ΙΚ: Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα οι συγκεντρώσεις αεριών θερμοκηπίου στην Κύπρο
11 Μαρτίου 2025, 14:29
Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα έχουν φτάσει οι συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου στην Κύπρο, σύμφωνα με τα ευρήματα των 5 πρώτων χρόνων συνεχούς παρακολούθησης διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και μεθανίου (CH₄), από το Κέντρο Αριστείας για την Κλιματική και Ατμοσφαιρική Έρευνα (CARE-C) του Ινστιτούτου Κύπρου.
Τα αέρια θερμοκηπίου είναι ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή.
Οι μακροχρόνιες μετρήσεις εκπομπών αεριών θερμοκηπίου είναι απαραίτητες για την ανεξάρτητη παρακολούθηση τους και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας στρατηγικών για τη μείωσή τους, στο πλαίσιο παγκόσμιων προσπαθειών για αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Αυτό είναι πρώτιστης σημασίας για την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής (ΑΜΜΑ), η οποία έχει αναγνωριστεί ως παγκόσμιο «επίκεντρο» κλιματικής αλλαγής, καθώς είναι πιο ευάλωτη στις επιπτώσεις της από άλλες περιοχές του πλανήτη.
Τα αέρια θερμοκηπίου λειτουργούν σαν μια φυσική αόρατη «κουβέρτα» που παγιδεύει τη θερμότητα, διατηρώντας το μέσο όρο θερμοκρασίας της Γης στους 15°C.
Ωστόσο, οι υπερβολικά υψηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από ανθρωπογενείς παράγοντες, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων, η γεωργία, και οι βιομηχανικές δραστηριότητες διαταράσσουν αυτή την ισορροπία.
Αυτό προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη με αλυσιδωτές επιπτώσεις, όπως την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας της Γης, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την καταστροφή πολλών οικοσυστημάτων και κατά προέκταση, τη σημαντική υποβάθμιση κατοικημένων περιοχών του πλανήτη.
Μέχρι πρόσφατα, οι ακριβείς μετρήσεις αερίων θερμοκηπίου στην περιοχή ΑΜΜΑ ήταν περιορισμένες, δημιουργώντας σημαντικά κενά στην παρακολούθηση τους.
Το Κέντρο Αριστείας για την Κλιματική και Ατμοσφαιρική Έρευνα (CARE-C) του Ινστιτούτου Κύπρου, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Κλιματικών και Περιβαλλοντικών Επιστημών (LSCE) στη Γαλλία και το Πανεπιστήμιο της Βρέμης στη Γερμανία, άρχισαν ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα παρακολούθησης των εκπομπών των κυριότερων αερίων θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και του μεθανίου (CH₄).
Τα δεδομένα από την ερευνητική δραστηριότητα για μια πενταετή περίοδο μετρήσεων, αποκαλύπτουν ότι οι συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου στην Κύπρο έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο.
Ενδεικτικά, η συγκεντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην Ίνεια (στην Πάφο) τον Ιανουάριο του 2025 για πρώτη φορά ξεπερασε τα 430 ppm.
Οι συγκεντρώσεις αυτές αντικατοπτρίζουν τη γεωγραφική θέση της Κύπρου, η οποία επηρεάζεται από αέριες μάζες, επιβαρυμένες με ρύπους, προερχόμενες από την Ευρώπη.
Μέσω αυτών των δεδομένων οι ερευνητές μπορούν να αξιολογήσουν τις πηγές προέλευσης των συγκεντρώσεων αερίων θερμοκηπίου, καθώς και τους μηχανισμούς απομάκρυνσης τους από την ατμόσφαιρα.
Η αύξηση των αερίων θερμοκηπίου επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή και τις ήδη δυσμενείς επιπτώσεις της στα οικοσυστήματα, τις καιρικές συνθήκες και την κοινωνία.
Σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ Χημείας στην Γερμανία και το Ινστιτούτο Κύπρου, περίπου 1.6 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο, λόγω ακραίων θερμοκρασιών.
Μέχρι το τέλος του αιώνα, η κλιματική αλλαγή και η ατμοσφαιρική ρύπανση ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο έως και 30 εκατομμύρια ζωές ετησίως.
Καθώς οι συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται, η μακροχρόνια παρακολούθηση τους είναι απαραίτητη για την κατανόηση των πηγών τους, και για την εφαρμογή και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας πολιτικών για την μείωσης τους.
Μέσω της δημιουργίας προηγμένων υποδομών ακριβών μετρήσεων αερίων θερμοκηπίου, το Ινστιτούτο Κύπρου στοχεύει στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης για την Κύπρο, και την ευρύτερη περιοχή της ΑΜΜΑ.
