Προκρίνουν όργανο παρακολούθησης αποφάσεων ΕΔΑΔ

Την προοπτική δημιουργίας συντονιστικού οργάνου παρακολούθησης της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) από την Κυπριακή Δημοκρατία σε υποθέσεις που την αφορούν, αλλά και σε υποθέσεις αναφοράς του δικαστηρίου, συζήτησαν τη Δευτέρα τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Στην εισαγωγική της τοποθέτηση, η πρόεδρος της επιτροπής και Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε πως δυστυχώς υπήρξαν αρκετές καταδικαστικές αποφάσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως οι υποθέσεις για θέματα γονικής αποξένωσης και η διαχείριση της υπόθεσης βιασμού Βρετανίδας τουρίστριας.

Είπε επίσης ότι έναυσμα για τη συζήτηση αποτέλεσε η καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ για την υπόθεση Ζαβρίδου, για την οποία, όπως είπε, η επιτροπή ζήτησε απόψεις από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες για την εφαρμογή την απόφασης και αποκατάσταση της ζημιάς, προσθέτοντας ότι ελήφθησαν απαντήσεις από όλους πλην των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, στις οποίες, όπως ανέφερε, καταλογίζονται ευθύνες για τη διαχείριση του θέματος.

Ο επίσης βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουμάς είπε ότι ίσως θα πρέπει η επιτροπή να εξετάσει τη θεσμοθέτηση συνεδρίας 2-3 φορές τον χρόνο για ενημέρωση και πίεση προς συμμόρφωση της ΚΔ με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Συμπλήρωσε πως υπήρξαν αποφάσεις για την υπόθεση Ζαβρίδου, τις επαναπροωθήσεις μεταναστών και πρόσφατα για την υπόθεση της Βρετανίδας, από την οποία, όπως είπε, προκύπτει σωρεία ζητημάτων ως προς τη διερεύνηση από τις ανακριτικές αρχές και τη Νομική Υπηρεσία, ενώ επίσης υπάρχει η έμφυλη διάσταση όταν γίνεται λόγος για έμφυλες διακρίσεις.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ρίτα Σούπερμαν είπε ότι οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ έχουν στόχο τη θεραπεία προβλήματος και όχι μόνο τις αποζημιώσεις, προσθέτοντας πως αν δεν γίνεται θεραπεία δεν υπάρχουν μόνο επιπτώσεις για το κράτος αλλά και για τους πολίτες.

Συμπλήρωσε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία καταδικάστηκε για διάφορα θέματα, ως επί το πλείστο για τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, την έλλειψη ένδικων μέσων, τις συνθήκες κράτησης, προσθέτοντας πως παρατηρούνται επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις για τα ίδια άρθρα, από όπου προκύπτει ανάγκη αλλαγών και εκσυγχρονισμού.

Η ανεξάρτητη Βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι για κάθε απόφαση του ΕΔΑΔ οι κρατικές υπηρεσίες θα πρέπει να εξετάζουν τι πήγε λάθος και να παρουσιάζουν στη Βουλή ενέργειες που ανέλαβαν για να μην επαναληφθούν, προσθέτοντας ότι το κράτος θα πρέπει προληπτικά να κλείνει διαδικασίες για τις οποίες υπάρχουν παρόμοιες υποθέσεις σε εξέλιξη.

Στη συζήτηση που ακολούθησε, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι ο Γενικός Εισαγγελέας είναι ο συντονιστής της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ ως Νομικός Σύμβουλος του κράτους και χειρίζεται τις υποθέσεις ενώπιον του ΕΔΑΔ.

Συμπλήρωσε πως μελετά την κάθε απόφαση και ενημερώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ αν υπάρχει κενό στη νομοθεσία ή απουσία, συντάσσει σχετική νομοθεσία.

Είπε επίσης πως το κράτος μέσω της Νομικής Υπηρεσίας καταχωρεί τακτικά σχέδια δράσεις προς την Επιτροπή Εκτέλεσης Αποφάσεων και την Επιτροπή Υπουργών του ΕΔΑΔ, με το πρώτο σχέδιο να καταχωρείται 6 μήνες μετά από την απόφαση, προσθέτοντας πως η Νομική Υπηρεσία έχει κλείσει επιτυχώς 13 υποθέσεις τα τελευταία 2 χρόνια.

Σε ερώτηση της κ. Χαραλαμπίδου τι γίνεται για τις υποθέσεις καθυστέρησης δικαστικών διαδικασιών, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι προετοιμάστηκε νομοθεσία, υπάρχουν όμως προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν.

Προσέθεσε πως γίνεται προσπάθεια συμμόρφωσης και πως ποτέ δεν υπήρξε ψήφισμα απαξίωσης κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά μόνο μία φορά κλήση για εξηγήσεις στην Επιτροπή Υπουργών

Σε άλλη ερώτηση για το τι πράττει η Υπηρεσία σε περιπτώσεις μη ανταπόκρισης από τις υπηρεσίες, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι αναλύεται η απόφαση στα αρμόδια τμήματα, εξηγείται ποια ήταν η παραβίαση, δίνεται χρόνος για ενέργειες, η ΝΥ εξετάζει αν τα μέτρα είναι ικανοποιητικά και καταγράφει σχέδια δράσης για την Επιτροπή Υπουργών, με παράλληλο διάλογο με το Τμήμα Εκτέλεσης Αποφάσεων.

Συμπλήρωσε πως η διάρκεια της συμμόρφωσης εξαρτάται από την υπόθεση και πως δεν έτυχε μέχρι τώρα περίπτωση μη συμμόρφωσης με απόφαση.

Εν συνεχεία, η κ. Χαραλαμπίδου ρώτησε την ΝΥ αν θα ήταν σύμφωνη για από κοινού προετοιμασία πρότασης νόμου για επιτήρηση συμμόρφωσης μέσω άλλου οργάνου.

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου είπε ότι το ΕΔΑΔ διαθέτει μηχανισμό ελέγχου και πως υπάρχει ιστοσελίδα όπου φαίνεται σε ποιο στάδιο βρίσκεται κάθε υπόθεση.

Προσέθεσε πως δεν υπάρχει στην Κύπρο συντονιστικός φορέας και πως χρειάζεται μηχανισμός ελέγχου με ευθύνη παρακολούθησης της συμμόρφωσης της πολιτείας.

Ο Πρόεδρος της Μόνιμης Αντιπροσωπείας του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων στο ΕΔΑΔ, Αχιλλέας Δημητριάδης εισηγήθηκε αρχικά η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να οργανώσει συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με όλους τους εμπλεκομένους, κατά δεύτερον να ορίσει ειδική ετήσια συνεδρία για απολογισμό του προηγούμενου χρόνου και τον προγραμματισμό του νέου. Εισηγήθηκε αν υπάρχει ευχέρεια η συνεδρία να γίνεται 4 φορές τον χρόνο για παρακολούθηση της Επιτροπής Υπουργών προς μέγιστη επίπτωση ως προς τη συμμόρφωση.

Απαντώντας, η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι θα πρέπει να γίνει συνεννόηση σε στενό κύκλο προκειμένου να τεθεί ένα πλαίσιο που θα συζητηθεί στην στρογγυλή τράπεζα. Προσέθεσε ότι θα γίνει επικοινωνία με τον Γενικό Εισαγγελέα κατά πόσο είναι θετικός σε πρωτοβουλία για διαμόρφωση πλαισίου και συνεργασία φορέων προς θεσμοθέτηση συντονιστικού οργάνου.

Στη συνέχεια, εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας είπε σχετικά με την υπόθεση Ζαβρίδου ότι η Διευθύντρια των ΥΚΕ με επιστολή της προς τη Νομική Υπηρεσία στις αρχές του μήνα υπέβαλε εισηγήσεις της υπηρεσίας για τη λήψη ατομικών και γενικών μέτρων.

Συμπλήρωσε ότι γίνονται συνεχώς προσπάθειες και πως οι ΥΚΕ συμμετείχαν σε πολυθεματική συνάντηση αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης και υπέβαλαν έκθεση γονικής μέριμνας στο Δικαστήριο τον Νοέμβριο με εισηγήσεις, σημειώνοντας ότι η δικαστής που χειρίστηκε την υπόθεση αφυπηρέτησε.

Για το ζήτημα της ενημέρωσης της Βουλής είπε ότι δεν είχε λάβει γνώση της επιστολής και πως θα την αναζητήσει αμέσως μετά τη λήξη της συνεδρίας.

Οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας είπαν σχετικά με την υπόθεση της Βρετανίδας ότι βρίσκεται στα αρχικά στάδια μελέτης η απόφαση, προσθέτοντας πως έχουν γίνει ήδη αναθεωρήσεις πρωτοκόλλων και διαδικασιών και πως θα ληφθούν και πρόσθετα μέτρα όπου χρειαστεί.

Για την υπόθεση Ζαβρίδου, είπαν ότι απαιτείται προσεκτικός χειρισμός, προσθέτοντας ότι συμμετείχε στις πολυθεματικές συναντήσεις με τις ΥΚΕ και κατατέθηκαν εισηγήσεις.

Σε ερώτηση της κ. Χαραλαμπίδου αν έγινε πειθαρχική έρευνα για υπόθεση της Βρετανίδας, η Αστυνομία είπε πως θα απαντήσει γραπτώς.

Η εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως είπε ότι δεν είναι αρμοδιότητα της υπηρεσίας η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με αποφάσεις του ΕΔΑΔ, ωστόσο παρακολουθεί τις υποθέσεις, ενώ η εκπρόσωπος της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων Παιδιού είπε ότι το Γραφείο της Επιτρόπου ενεπλάκη στην υπόθεση Ζαβρίδου και πως παρακολουθεί στενά την υλοποίηση της απόφασης, ενώ συμμετείχε στην τελευταία πολυθεματική συνάντηση.

Εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης είπαν σχετικά με τον υπερπληθυσμό των φυλακών ότι ελήφθησαν τεχνικά μέτρα με την έναρξη των έργων επέκτασης των φυλακών, ενώ ως προς τα νομικά μέτρα, είπαν ότι θα κατατεθεί σύντομα νομοσχέδιο για τη λειτουργία των φυλακών.

Για τις επαναπροωθήσεις, είπαν πως σύμφωνα με ενημέρωση της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας δεν γίνονται πλέον τέτοιες επιχειρήσεις.

Κλείνοντας, ο κ. Δημητριάδης εισηγήθηκε επίσης οι φιλικοί διακανονισμοί για υποθέσεις κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας να περιλαμβάνονται στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, με την κ. Χαραλαμπίδου να ζητά την αποστολή ενημέρωσης από τη Νομική Υπηρεσιά όταν ολοκληρώνονται.

Στις δηλώσεις της μετά το τέλος της συνεδρίας, η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι έγινε αποδεκτή η εισήγηση της επιτροπής από τα θεσμικά όργανα και απομένει να βρεθεί μια κοινή συνισταμένη με τον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος σχεδιάζει τις δράσεις συμμόρφωσης.

«Η δική μας εισήγηση, την οποία στήριξε και ο Δικηγορικός Σύλλογος και άλλοι που ήταν παρόντες, είναι να δημιουργηθεί ένα σώμα, το οποίο ακριβώς να μπορεί και σε πολιτικό επίπεδο να κάνει παρεμβάσεις πέραν του κοινοβουλευτικού ελέγχου, να απαρτίζεται και από νομικούς, δηλαδή να εκπροσωπούνται θεσμικά όργανα όπως ο Δικηγορικός Σύλλογος και άλλοι, θα το βρούμε στη συνέχεια, και να υπάρχει μια συνεχής παρακολούθηση αν το σχέδιο δράσης, το οποίο εισηγήθηκε η Νομική Υπηρεσία, εφαρμόζεται», σημείωσε.

Προσέθεσε πως σε καμία περίπτωση η επιτροπή δεν θέλει να παραβιάσει συνταγματικές αρμοδιότητες του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα, αλλά επιθυμεί τη συνεργασία για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και για να μην αναγκάζεται η Κύπρος να απολογείται στο Συμβούλιο Υπουργών.

«Γιατί να βρισκόμαστε στην ατυχή θέση να καταγγέλλουμε πρακτικές αντί να συνεργαζόμαστε, να υπάρχει μια κοινή προσπάθεια αντιμετώπισης και να λύνουμε τα θέματα στη χώρα μας, να υπάρχει συμμόρφωση προς όφελος των πολιτών αυτής της χώρας και να έχουμε και το Συμβούλιο Υπουργών για τα θέματα αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ευχαριστημένους ότι η Κύπρος λαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας για να αποτραπούν περαιτέρω καταδίκες στο μέλλον;», διερωτήθηκε.

Συμπλήρωσε πως παραμένουν συστημικά προβλήματα, όπως ο υπερπληθυσμός στις φυλακές και οι επαναπροωθήσεις, ενώ ανέφερε πως η επιτροπή θα εγγράψει και το θέμα των μεταναστών στη νεκρή ζώνη.

«Για εμάς η νεκρή ζώνη είναι δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, άρα εγείρονται και σοβαρά πολιτικά ζητήματα πέραν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θέλουμε μια πλήρη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είτε αφορά σε υποθέσεις γονικής αποξένωσης, είτε αφορά σε θέματα μεταναστευτικού, έχουμε υποχρεώσεις, πρέπει να τις τηρούμε», κατέληξε. 

Από την πλευρά της, η κ. Σούπερμαν είπε ότι υπάρχει θεσμοθετημένη διαδικασία προς την εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ και σχετική επιτήρηση από την Επιτροπή Υπουργών, προσθέτοντας ότι «η ουσία του ζητήματος δεν είναι να εργαστούμε για την καλή εικόνα της χώρας μας, αλλά για τη διόρθωση των προβλημάτων που χρονίζουν και ταλαιπωρούν τους συνανθρώπους μας και την κοινωνία».

«Δεν επιτρέπεται και δεν είναι αποδεκτό από τους πολίτες να υπάρχει αδράνεια και γραφειοκρατία όπως επίσης και χρονοβόρες αποφάσεις να κρατούν τα παιδιά μακριά από τους γονείς τους για χρόνια και να καθιστούν εφικτή τη σεξουαλική εκμετάλλευση νεαρών γυναικών. Αναμένουμε ανταπόκριση από τις υπηρεσίες του κράτους οι οποίες θα βάζουν τους πολίτες πάνω από τις αναχρονιστικές και στερεοτυπικές διαδικασίες για τις οποίες καταδικαστήκαμε, ως χώρα, πολλές φορές από το ΕΔΑΔ», σημείωσε η κ. Σούπερμαν. 

Η κ. Ατταλίδου ανέφερε στις δικές της δηλώσεις ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει την υποχρέωση να δώσει δίκαιη ικανοποίηση στον πολίτη, ο οποίος έχει προσφύγει στο ΕΔΑΔ, να πάρει ατομικά μέτρα που θα άρουν την αδικία είτε μέσω αποζημίωσης είτε μέσω αλλαγής αποφάσεων, αλλά και γενικά μέτρα, τα οποία θα πρέπει το κράτος να υιοθετήσει.

Προσέθεσε ότι η Επιτροπή του ΕΔΑΔ, η οποία παρακολουθεί την εφαρμογή των αποφάσεων αυτών, ζήτησε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής τον Δεκέμβριο να εμπλακεί στην παρακολούθηση, γιατί φαίνεται ότι υπάρχει υστέρηση στο θέμα της παρακολούθησης των αποφάσεων.

«Σήμερα συζητήσαμε ότι πρέπει πραγματικά κάποιος να λάβει την ευθύνη και να παρακολουθεί από τη στιγμή που θα βγει μια απόφαση ποιος έχει υποχρέωση να κάνει τι και αν το κάνει», ανέφερε, παρότι ενδεχομένως να προκύψουν κάποια νομικά ζητήματα παρέμβασης της μιας εξουσίας στη δικαιοδοσία της άλλης.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Πρέπει επιτέλους αμέσως μόλις βγει μια καταδίκη να γίνεται μια συζήτηση και σύσκεψη μεταξύ των αρμοδίων και να φαίνεται πού πήγε το λάθος και θεωρώ ότι εκεί όπου είναι προφανές ότι κάτι δεν πήγαινε καλά ενώ υπάρχει νομοθεσία, ενώ υπάρχουν οι διαδικασίες, και δεν εφαρμόστηκαν σωστά, τότε θα πρέπει να γίνεται και μια έρευνα εντός της υπηρεσίας την οποία αναφορά», σημείωσε.

Αναφορικά με τις επαναπροωθήσεις μεταναστών στη νεκρή ζώνη, είπε ότι πρόκειται για έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν έπρεπε να επιτρέπεται σε κανέναν με τις πολιτικές που να αμφισβητεί ότι το έδαφος αυτό ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία. Θεωρώ, πρόσθεσε, «ότι είναι θέμα του Προέδρου της Δημοκρατίας γιατί ο Πρόεδρος, ως εκπρόσωπος της ελληνοκυπριακής κοινότητας στις συνομιλίες και ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, πρέπει να υπερασπίζεται πάνω από όλα την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και δεν είναι δυνατόν επειδή κάποιος έτσι θέλει ή αποφασίζει να θέτει υπό αμφισβήτηση το θέμα της αρμοδιότητας της νεκρής ζώνης».

Κλείνοντας, ζήτησε όπου υπάρχει καταδίκη το κράτος αμέσως να μελετά αν υπάρχουν παρόμοιες υποθέσεις και να προχωρά σε διακανονισμό με τον πολίτη, ο οποίος προσέφυγε στο ΕΔΑΔ.