Ψυχοεκπαίδευση για συμμετοχή ασθενή και οικογένειας στη θεραπεία

21 Νοεμβρίου 2019, 05:30

Ο όρος ψυχοεκπαίδευση εμφανίστηκε στη βιβλιογραφία στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Οι ψυχοεκπαιδευτές κυμαίνονται από την παθητική παροχή πληροφοριών μέσω φυλλαδίων, e-mail ή σχετικών δικτυακών τόπων μέχρι ομαδική ψυχοθεραπεία από εκπαιδευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Η ψυχοεκπαίδευση δεν είναι απλά ενημέρωση αλλά μια θεραπευτική παρέμβαση. Μπορεί να είναι μια μη φαρμακευτική θεραπεία, η οποία αποδέχεται την αξία των φαρμάκων και παρέχει με συστηματικό και διδακτικό τρόπο ενημέρωση σχετικά με την ασθένεια.

Τρεις θεωρούνται οι βασικές συνιστώσες της ψυχοεκπαίδευσης: Η ενημέρωση, η εκπαίδευση σε δεξιότητες και η υποστήριξη.

Η ψυχοεκπαίδευση στηρίζεται στις αρχές της ψυχοεκπαιδευτικής προσέγγισης, βασική φιλοσοφική αρχή της οποίας αποτελεί το αξίωμα του δικαιώματος στη γνώση. Όλοι οι ασθενείς έχουν δικαίωμα στην υπεύθυνη ενημέρωση για τη νόσο τους. Η γνώση είναι δύναμη, είναι ο δρόμος για την ουσιαστική αποδοχή και επομένως αντιμετώπιση της νόσου.

Στον ασθενή δίνεται βοήθεια, στην οικογένεια η κατανόησης της λογικής που κρύβεται πίσω από τη θεραπεία, ώστε να διευκολυνθεί η κατανόηση της διαταραχής και η αποδοχή της φαρμακευτικής αγωγής.

Όπως εξηγεί η Δρ Μαρίνα Οικονόμου, καθηγήτρια Ψυχιατρικής, "θα έλεγα ότι ειδικά για την ψυχική διαταραχή και μάλιστα την σοβαρή και χρόνια, αυτή δηλαδή που συνοδεύεται από στερεότυπα, μυθοπλασίες και προκαταλήψεις οι στόχοι των ψυχοεκπαιδευτικών παρεμβάσεων περιλαμβάνουν τα εξής στοιχεία: Διευκόλυνση της κατανόησης της ψυχικής διαταραχής, αποκάλυψη και διόρθωση των παρανοήσεων γύρω από την ψυχική νόσο, μετάδοση γνώσεων για τις αιτίες, τη θεραπεία, την πορεία και την πρόγνωση της νόσου, μείωση των μη ρεαλιστικών προσδοκιών, ειδικά από την πλευρά της οικογένειας για πλήρη θεραπεία και γρήγορη επάνοδο στο προνοσηρό επίπεδο λειτουργικότητας του ασθενή, επίτευξη «συμμόρφωσης» στη φαρμακευτική αγωγή και συνεργασία στη γενικότερη θεραπεία και ενίσχυση της αυτο – αντιμετώπισης, να βοηθηθεί δηλαδή ο άρρωστος και η οικογένεια να αποκτήσουν ενεργητικό ρόλο στη θεραπεία και στη γενικότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της νόσου".

Η καθηγήτρια αναφέρει ότι η αποτελεσματικότητα της ψυχοεκπαίδευσης στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και όχι στην ετεροβαρή σχέση εξουσίας ιατρού – ασθενή ή θεραπευτή- θεραπευόμενου. Ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία, σέβεται τις επιλογές τους και προάγει τη συμμετοχή των οικογενειών στη θεραπευτική διαδικασία φέρνοντας έτσι την οικογένεια στο προσκήνιο.