ESET: Deepfake «γιατροί» στο TikTok

22 Μαΐου 2025, 11:44

Η τεχνολογία deepfake, γνωστή για την ικανότητά της να δημιουργεί άκρως ρεαλιστικά βίντεο, εικόνες και ήχους, χρησιμοποιείται ολοένα και συχνότερα για παραπλανητικούς σκοπούς.

Σύμφωνα με νέα έκθεση της εταιρείας κυβερνοασφάλειας ESET, πλαστά avatars που παρουσιάζονται ως γιατροί και ειδικοί υγείας εμφανίζονται σε πλατφόρμες όπως το TikTok και το Instagram, προωθώντας μη εγκεκριμένες θεραπείες και προϊόντα ευεξίας.

Οι ερευνητές της ESET στη Λατινική Αμερική εντόπισαν πρόσφατα οργανωμένες καμπάνιες, στις οποίες avatars με τη μορφή γυναικολόγων, διαιτολόγων και άλλων επαγγελματιών υγείας παρείχαν «ιατρικές συμβουλές» με στόχο την προώθηση συμπληρωμάτων και διατροφικών σκευασμάτων.

Τα βίντεο εμφανίζονται επαγγελματικά και πειστικά, ωστόσο πρόκειται για πλαστά πρόσωπα δημιουργημένα μέσω εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης.

Απατηλές υποσχέσεις με στόχο τις πωλήσεις

Τα deepfake βίντεο ακολουθούν ένα κοινό πρότυπο: ένα ομιλούν avatar εμφανίζεται στην οθόνη και παρουσιάζει «επιστημονικά τεκμηριωμένες» συμβουλές για την υγεία ή την ομορφιά, παραπέμποντας εμμέσως σε συγκεκριμένα προϊόντα προς πώληση.

Σε αρκετές περιπτώσεις, οι παρουσιάσεις υποστηρίζουν ότι το προτεινόμενο προϊόν αποτελεί «φυσική» εναλλακτική σε γνωστά φάρμακα, όπως το Ozempic, υποσχόμενοι «θεαματικά αποτελέσματα» χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση.

Σε ένα τέτοιο βίντεο, avatar-«γιατρός» προωθεί ένα εκχύλισμα ως καλύτερη λύση για την απώλεια βάρους σε σχέση με το Ozempic, παραπέμποντας τους χρήστες σε σελίδα του Amazon όπου το προϊόν περιγράφεται ασαφώς ως «σταγόνες χαλάρωσης».

Σε άλλες περιπτώσεις, προβάλλονται μη εγκεκριμένα φάρμακα ή θεραπείες για σοβαρές παθήσεις, χρησιμοποιώντας ακόμη και παραποιημένο υλικό από πραγματικούς γιατρούς.

Η τεχνητή νοημοσύνη στα χέρια απατεώνων

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές της ESET, Martina López και Tomáš Foltýn, τα deepfake avatars δημιουργούνται μέσω ευρέως διαθέσιμων AI εργαλείων που επιτρέπουν στον χρήστη να δημιουργήσει ένα εικονικό πρόσωπο με ελάχιστο κόπο.

Παρότι τέτοιες εφαρμογές μπορεί να προσφέρουν λύσεις στο ψηφιακό μάρκετινγκ, η κατάχρησή τους θέτει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των χρηστών.

«Έχουμε εντοπίσει περισσότερους από 20 λογαριασμούς σε TikTok και Instagram που χρησιμοποιούν ψεύτικους γιατρούς για να προωθήσουν προϊόντα», αναφέρει η ομάδα της ESET.

«Σε μία περίπτωση, ένα avatar παρουσιαζόταν ως γυναικολόγος με 13 χρόνια εμπειρίας, ενώ στην πραγματικότητα προερχόταν από τη βάση δεδομένων avatar γνωστής εφαρμογής.»

Κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και την εμπιστοσύνη στο ιατρικό επάγγελμα

Οι επιπτώσεις τέτοιων πρακτικών είναι σοβαρές, καθώς η διάδοση ψευδών ιατρικών πληροφοριών μπορεί να καθυστερήσει την αναζήτηση επαγγελματικής φροντίδας, να οδηγήσει στη χρήση επικίνδυνων προϊόντων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού στους πραγματικούς γιατρούς και επιστήμονες.

Πώς να τα αναγνωρίσετε

Οι ειδικοί συνιστούν στους χρήστες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και προτείνουν τα εξής σημεία ως ενδείξεις παραποίησης, όπως ασυγχρονία ήχου και εικόνας, αφύσικες εκφράσεις προσώπου οπτικές ατέλειες, αναξιόπιστοι λογαριασμοί, υπερβολικές υποσχέσεις και απουσία τεκμηρίωσης.

Η ραγδαία εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης απαιτεί άμεσες δράσεις για την προστασία των καταναλωτών.

Η ανάπτυξη τεχνολογικών μηχανισμών ελέγχου, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ψηφιακού αλφαβητισμού, είναι κρίσιμη για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στον τομέα της υγείας.