θεραπειών μεταστροφής»

Σημειώνεται ότι η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών συζήτησε πρόταση που κατέθεσε το  ΑΚΕΛ τον Μάρτιο, τον Ιούνιο και το Νοέμβριο του 2022, για την απαγόρευση των λεγόμενων LGBTQI+ «θεραπείες μετατροπής». 

Η πρόταση, χαιρετίστηκε από όλα τα κόμματα, εκτός από το  ΕΛΑΜ.

Η πρόταση νόμου ποινικοποιεί τη διαδικασία από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών υγείας και των ιερέων, ενώ τώρα αναμένεται να ψηφιστεί στην Ολομέλεια της Βουλής εντός του 2023.

Η τράπεζα αίματος δημοσίευσε τα νέα της κριτήρια καταλληλότητας τον Απρίλιο, αλλάζοντας την περίοδο αποχής των 12 μηνών και επιτρέποντας στους ομοφυλόφιλους άνδρες να δωρίσουν εάν είχαν «ελεγχόμενη» σεξουαλική ζωή τους τελευταίους έξι μήνες. Ο περιορισμός προκάλεσε δημόσια αναταραχή, ιδιαίτερα καθώς το Υπουργείο Υγείας δημοσίευσε μια επείγουσα έκκληση για δωρεές λίγο πριν. Ο περιορισμός που εισάγει διακρίσεις αφαιρέθηκε λίγες μέρες αργότερα.

Αναφέρεται ότι τα τρανς άτομα συνέχισαν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβασή τους στην ορμονική θεραπεία. Μερικοί μοιράστηκαν επίσης ότι οι ενδοκρινολόγοι τους δεν ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν στην προσαρμογή της δοσολογίας τους και ως συνέπεια πάλευαν με την κατάθλιψη.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Συστάσεις για βελτίωση νομικής και πολιτικής κατάστασης  των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Κύπρο

Η ILGA-Europe στην έκθεση της συνιστά τη θέσπιση νομοθεσίας που επιτρέπει στα ομόφυλα ζευγάρια να έχουν πρόσβαση στην κοινή υιοθεσία και στην υιοθεσία από δεύτερο γονέα και τη λήψη νομικών μέτρων για τη διασφάλιση της ισότητας του γάμου. 

Συνιστά, επίσης, την υιοθέτηση ενός δίκαιου, διαφανούς νομικού πλαισίου βασισμένου σε διοικητικά μέτρα για τη νομική αναγνώριση του φύλου που βασίζεται σε μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις (όπως στείρωση, GID/ιατρική διάγνωση ή χειρουργική/ιατρική παρέμβαση).

Της Ουρανίας Στυλιανού