Πυρκαγιά: Αγνοούνται ευθύνες και συντονισμός

Αποτέλεσμα λανθασμένων χειρισμών και ολιγωρίας ήταν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των εκπροσώπων των πληγεισών περιοχών, οι διαστάσεις που έλαβε η φωτιά, καθώς παρατηρήθηκε  καθυστέρηση στην επέμβαση των πτητικών μέσων και σε κάποιες περιπτώσεις των πυροσβεστικών οχημάτων για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στην έναρξη της, αλλά και στον περιορισμό της στην συνέχεια. Παράλληλα, τα πολλά ανοιχτά μέτωπα σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες, συνέβαλαν στο να οδηγηθεί η πυρκαγιά σε ανεξέλεγκτη εξάπλωση.

Η κάθε αρμόδια αρχή, δηλαδή Πυροσβεστική, Αστυνομία, τμήμα Δασών και Πολιτική Άμυνας που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή κατά την διάρκεια της καταστροφικής πυρκαγιάς, τόνισαν στις εκθέσεις τους ότι ακολούθησαν τα επιχειρησιακά σχέδια τους και με βάση τις αναφορές τους, φαίνεται να πολέμησαν με όλες τους τις δυνάμεις την πύρινη λαίλαπα, ενώ κατέβαλαν υπερπροσπάθεια για να εκκενώσουν τις περιοχές από τις διαδρομές της φωτιάς, κλείνοντας δρόμους και δίδοντας κατεύθυνση στο εγκλωβισμένους πολίτες.

Κοινοτάρχες επίσης φαίνεται ότι ανέλαβαν πρωτοβουλία και πήραν πάνω τους επιχειρήσεις   εκκένωσης των κοινοτήτων τους, καθώς όπως κατήγγειλαν και στη Βουλή, δεν είχαν οδηγίες ή σε κάποιες περιπτώσεις αυτές ήταν λανθασμένες, με αποτέλεσμα εάν ακολουθούνταν να είχαμε περισσότερα θύματα.

Εντούτοις, κατά γενική ομολογία των εμπλεκομένων, δεν υπήρχε κάποιος που να έχει το γενικό έλεγχο και να δίδει κατευθύνσεις σε όλες τις αρχές, καθώς η κάθε φωτιά έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και η συγκεκριμένη χαρακτηρίστηκε πρωτοφανής για τα κυπριακά δεδομένα.

Σχετικές μαρτυρίες δόθηκαν κατά την πολύωρη συνεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου επιχειρήθηκε να αναζητηθούν τα αίτια και οι ευθύνες από την διαχείριση της καταστροφικής πυρκαγιάς στην Λεμεσό, ώστε να κλείσουν κενά και να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη.

Παραδοχές αρμοδίων

Σε παραδοχές ότι υπήρξαν κενά και έγιναν λάθη κατά την διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς προχώρησαν όλοι οι συναρμόδιοι υπουργοί και εμπλεκόμενοι φορείς, τα οποία πιθανόν να κόστισαν ζωές και περιουσίες.

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του αρχηγού αστυνομίας Θεμιστού Αρναούτη, ο οποίος είπε ενώπιον της Βουλής, ότι παρότι αστυνομικοί ήταν στην περιοχή και έκλειναν δρόμους, εντούτοις  δεν γνωρίζουν σε ποιον παράδρομο μπήκε το ζευγάρι που έχασε την ζωή του.

Υπήρξαν μαρτυρίες για πρόσωπα που με αυτοθυσία έσωσαν ζωές και περιουσίες, όμως κατά γενική ομολογία δεν υπήρξε ο γενικός συντονισμός, κάτι που παραδέχθηκε και ο αρχιπύραρχος Νίκος Λογγίνος.

Ο κ. Λογγίνος δήλωσε ότι ανέλαβε τον ρόλο του συντονισμού μετά την εκδήλωση της φωτιάς, καθώς ο διοριζόμενος από το Υπουργικό Συμβούλιο κεντρικός συντονιστής, ο γενικός διευθυντής υπουργείου Γεωργίας απουσίαζε στο εξωτερικό, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Όμως τόνισε πως δεν μπορούσε να δώσει οδηγίες, παραδείγματος χάριν, στο τμήμα Δασών, για το πως να λειτουργήσει.   

Ενώπιον της Βουλής ακούστηκαν επίσης καταγγελίες από κοινοτάρχες ότι η πρώτη ρίψη από πτητικά μέσα έγινε περίπου μια ώρα μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, ενώ και η ανταπόκριση από πυροσβεστικά οχήματα πρώτης γραμμής έγινε με καθυστέρηση κάτι που μαζί με τους δυνατούς άνεμους και τις υψηλές θερμοκρασίες συντέλεσε στο να εξαπλωθεί αστραπιαία η φωτιά.

Αγκάθι η μεταφορά αρμοδιοτήτων

Σημείο αιχμής για την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην επέμβαση από αεροπλάνα πυρόσβεσης αποτελεί το γεγονός ότι με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου από τον Φεβρουάριο 2025, μεταφέρθηκαν από το Τμήμα Δασών στην Εθνική Φρουρά, με ορισμένους να επικρίνουν την εν λόγω απόφαση ως καθοριστική για τον χρόνο που απαιτήθηκε για ενεργοποίησή τους.

Την υπαγωγή των πτητικών μέσων στην εθνική φρουρά επιβεβαίωσε και ο υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας, που συμμετείχε στην έκτακτη κοινή συνεδρία των τριών κοινοβουλευτικών επιτροπών, Εσωτερικών, Γεωργίας και Περιβάλλοντος, την οποία και προέδρευσε η πρόεδρος του Κοινοβουλίου Αννίτα Δημητρίου, ο οποίος δήλωσε ότι αξιοποιήθηκαν όλα τα πτητικά μέσα που ήταν διαθέσιμα.

Θέση που διαβεβαίωσε και ο αρχιπύραρχος ο οποίος είπε ότι από την πρώτη στιγμή που έφτασε στο σημείο της πυρκαγιάς και διαπίστωσε την διάσταση που θα μπορούσε να λάβει, ενεργοποίησε άμεσα το σχέδιο «Ίκαρος 2», το οποίος όπως εξήγησε αφορά στην συμμετοχή πέραν των έξι πτητικών μέσων, που προβλέπει το «Ίκαρος 1».

Σημειώνεται ότι τις προηγούμενες μέρες ακούστηκαν πληροφορίες ότι δύο αεροσκάφη πυρόσβεσης ήταν κινητοποιημένα και δεν συμμετείχαν στις επιχειρήσεις.

Ο κ. Πάλμας, παρέπεμψε όμως στον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς για λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης των πτητικών μέσων, ενώ ο ίδιος επισήμανε ότι διαφάνηκε και από συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι υπάρχει άγνοια για τον ρόλο των πτητικών μέσων και την ευθύνη της εθνικής Φρουράς.

Εξάλλου, ο Αρχηγός Εθνικής Φρουράς, Γεώργιος Τσιτσικώστας, είπε πως «πετούσαν όλα τα πτητικά μέσα. Εκείνες τις ημέρες έριχναν όλοι και όλα. Απλώς αντιμετωπίσαμε ένα μοναδικό φαινόμενο» ανέφερε χαρακτηριστικά, για να σημειώσει ότι στις μεγάλες καταστροφές φαίνεται πόσο καλά οργανωμένος είσαι.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιτσικώστα «το κλειδί είναι η αντιμετώπιση της πρώτης φλόγας», για να διαβεβαιώσει ότι «είμαστε πολύ καλύτερα από πέρσι», χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες εάν η ανταπόκριση από τα πτητικά μέσα ήταν άμεση ή με καθυστέρηση περίπου 52 λεπτών, όπως καταλόγισαν επηρεαζόμενοι και βουλευτές.

Άλλοι αρμόδιοι που βρέθηκαν πάντως στην πρώτη γραμμή για την κατάσβεση της πύρινης λαίλαπας, έκαναν λόγο για τεράστιες φλόγες οι οποίες έφταναν τα 30 μέτρα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προσεγγίσουν, καθώς με βάση τα μέτρα ασφαλείας θα έπρεπε να μείνουν σε αντίστοιχη απόσταση, ώστε να μην καούν και οι ίδιοι και υπάρξουν και άλλα θύματα.

Προτεραιότητα η αποκατάσταση

Κάποιοι από τους κοινοτάρχες των πληγεισών περιοχών που παρευρέθηκαν στην μαραθώνια συνεδρία της Βουλής εξέφρασαν την θέση ότι δεν θα άλλαζε κάτι με την πορεία της πυρκαγιάς με την παρουσία κεντρικού συντονιστή.

Όμως αυτό που διαφάνηκε, είναι ότι στις προτεραιότητες τους αυτή την στιγμή δεν είναι τα αίτια της μεγάλων διαστάσεων φωτιάς και η απόδοση ευθυνών, αλλά η επόμενη μέρα, δηλαδή το πότε θα δοθούν αποζημιώσεις και το ύψος τους, ώστε να καταστεί δυνατόν οι επηρεαζόμενες κοινότητες τους να επανέλθουν, όσο το δυνατόν στην προγενέστερη κατάσταση της πυρκαγιάς.   Επίσης τα μέτρα που θα ληφθούν από την κυβέρνηση ώστε να μην ξαναζήσουν την ίδια τραγωδία.

Ξεκάθαρα διαφάνηκε στην συνεδρία, ότι η πυρκαγιά δεν ξεκίνησε από κακόβουλη ενέργεια, δηλαδή από οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών, όπως έκαναν λόγο από τις πρώτες μέρες οι κυβερνώντες και αρμόδιοι.

Αρμόδιοι υπουργοί και αρχές δήλωσαν πως από την μέχρι τώρα διερεύνηση, παρά σχετική πληροφόρηση που υπήρξε, δεν αποδεικνύεται πως πρόκειται για έργο εμπρηστών.

Συγκεκριμένα, υπουργός Δικαιοσύνης, αρχιπύραρχος και αρχηγός αστυνομίας οι οποίοι συμμετείχαν στην έκτακτη συνεδρία της Βουλής, κληθέντες από βουλευτές να τοποθετηθούν στις αναφορές για εμπρησμό, δήλωσαν πως μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει ικανοποιητική μαρτυρία.

Υπενθυμίζεται ότι οι φλόγες άφησαν πίσω τους δύο νεκρούς, 104 τετραγωνικά χιλιόμετρα καμένης γης, εκατοντάδες πολίτες άστεγους και καταστραμμένες περιουσίες.

Έπεται συνέχεια στη Βουλή

Ως ήταν αναμενόμενο η Βουλή μετατράπηκε την Τρίτη, αρκετές φορές σε πολιτική αρένα, με τα πολιτικά παιχνίδια, τις αντιπαραθέσεις και αψιμαχίες να εκδηλώνονται στο ζενίθ του και να ξεφεύγουν από την ουσία του θέματος. 

Ήταν ιδιαίτερα εμφανής η προσπάθεια των κομμάτων της αντιπολίτευσης να αναδείξουν τις αδυναμίες και τα λάθη της στο χειρισμό της πυρκαγιάς και να επιρρίψουν πολιτικές ευθύνες στην κυβέρνηση για τον τρόπο που χειρίστηκε την πυρκαγιά, όπως την έλλειψη συντονισμού και τις αποφάσεις ή ενέργειες που λήφθηκαν από τους αρμόδιους υπουργούς της κυβέρνηση, αλλά και τον ίδιο τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη.

Προμετωπίδα στα πυρά της αντιπολίτευσης αποτέλεσε η απουσία του γενικού συντονιστή για της πυρκαγιάς, γενικού διευθυντή υπουργείου Γεωργίας στο εξωτερικό, ενώ υπέβαλαν σωρεία ερωτήσεων.

Από την άλλη, εμφανής ήταν και η προσπάθεια των κομμάτων της συγκυβέρνησης και κυρίως του προέδρου του ΔΗΚΟ, Νικόλα Παπαδόπουλου, να περιορίσουν την συζήτηση και να την κατευθύνουν σε πιο ανώδυνα για την κυβέρνηση ζητήματα, όπως η αποζημιώσεις που θα δοθούν.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Το συγκεκριμένο «έργο», όμως αναμένεται ότι θα πάρει εξελιχθεί στην επόμενη συνεδρία της Βουλής, που υπολογίζεται να προγραμματισθεί για το τέλος του τρέχοντος μήνα, όπου οι αρμόδιοι θα κληθούν να απαντήσουν στην σωρεία των ερωτήσεων  που υπέβαλλαν τα κόμματα.

Της Ελένης Χαραλάμπους